چالش‌های همگرایی منطقه‌ای در آسیای جنوبی از منظر بین‌حکومت‌گرایی

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

دوره 15، شماره 56، آذر 1402، صفحه 31-46   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2024.1997941.3681

نویسنده

هادی ناروئی^*

دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

فرایند همگرایی در منطقه آسیای جنوبی با الهام از اتحادیه اروپا در اواخر قرن بیستم آغاز شد. برای دستیابی به این هدف و ترویج همگرایی نهادهای مانند سارک و بیمستِک تاسیس شدند؛ این ابتکارات در عمل نتوانستند دستاورد موفقی کسب کنند. از سال 2014 به بعد به دلیل احیا سیاست نخست همسایگی هند، بار دیگر چشم‌انداز مثبتی جهت همگرایی در منطقه آسیای جنوبی‌ ایجاد شد. با وجود انجام اقدامات متعدد و همچنین حضور هند در این منطقه به عنوان یک اقتصاد نوظهور جهانی، همگرایی منطقه‌ای در آسیای جنوبی تا به امروز موفق نبوده است. هدف این مقاله بررسی چالش‌های توسعه همگرایی منطقه‌ای در آسیای جنوبی است. با تأکید بر نظریه بین‌حکومت‌گرایی این فرضیه بررسی شده است که نه‌تنها اختلافات و منافع متضاد هند و پاکستان بلکه اختلافات و منافع متضاد هند و کشورهای کوچک آسیای جنوبی مانع از همگرایی در منطقه آسیای جنوبی شده است. برای بررسی فرضیه از روش فرضیه‌ای-قیاسی و داده‌های کتابخانه‌ای استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سیاست‌های امنیتی و منافع فردی کشورهای منطقه از جمله هند از اهمیت بیشتری نسبت به همکاری اقتصادی و همگرایی در منطقه‌ برخوردار هستند.

کلیدواژه‌ها

آسیای جنوبی؛ بین‌حکومت‌گرایی؛ چالش‌های همگرایی منطقه‌ای؛ سیاست‌های امنیتی؛ منافع متضاد

مراجع

-آقاجری، محمدجواد؛ رستمی‌فر، سیمین‌سادات (1391). «پیمان سارک و تاثیر آن بر منطقه‌گرایی»، مطالعات روابط بین‌الملل، 20(5)، 9-40.

-امیدی، علی (1388). منطقه‌گرایی در آسیا: نگاهی به سازمان‌های آسه‌آن، سارک و اکو، تهران: وزارت امور خارجه.

-تقی‌زاده انصای، مصطفی (1387). «سازمان همکاری منطقه‌ای آسیای جنوبی (سارک) و نقش آن در توسعه همکاری‌های منطقه‌ای»، فصلنامه تحقیقات حقوقی ایران و بین‌الملل، 4، 71-100.

-سازمند، بهاره (1386). «بررسی همگرایی اقتصادی در میان اعضای آسه‌آن از منظر بین‌حکومت‌گرایی»، سیاست خارجی، 20(3)، 499-532.

-سید احمد، فاطمی‌نژاد (1394). «منطقه‌گرایی نهادمحور در آسیای جنوبی: کارایی سمجی سارک، سپتا و سفتا»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 44، 94-123.

-طاهری، ابراهیم (1400). «راهبرد شبکه‌سازی و جایگاه ج.ا.ا در سیاست خارجی هند در اوراسیا»، تحقیقات سیاسی و بین المللی، 49، 21-37.

-کریمی، مهدی؛ اصولی‌اودلو، قاسم؛ سیفی‌فرزاد، هادی؛ جعفرزاده، حسن (1401). «عدم شکل‌گیری همگرایی منطقه‌ای در جنوب شرق، جنوب، و جنوب غرب آسیا»، پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل، 10(2)، 267-294.

-مشیرزاده، حمیرا؛ فاطمی‌نژاد، سید احمد (1392). «هند و پاکستان: مدیریت منازعه پس از 1998»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 36 (5)، 47-78.

-مصفا، نسرین؛ نوروزی، حسین (1393). «مدیریت محیط امنیتی و افق منطقه‌گرایی در سارک»، فصلنامه سیاست،44(3)، 625-642.

-همیانی، مسعود (1401). «تحول در سیاست خارجی هند: از سیاست عدم تعهد تا چندهم‌سویی»، فصلنامه سیاست خارجی، 36 (1)، 55-88.