تحلیل و تطبیق صفاءالقلوب شیروانی و نان و حلوای شیخ بهایی بر اساس نظریه ترامتنیت ژنت

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 17، شماره 67، بهمن 1402، صفحه 282-299   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2024.1977662.2510

نویسندگان

آیت شوکتی^{* 1}؛ محمدرضا بیگی²

¹استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

²استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

شاعر یا نویسنده برای خلق اثر خود با دنیایی از تاثرات از متون دیگر در ذهن خود در چالش است و با ارتباطی که با آثار پیش یا معاصر خود دارد، دست به آفرینش می‌زند و از این طریق بین متن‌ها به شیوه-های مختلف پیوند برقرار می‌کند که به عنوان ترامتنیت قابل مطالعه و بررسی است. نان و حلوا به عنوان متنی است که شیروانی در نوشتن صفاءالقلوب از آن تاثیر پذیرفته است. هر دو اثر، اثری تعلیمی- عرفانی است. از آنجا که ترامتنیت ژنت به لحاظ تقسیم‌بندی و جزئی‌نگری خیلی گسترده‌تر از نظریات بینامتنی دیگر است، هدف اصلی این پژوهش، کشف انواع روابط ترامتنی بین صفاءالقلوب و نان و حلوا است. در این مقاله تلاش شده به روش تطبیقی-تحلیلی- اسنادی به این پرسش پاسخ داده شود که کدامیک از تقسیمات نظریه ترامتنیت ژنت در مقایسه تطبیقی بین صفاءالقلوب و نان و حلوا مصداق پیدا می‌کند؟ نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که شیروانی، آگاهانه با نان و حلوا رابطه بینامتنی برقرار کرده و در این راستا از انواع روابط ترامتنی از جمله بینامتنیت(صریح، غیر‌صریح و ضمنی)، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت و بیش‌متنیت(همانگونگی و تراگونگی) بهره برده است.

کلیدواژه‌ها

شیروانی؛ صفاءالقلوب؛ نان و حلوا؛ ترامتنیت؛ ژنت

مراجع