واکاوی اشتراکات آیین سوگ سیاوش ایرانی با آیین‌های دیونیسیا و آدونیای یونانی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 بهمن 1402

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/mmlq.2024.709386

نویسندگان

الهام خداوندگاری^{* 1}؛ سید هاشم حسینی²

¹دانشجوی رشته پژوهش هنر دانشگاه نیشابور. نیشابور. ایران

²عضو هیات علمی گروه پژوهش هنر، دانشگاه نیشابور، نیشابور، ایران

چکیده

از دیرباز فرهنگ، باور و نوع نگرش جوامع مختلف توسط آیین‌ها بازتاب یافته‌است. می‌توان گفت بخش چشمگیری از اساطیر جهان به آیین‌های باروری اختصاص دارد که به صورت مرگ و رستاخیز طبیعت تجسم یافته و در قالب مَرگِ یک ایزد و حیات دوباره‌ی او به نمایش درمی‌آمد. سیاوشان، آیین سوگ سیاوش، اسطوره‌ی خوش‌نام ایرانی و جشن حیات دوباره‌ی او در کالبد گیاهی و فرزندش کیخسرو است که مرگ و باززایی ایزد_قهرمان شهیدشونده را همچون چرخه‌ی زمان و تحول طبیعت نشان می‌دهد. دیونیسیا و آدونیا، جشنواره‌های آیینی پرستش دیونیزوس و یادبود آدونیس در اساطیر یونان است که به عنوان ایزدان بارورکننده، مناسکی در مرگ و رستاخیزشان برپا می‌گردید. شناسایی وجوه اشتراک آیین سیاوشان با آیین‌های دیونیسیا و آدونیا از اهداف مقاله‌ی حاضر است. در این راستا ابتدا با روش توصیفی_تحلیلی، هر سه آیین مورد بررسی قرار گرفته سپس اشتراکات میان آن‌ها شناسایی و تحلیل شده‌است. مهمترین دلیل انتخاب آیین‌های مذکور آن بوده‌است که تاثیرگذاری و تاثیرپذیری اساطیر جهان، با وجود تفاوت‌های فرهنگی و فواصل جغرافیایی، بر یکدیگر نشان داده‌شود. بنابر یافته‌های تحقیق، از مهمترین اشتراکات سه آیین یادشده، تکرار سالیانه‌ی مراسم سوگ و جشن رستاخیز است که با مناسکی همچون شمایل‌گردانی، اعطای قربانی، موسیقی و سوگ‌سرود با محوریت زنان همراه بوده‌است.

کلیدواژه‌ها

اساطیر؛ آیین‌ها؛ سوگ سیاوش؛ آیین دیونیسیا؛ آیین آدونیا

مراجع