الگوی مدیریت سود با استفاده از راهبردهای دارایی مالیات انتقالی و بدهی مالیات انتقالی

پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

دوره 16، شماره 61، فروردین 1403، صفحه 51-78   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/faar.2024.709443

نویسندگان

وحید توسلی¹؛ یداله تاری وردی^{* 2}

¹گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران

چکیده

چکیده
بر اساس تئوری نمایندگی، دولت و بنگاه های تجاری از نظر پرداخت مالیات منافع متفاوتی دارند. انگیزه استفاده از دارایی و بدهی مالیات انتقالی برای شناسایی مدیریت سود این است که معمولا اختیار بیشتری در اصول پذیرفته شده حسابداری نسبت به قوانین مالیاتی وجود دارد. مدیران ممکن است انگیزه ای برای افزایش سود در صورتهای مالی بدون افزایش سود در گزارش مالیاتی داشته باشند. دلیل احتمالی که مدیران نمی خواهند سود مشمول مالیات را افزایش دهند این است که این امر منجر به افزایش هزینه های مالیاتی خواهد شد. بنابراین یکی از مواردی که احتمالاً بر مدیریت سود تأثیر گذار است مالیات های انتقالی است.
هدف پژوهش بررسی این موضوع است که آیا مالیات های انتقالی ناشی از صورت های مالی گزارش شده بر اساس استاندارد حسابداری 35 به عنوان راهبردی برای مدیران جهت دستیابی به مدیریت سود می باشد یا خیر. برای دستیابی به هدف پژوهش، داده‌های 169 شرکت نمونه از بورس اوراق بهادار تهران، با استفاده از رویکرد حذف سیستماتیک گرد‌آوری شد و به شیوه تحلیل توصیفی–همبستگی با اجرای آزمون رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که دارایی مالیات انتقالی بر مدیریت سود تاثیر دارد ولی بدهی مالیات انتقالی بر مدیریت سود تاثیری ندارد. نتایج بدست آمده نشانگر این است که مدیران جهت دستکاری سود از دارایی های مالیات انتقالی بهره می گیرند.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: مدیریت سود؛ دارایی مالیات انتقالی؛ بدهی مالیات انتقالی

اصل مقاله

 

https://doi.org/10.30495/faar.2023.1998214.3743

 

الگوی مدیریت سود با استفاده از راهبردهای دارایی مالیات انتقالی

 و بدهی مالیات انتقالی

 

 

تاریخ دریافت: 16/09/1402                  تاریخ پذیرش: 09/11/1402

وحید توسلی[1] یداله تاری وردی*[2]

 

 

چکیده

بر اساس تئوری نمایندگی، دولت و بنگاه های تجاری از نظر پرداخت مالیات منافع متفاوتی دارند. انگیزه استفاده از دارایی و بدهی مالیات انتقالی برای شناسایی مدیریت سود این است که معمولا اختیار بیشتری در اصول پذیرفته شده حسابداری نسبت به قوانین مالیاتی وجود دارد. مدیران ممکن است انگیزه ای برای افزایش سود در صورتهای مالی بدون افزایش سود در گزارش مالیاتی داشته باشند. دلیل احتمالی که مدیران نمی خواهند سود مشمول مالیات را افزایش دهند این است که این امر منجر به افزایش هزینه های مالیاتی خواهد شد. بنابراین یکی از مواردی که احتمالاً بر مدیریت سود تأثیر گذار است مالیات های انتقالی است.

هدف پژوهش بررسی این موضوع است که آیا مالیات های انتقالی ناشی از صورت های مالی گزارش شده بر اساس استاندارد حسابداری 35 به عنوان راهبردی برای مدیران جهت دستیابی به مدیریت سود می باشد یا خیر. برای دستیابی به هدف پژوهش، داده‌های 169 شرکت نمونه از بورس اوراق بهادار تهران، با استفاده از رویکرد حذف سیستماتیک گرد‌آوری شد و به شیوه تحلیل توصیفی–همبستگی با اجرای آزمون رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که دارایی مالیات انتقالی بر مدیریت سود تاثیر دارد ولی بدهی مالیات انتقالی بر مدیریت سود تاثیری ندارد. نتایج بدست آمده نشانگر این است که مدیران جهت دستکاری سود از دارایی های مالیات انتقالی بهره می گیرند.

واژه‌های کلیدی: مدیریت سود، دارایی مالیات انتقالی، بدهی مالیات انتقالی.

 

1- مقدمه

رابطه بین گزارشگری مالی و مالیات بر درآمد شرکت پیچیده است. اهداف گزارشگری مالی و مالیاتی متفاوت است و هر دو به شرایط محیطی بستگی دارند. در حالی که هدف گزارشگری مالی بر گزارش دهی منصفانه به استفاده کنندگان صورتهای مالی متمرکز است، به این معنی که نتایج گزارش های مالی نباید بیش از اندازه برآوردی باشد، از سوی بنگاه های تجاری تلاش هایی برای به حداقل رساندن مبنای مالیات بر درآمد وجود دارد. با توجه به این حقایق سود یا زیان گزارش شده مالی می تواند با میزان سودی که مبنای مالیات بر درآمد است متفاوت باشد. میزان تفاوت به رابطه بین سیستم مالیاتی و سیستم گزارشگری مالی در یک کشور خاص بستگی دارد. تفاوت میان میزان سود پایه مالیات و سود یا زیان گزارش شده را می توان به عنوان تفاوت دائمی یا موقتی توصیف کرد. تأثیر تفاوت های دائمی (به صورت کاهش یا افزایش سود مشمول مالیات نسبت به سود گزارش شده) قطعی است. تفاوت های موقتی باعث ایجاد یک دسته حسابهایی به نام مالیات انتقالی[3] می شود. مالیات انتقالی این واقعیت را برجسته می کند که قوانین مالیات و گزارشگری مالی در اکثر کشورها متفاوت است. هزینه مالیات کل، شامل مالیات جاری[4] و مالیات انتقالی[5] است که در اندازه گیری سود خالص حسابداری برای یک دوره محاسبه می شود .مالیات جاری مبلغ برآورد مالیات بر درآمد مشمول مالیات در سال یا دوره مالیاتی جاری است، در حالی که مالیات انتقالی مبلغ مالیات بر درآمد قابل پرداخت برای دوره های آتی در نتیجه تفاوت های مشمول مالیات موقت است. از اینرو مالیات انتقالی به دلیل تفاوت میان استانداردهای حسابداری مالی و مقررات مالیاتی رخ می دهد، به طور کلی نیز بین سود قبل از مالیات حسابداری و سود مشمول مالیات تفاوت وجود دارد. بنابراین، بین هزینه مالیات و مالیات قابل پرداخت نیز تفاوت وجود خواهد داشت (زاین، 2007). به گفته بوناکا (2019)، "هزینه (بدهی) مالیات انتقالی هزینه ای است که به دلیل تفاوت های موقتی بین سود حسابداری (سود در صورت های مالی برای اهداف برون سازمانی) با سود مالیاتی حاصل می شود (سود مبنای محاسبه مالیات قابل پرداخت شرکت). به باور مولیانی (2018)، "هرچه هزینه (بدهی) مالیات انتقالی شرکت کاهش یابد، احتمال اینکه شرکت مدیریت سود داشته باشد کمتر است. این بدان معناست که هزینه مالیات انتقالی بر مدیریت سود تأثیر می گذارد، از اینرو هرچه هزینه مالیات پرداختی کمتر باشد، سود خالص بیشتری نیز ایجاد می شود." دارایی های مالیات انتقالی[6] هنگامی شناسایی می گردد که سود قبل از کسر مالیات دفتری از سود قابل کسر بر مبنای قوانین مالیاتی کمتر باشد، به این معنی که هزینه مالیات در دفاتر کمتر از مالیات قابل پرداخت خواهد بود. (زاین، 2007). به باور فیلیپس و همکاران (2003) نخستین دلیل در سودمندی مالیات های انتقالی در شناسایی مدیریت سود این است که براساس اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری در مقایسه با قوانین و مقررات مالیاتی، اختیار بیشتری به مدیریت داده می شود (هانلون و شولین ، 2005). دلیل دوم این است که مدیران ممکن است انگیزه ای برای افزایش سود در صورت های مالی بدون افزایش سود در گزارش مالیاتی داشته باشند. دلیل احتمالی که مدیران نمی خواهند سود مشمول مالیات را افزایش دهند این است که این امر منجر به افزایش هزینه های مالیاتی خواهد شد. شکاف فزاینده بین این دو گزارش، منجر به افزایش مبلغ مالیات انتقالی در ترازنامه مالی می شود. بسیاری از افراد مدیریت سود را کلاهبرداری توسط مدیران تعریف می کنند، برخی افراد آن را به عنوان یک فعالیت عادی تعریف می کنند زیرا تا زمانی که مدیر هنوز از الگوی حسابداری پذیرفته شده عمومی استفاده می کند، نمی توان مدیریت سود را به عنوان کلاهبرداری دسته بندی کرد. تاکنون مدل مبتنی بر اقلام تعهدی به عنوان مدلی پذیرفته شده است که بهترین نتیجه را در شناسایی مدیریت سود دارد، زیرا مدل حسابداری با مبنای تعهدی مطابقت دارد. افزون بر این، از اقلام تعهدی برگرفته از کلیه اجزای صورت های مالی برای شناسایی مهندسی مالی استفاده می کنند، زیرا اقلام تعهدی در هر بخش صورت های مالی بدون استثنا وجود دارد (سیهومبینگ و همکاران، 2020).

از دهه 1980 الزامات افشای مالیاتهای انتقالی بطور قابل توجهی درGAAP[7]، IFRS/IAS[8] و استانداردهای حسابداری ملی افزایش یافته است. جدیدترین مورد اصلاح استانداردهای حسابداری ملی در ایران استفاده از استاندارد 35 حسابداری می باشد که برگرفته از استانداردهای بین المللی حسابداری استو به طور قابل توجهی الزامات شناسایی و افشای اطلاعات را برای مالیات های انتقالی شرکت ها افزایش می دهد. تصویب استاندارد حسابداری 35 تأثیرات مستقیمی بر صورت های مالی گزارش شده دارد.استاندارد 35 نیاز دارد عواقب مالیاتی کلیه معاملات در صورتهای مالی شناسایی و در گزارش های مالی افشا شود. بررسی استراتژی های مالیاتی و بررسی تأثیر احتمالی فلسفه مالیاتی استاندارد 35 بر تصمیمات بنگاه های اقتصادی می تواند جالب توجه باشد. اگر گزارش مالیات بر اساس این استاندارد، اطلاعات مربوط به ارزش را منتقل کند و به عنوان ابزاری برای مدیران برای برقراری ارتباط و یا پنهان کردن انتظارات استفاده شود، سرمایه گذاران باید برای دستیابی به اهداف اقتصادی، رویه های حسابداری بنگاه ها را به دقت ارزیابی کنند. در این پژوهش به دنبال شواهد تجربی برای بررسی این موضوع هستیم که آیا تدوین گزارشگری مالی بر اساساستاندارد حسابداری35 اطلاعاتی درباره مدیریت سود واحدهای تجاریفراهم می کند؟ انگیزه استفاده از دارایی و بدهی مالیات انتقالی برای شناسایی مدیریت سود این است که به طور معمول اختیار بیشتری در اصول پذیرفته شده حسابداری نسبت به قوانین مالیاتی وجود دارد. این فرض وجود دارد که مدیران از چنین اختیاری برای مدیریت سود و به شیوه هایی که تأثیری بر سود مشمول مالیات جاری ندارد، استفاده خواهند نمود.

 

2ـ مبانی نظری و پیشینه پژوهش

سود حسابداری بر پایه صورتهای مالی به ندرت با سود مشمول مالیات همسویی دارد و نادیده گرفتن تفاوت این دو سود نادرست خواهد بود. سود حسابداری همان سود خالص قبل از مالیات برای یک دوره است که در صورت سود و زیان گزارش شده است. سود مشمول مالیات، سودی است که مالیات بر درآمد آن قابل پرداخت است و با استفاده از مقررات قانون مالیات بر درآمد و قوانین مربوطه محاسبه می شود. بنگاه ها سود دفتری خود را همسو با استانداردها و اصول پذیرفته شده حسابداری و سود مشمول مالیات خود را براساس مقررات قانون مالیات بر درآمد محاسبه می کنند. به دلیل مواردی که هر ساله به طور ویژه برای اهداف مالیاتی مجاز یا ممنوع است، بین سود دفتری و سود مشمول مالیات تفاوت به وجود می آید. این تفاوت میان سود حسابداری و درآمد یا هزینه مشمول مالیات به عنوان تفاوت زمانی (موقت) شناخته می شود و می تواند به شناسایی بدهی های مالیات انتقالی[9] و یا دارایی مالیات انتقالی[10]  منجر شود. از آنجا که هدف اصلی حسابداری مالیات انتقالی اطلاع رسانی در مورد مزایای مالیاتی و بدهی های مالیاتی آتی است، تجزیه و تحلیل رابطه مالیات های انتقالی افشا شده جاری با جریان نقدی مالیات های آتی برای ارزیابی اینکه آیا حسابداری مالیات های انتقالی واقعاً هدف مورد نظر را برآورده می کند بسیار با اهمیت است. به گفته یولیانتی (2005)، معمولاً به مدیریت این آزادی داده می شود که رویه حسابداری خود را براساس استاندارد حسابداری تعیین کند. این بدان معناست که آنها می توانند از مالیات انتقالی به عنوان ابزار مدیریت سود برای اهداف سود دلخواه خود استفاده کنند. بنا به تعریف لئوز و همکاران (2003) مدیریت سود یعنی: «تغییر عملکرد اقتصادی گزارش شده شرکت ها توسط افراد داخلی برای گمراه کردن برخی از ذینفعان^[11] یا تأثیرگذاری بر نتایج قراردادی». بنابراین آن از رفتار فرصت طلبانه مدیران ناشی می شود. در حقیقت، مدیریت سود بنیاد خود را در تئوری اثباتی حسابداری^[12] و تئوری نمایندگی^[13] بنا نهاده است و بنابراین بر پایه عدم تقارن اطلاعاتی^[14] بین مدیران و سایر شرکای تجاری پدیدار گشته است. براساس تئوری و شواهد تجربی، عدم تقارن اطلاعاتی می تواند منجر به افزایش هزینه سرمایه^[15] شود. واحدهای تجاری برای جلوگیری از این افزایش هزینه سرمایه باید عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش دهند. به گفته چاکرون (2019)، مدیریت سود در دو دیدگاه مخالف دیده می شود: اولین مورد "رفتار فرصت طلبانه^[16]" مدیرانی را نشان می دهد که می خواهند منافع شخصی خود را به حداکثر برسانند. در نتیجه بر عملکرد مالی شرکت فقط می تواند تأثیر منفی بگذارد. در حضور این رفتار فرصت طلبانه، بسیاری از پژوهشگران وجود دیدگاه دومی را تأیید می کنند که بازتاب های مدیریت سود را راهبری می کند. آنها آن را راهی برای ارزش آفرینی برای سهامداران^[17] می دانند. اغلب از آن به عنوان "چشم انداز اطلاعاتی^[18]" یاد می شود. این دیدگاه مالی اخیر براساس تئوری نئوکلاسیک، مسئولیت انحصاری مدیران در به حداکثر رساندن ارزش سهامداران را نشان می دهد که در آن نظارت و ارزیابی اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده است و با توجه به انعطاف پذیری رهبری ضروری شده اند. (آنتونیوس و لامبوک، 2019).

با توجه به در نظر گرفتن اطلاعات مالیات انتقالی توسط سرمایه گذاران (مطالعات ارزش)، نتایج تجربی بسیار متفاوت است. در حالی که مطالعات اولیه بر اساس اولین سال های مالی پس از اجرایSFAS[19]  شماره 109، ضرایب ارزیابی معنی داری از مالیات های انتقالی یافته است (امیر و همکاران، 1997 و آیرز، 1998)، مطالعات جدیدتر براساس داده های GAAP ایالات متحده و همچنین مطالعات مبتنی بر داده های GAAP غیرآمریکایی هیچ مدرکی برای اثبات ارتباط ارزش پیدا نکردند (سیترون 2001؛ چانگ و همکاران، 2009؛ رادی و همکاران، 2011). دو دیدگاه متفاوت در رابطه با ارزش مالیات های انتقالی وجود دارد:

1) دیدگاه بدهی؛ 2) دیدگاه حقوق صاحبان سهام.

در حالی که طرفداران دیدگاه بدهی^[20] استدلال می کنند که بدهی های مالیات انتقالی (دارایی های مالیاتی انتقالی) بدهی های مالیاتی آتی (مزایای مالیاتی آتی) را تشکیل می دهد و بنابراین باید به صورت منفی (مثبت) به ارزش شرکت اثر بگذارند، طرفداران حقوق صاحبان سهام معتقدند که جریان های نقدی مرتبط بسیار نامشخص و با ارزش فعلی نزدیک به صفر است و مالیات های انتقالی نباید هیچ ارتباطی با ارزش داشته باشند. IFRS وGAAP  با طبقه بندی بدهی های مالیات انتقالی (دارایی های مالیات انتقالی) به عنوان بدهی ها (دارایی ها)، از دیدگاه بدهی پیروی می کنند(سیترون، 2001). منتقدان دیدگاه بدهی استدلال می کنند که انتظار نمی رود که بخش عمده ای از مالیات های انتقالی که ناشی از فعالیت های عملیاتی است در آینده نزدیک برگشت شود و بنابراین به طور چرخه ای تکرار می شود، به گونه ای که تفاوت های موقتی معکوس برگشت شده توسط تفاوت های موقت جدید ایجاد شده در همان سال مالی جایگزین می شود. از سوی دیگر عدم اطمینان تنها معطوف به زمان جریانات نقدی مالیاتی نبوده، بلکه همچنین در مورد تحقق پرداخت های مالیاتی ضمنی و مزایای مالیاتی نیز وجود دارد. زیرا تحقق این جریان های نقدی به توسعه بنگاه تجاری و عملیات آتی آن بستگی دارد. به ویژه اگر بخش های زیادی از تفاوت های موقتی به دلیل متوقف کردن فعالیت های مستمر عملیاتی برگشت می شوند، به احتمال زیاد بنگاه درگیر مشکلات مالی شدیدی خواهد بود. به دلیل کمبود سود مشمول مالیات نمی توان از مزایای مالیاتی استفاده کرد، به گونه ای که جریان نقدی مالیات انتقالی حتی در صورت برگشت تفاوت های موقتی محقق نخواهد شد. به همین دلایل طرفداران دیدگاه حقوق صاحبان سهام^[21] استدلال می کنند که مالیات های انتقالی اساساً مربوط به جریان های نقدی دور و نامشخص هستند و از نگاه میزان پرداخت مالیات در سال های آتی ارتباط چندانی نداشته یا اندک هستند و جریان های نقدی مرتبط، یک ارزش فعلی نزدیک به صفر می باشد. بنابراین مالیات های انتقالی با توجه به این دیدگاه در حقیقت بخشی از حقوق صاحبان سهام است(کلودک، 2011).

شواهد تجربی در مورد اینکه آیا استفاده کنندگان صورتهای مالی اطلاعات مالیات انتقالی را در نظر می گیرند قطعی نیست. با استفاده از داده های یکسان، امیر و همکاران (1997) و آیرز (1998) شواهدی همسو با دیدگاه بدهی و تنزیل بازار برای اجزای مالیات انتقالی با توجه به زمان مورد انتظار و احتمال برگشت آنها ارائه می دهند. در حالی که چانگ و همکاران (2009)، تنها دارایی های مالیات انتقالی را مربوط به ارزش یافتند، در مقابل، چاندرا و رو (1997) با نشان دادن ارتباط منفی مالیات های انتقالی و ریسک سهام، شواهدی مطابق با دیدگاه حقوق صاحبان سهام ارائه می دهند. چن و شوودربک (2000) گزارش دادند که تعدیل های مالیات انتقالی در نتیجه تغییر در نرخ مالیات شرکت ها، به رغم پیامدهای متفاوت آنها برای جریان های نقدی آتی، در قیمت سهام با همان نرخ سود تکراری منعکس شده است. ظاهرا سرمایه گذاران انتظار تاثیر سود ناشی از تعدیل مالیات های انتقالی به دلیل تغییر نرخ مالیات را نداشتند، که نشان می دهد یا سرمایه گذاران با قوانین حسابداری مالیات انتقالی و مفهوم مالیات های انتقالی آشنا نیستند و یا اینکه آنها مالیات های انتقالی را کاملاً نادیده می گیرند. لو و نیسیم (2004) هیچ رابطه معنی داری بین هزینه مالیات انتقالی و بازده سالانه پیدا نکردند که این نشان می دهد سرمایه گذاران مالیات انتقالی را مهم نمی دانند. در مورد سایر استفاده کنندگان صورتهای مالی، امیر و سوگانیس (1999) و چن و شوودربک (2000) شواهد تجربی تحلیلگران مالی را گزارش می کنند که اطلاعات مالیات انتقالی بخشی از پیش بینی سود آنها نیست. به همین ترتیب، چندین مطالعه تجربی گزارش می دهند که مالیات های انتقالی در رتبه بندی اوراق قرضه منعکس نمی شوند (هوس و ژائو 1991؛ چاتوپادهای و همکاران 1997). در همین راستا یک مطالعه پیمایشی آلمانی توسط هالر و همکاران (2008) گزارش می دهد که بیشتر مصاحبه شوندگان، دارایی های مالیات انتقالی را به دلیل ارزش مشکوک، به ارزش ویژه (حقوق صاحبان سهام) اضافه می کنند. ادبیات نشان می دهد که شواهد تجربی در مورد استفاده و تفسیر اطلاعات مالیات انتقالی افشا شده تقریباً بی نتیجه است. در حالی که برخی از مطالعات با تمرکز بر سرمایه گذاران شواهدی را برای پشتیبانی از دیدگاه بدهی پیدا می کنند، برخی دیگر اینچنین نیستند (کلودک،2011). لگوریا و سلرز (2005) رابطه مثبت (منفی) معناداری بین دارایی های مالیات انتقالی (ذخیره ارزیابی دارایی های مالیات انتقالی) و جریان نقدی عملیاتی آتی را گزارش نمودند. هانلون و شوولین (2005) نتیجه گرفتند که شرکت های با تفاوت های مالیات دفتری بزرگ، سود پایدار کمتری نشان می دهند. فرانک و رگو (2006) رفتار مدیریتی متفاوت (هموارسازی سود، برآورده سازی پیش بینی سود و کم نمایی سود) که در سه هدف متفاوت سود یعنی: (1) دستیابی به سود مثبت ، (2) دستیابی به سود سال قبل و (3) برآورده سازی ​​پیش بینی تحلیلگران به کار رفته است بررسی نمودند. آنها شواهدی یافتند که حساب ذخیره ارزیابی^[22](VAA)  برای مدیریت سود، جهت تحقق ​​پیش بینی تحلیلگران استفاده شده است. اما هیچ مدرکی مبنی بر استفاده از VAA برای مدیریت سود جهت دستیابی به سود مثبت، تأمین سطح سود سال قبل یا کم نمایی نیافتند.

شماری از مطالعات نشان می دهد که تفاوت مالیات دفاتر به طور استراتژیک مدیریت می شود تا از طریق پناهگاه مالیاتی^[23] (مانند؛ ویلسون، 2009)، یا از طریق برنامه ریزی مالیاتی^[24] (مانند؛ آیرز، جیانگ، و لاپلانت، 2009) یا مدیریت سود (مانند؛ فیلیپس، پینکوس و رگو ، 2003) از پرداخت مالیات جلوگیری یا پرداخت آن را به تعویق اندازد. مطالعات انجام شده بر روی نمونه های غیر متعارف نشان داده است که سپر مالیاتی غیر بدهی خارج از ترازنامه تأثیر بسزایی بر تصمیمات اهرمی دارد. گراهام و تاکر (2006)، فرانک و رگو (2009)، ویلسون (2009) و لیسوفسکی (2010) شواهدی ارائه کرده اند که نشان می دهد شرکت های دارای پناهگاه مالیاتی بدهی کمتری نسبت به شرکت های دیگر واقع در مناطق مشمول مالیات دارند. گراهام و همکاران (2004)، کاهل و شستری (2005) و شیوداسانی و استفانسکو (2010) نشان دادند که تفاوت های مالیات دفاتر ناشی از پاداش کارکنان به عنوان سپر مالیاتی غیر بدهی عمل می کند. گراهام و لیری (2011) استدلال کرده اند که فقدان متغیرهای سپر مالیاتی غیر بدهی به طور بالقوه درک تغییرات مقطعی در اهرم را تحت تاثیر قرار می دهد.

نتایج پژوهش توسط آیرز و همکاران (2010)، نشان می دهد که تغییرات معنادار (مثبت یا منفی) در هزینه مالیات انتقالی یا تفاوت های مالیات دفتری^[25] تأثیر قابل توجهی در رتبه بندی اعتباری دارد. رادی و همکاران (2011)، اثبات می کنند که ارزیابی مجدد وضعیت های مالیات انتقالی بااهمیت به دلیل تغییر در نرخ مالیات می تواند تأثیر قابل توجهی بر سودآوری و ساختار سرمایه شرکت ها داشته باشد. آنها به همبستگی میان تفاوت های مالیات دفتری و پایداری و رشد سود آتی دست یافتند. با این حال، آنها استدلال می کنند که سرمایه گذاران در یادداشت های مالیاتی ارزش اطلاعاتی تفاوت های مالیات دفتری را ارزیابی نمی کنند، زیرا احتمالا درک آن به دلیل پیچیدگی آن دشوار خواهد بود. تانگ و فیرس (2011) در پژوهش خود نتیجه گرفتند که تفاوت های مالیات دفتری برای بررسی مدیریت سود و مدیریت مالیات مناسب هستند. چن و همکاران (2012) نشان می دهند که یکپارچگی تفاوت مالیات دفتری، به عنوان معیاری از تأثیر مشترک در مدیریت سود و برنامه ریزی مالیاتی، با پایداری سود^[26] و سود دفتری و مالیاتی ارتباط دارد. هانلون و همکاران (2012) استدلال می کنند که تفاوت های مالیات دفتری بزرگ یک جایگزین قابل مشاهده برای مدیریت سود است و دربرگیرنده اطلاعاتی است که توسط حسابرسان هنگام ارزیابی ریسک یک کسب و کار استفاده می شود و با هزینه های حسابرسی بالاتر همراه است. لاکس (2013) به بررسی اینکه آیا دارایی ها و بدهی های مالیات انتقالی، اطلاعات بیشتری در مورد پرداخت های مالیاتی آتی را فراهم می کنند پرداخته است. نتایج وی نشان می دهد که یک رابطه نامتقارن بین دارایی ها و بدهی های مالیات انتقالی و پرداخت های مالیاتی آتی وجود دارد. بلیلاک و همکاران (2014) دریافتند که بین مدیریت سود و همسویی مالیات دفتری رابطه مثبتی وجود دارد. تانگ (2014) نشان داد که وقتی همسویی مالیات دفتری زیاد است، مدیریت سود کمتری اتفاق می افتد. پژوهش تیموریانا و همکاران (2015) نشان می دهد که دارایی های مالیاتی انتقالی بر مدیریت سود تاثیر دارند ولی هزینه مالیات انتقالی تأثیری بر مدیریت سود ندارد. آماندا و مریسکا (2015) نشان دادند که هزینه مالیات جاری بر مدیریت سود تأثیر دارد در حالی که هزینه مالیات انتقالی و مبنای تعهدی تأثیری بر مدیریت سود ندارد. نتیجه پژوهش اوتامی و مالک (2015) نشان می دهد که اقلام تعهدی اختیاری، هزینه های مالیات انتقالی و هزینه های جاری مالیاتی تأثیری بر مدیریت سود ندارند. ایفادا و ولانداری (2015) استفاده از هزینه مالیات انتقالی را به جای سود حسابداری برای مدیریت سود مشمول مالیات بررسی نمودند. آنها دریافتند که مالیات های انتقالی به طور قابل توجهی بر مدیریت سود تأثیر می گذارد. حکیم و سوگنگ (2015) پژوهشی در مورد تأثیر دارایی های مالیات انتقالی و هزینه مالیات انتقالی بر مدیریت سود در شرکت های بانکی انجام دادند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که دارایی های مالیات انتقالی و هزینه مالیات انتقالی تأثیر قابل توجهی بر مدیریت سود دارد. نگارا و دارما (2017) تأثیر برنامه ریزی مالیاتی و هزینه مالیات انتقالی بر مدیریت سود را بررسی نمودند. یافته ها حاکی از آن بود که برنامه ریزی مالیاتی و هزینه مالیات انتقالی تأثیر مثبتی بر مدیریت سود داشته است. کورمن و ولته (2021) با بررسی نمونه‌ای از شرکت‌هایی که بین سال‌های 2005 و 2015 در آلمان عرضه اولیه شدند، دریافتند که خالص دارایی مالیات انتقالی با عملکرد بلندمدت قیمت سهام ارتباط مثبت دارد که این ارتباط به ویژه در میان شرکت های زیان ده قویتر است. ژو (2022) بررسی نمود که آیا تغییر غیرعادی در دارایی‌های مالیات انتقالی با پیش‌بینی سود تحلیل‌گران تداخل دارد یا خیر. نتایج نشان داد که تغییر غیرعادی در دارایی‌های مالیات انتقالی، خطا و واگرایی این پیش‌بینی‌ها را افزایش می‌دهد. در مقایسه با تغییر غیرعادی منفی در دارایی‌های مالیات انتقالی، تغییرغیرعادی مثبت تأثیر بیشتری بر پیش‌بینی سود داشته است. گلدمن، لولن و اشمیت (2022) بررسی نمودند که چگونه شواهد عینی و ذهنی میزان ذخیره ارزیابی دارایی‌های مالیات انتقالی را تعیین می‌کنند. نتایج آنها نشان می‌دهد که مدیران عمدتاً از شواهد عینی برای ارزیابی قابلیت تحقق دارایی‌های مالیات انتقالی استفاده می‌کنند، که با استانداردهای حسابداری و رهنمودهای کارشناسان همسویی دارد. با این حال، شواهدی می یابند مبنی بر اینکه مدیران در هنگام تعیین میزان ذخیره ارزیابی دارایی‌های مالیات انتقالی به عوامل ذهنی‌تری مانند درآمد مشمول مالیات برآوردی آتی وزن بیشتری می‌دهند، به‌ویژه زمانی که زیان‌های انباشته دارند. امیر و صدیقی (2023) به تأثیر مالیات انتقالی بر ارزش، مدیریت سود و سودآوری شرکت پرداختند. یافته‌های آنها نشانگر افزایش مدیریت سود از طریق مالیات انتقالی است، چراکه مقادیر بالاتر مالیات انتقالی منجر به شیوه‌های مدیریت سود تهاجمی‌تر می‌شود. کرباسی یزدی و راسخ صالح (1392) رابطه اختلاف میان سود حسابداری و سود مأخذ محاسبه مالیات با رشد و پایداری سود را مورد بررسی قرار دادند. یافته های آنها نشان داد که در بازار سرمایه ایران، اختلاف سود حسابداری و سود مأخذ محاسبه مالیات با تغییرات آتی سود خالص و تغییرات آتی مالیات رابطه معنا‌داری دارد، به ‌طوری ‌که با افزایش این اختلاف از میزان رشد سود خالص شرکت‌ها کاسته و بر میزان رشد مالیات در سال‌های آتی افزوده می‌شود. همچنین با زیاد بودن اختلاف مثبت و یا منفی بین سود حسابداری و سود مأخذ محاسبه مالیات از پایداری سود شرکت‌ها کاسته می‌شود. تاری وردی و همکاران (1393) تاثیر مدیریت سود بر دقت پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی آتی را مورد بررسی قرار دادند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی باعث کاهش دقت پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی آتی می‌شود و هدف از انجام مدیریت سود جهت‌گیری به سمت تحریف گزارش‌های مالی و منافع فرصت‌طلبانه می باشد. مشایخی و علی پناه (1394) به بررسی تاثیر راهبری شرکتی بر رابطه ی بین اجتناب از مالیات و ارزش شرکت پرداختند. نتایج آنها بیانگر آن بود که با بهبود کیفیت ساختار راهبری شرکتی، تاثیر مثبت فعالیت های  اجتناب از مالیات بر ارزش شرکت بیشتر می شود. رهنمای رود پشتی و همکاران (1396) در پژوهشی به بررسی نرخ موثر مالیاتی نقدی معیار سنجش اجتناب مالیاتی یا مدیریت سود افزایشی پرداختند. نتایج بررسی آنها نشان داد که نرخ موثر مالیاتی نقدی معیار مناسبی برای اندازه گیری اجتناب مالیاتی نیست. حساس یگانه و رضایی (1397) مدلی برای تاثیر مسئولیت اجتماعی و هزینه های مدیریت مالیات شرکت براجتناب و فرار مالیاتی ارائه نمودند. نتایج بررسی آنها نشان دهنده ارتباطی معنی دار  بین مسئولیت اجتماعی و هزینه های مدیریت مالیات شرکت با اجتناب و فرار مالیاتی می باشد. فداکار و همکاران (1398) به تبیین الگویی برای مدیریت سود در شرکت‌های ورشکسته و مقایسه آن با مدل اصلاح‌ شده جونز پرداختند. نتایج آنها نشان داد که شرکت‌های برتر نسبت به شرکت‌های ورشکسته کمتر مدیریت سود می‌نمایند. صادق پور و همکاران (1400) نقش ماکیاولیسم، دستکاری هیجانی و تسلط اجتماعی در بیش نمایی سود را مورد بررسی قرار دادند. نتایج این بررسی نشان داد که تسلط اجتماعی، دستکاری هیجانی و ماکیاولیسم تاثیر مثبتی بر بیش نمایی سود دارد . از طرفی ماکیاولیسم بر تسلط اجتماعی و دستکاری هیجانی اثر مستقیم دارد. هم چنین، ماکیاولیسم به واسطه تسلط اجتماعی و دستکاری هیجانی بر بیش نمایی سود به طور غیر مستقیم و مثبت اثرگذار است. قوت مند جزی و همکاران (1401) به شناسائی تاثیر مدیریت سود بر معیارهای اجتناب مالیاتی و اهمیت آن برای مطالعات اجتناب مالیاتی پرداختند. نتایج بیانگر آن بود که معیار اجتناب مالیاتی مبتنی بر جریان‌های نقد عملیاتی که در تحقیقات پیشین استفاده شده، شامل "اثر صورت" بوده و با احتمال کمتری تحت تاثیر مدیریت سود (اثر مخرج) قرار دارد.

 

3ـ روش­شناسی پژوهش

روش پژوهش به صورت قیاسی ـ استقرایی می باشد، قیاسی به لحاظ تبیین فرضیه­های پژوهش به کمک تئوری های موجود و استقرایی به جهت آزمون فرضیه­ها. روش انجام پژوهش بر مبنای هدف پژوهش از نوع کاربردی می‌باشد زیرا با به کارگیری تئوری ها، مبانی نظری، دانش آمار و اقتصاد سنجی، در جامعه آماری به نتایجی دست می‌یابد که برای آن دسته از بنگاه ها، سازمان‌ها و نهادهایی که در در دامنه پژوهش قرار می‌گیرند قابل استفاده می‌باشد. از لحاظ ماهیت و روش پژوهش در گروه پژوهش های همبستگی و پس رویدادی است یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل داده های گذشته (با ابزار صورت های مالی شرکت ها از طریق نرم افزار رهاورد نوین و سایت کدال) انجام می‌گیرد و از نظر مکانی در طبقه پژوهش های توصیفی و کتابخانه‌ای قرار می‌گیرد.

پس از گرد‌آوری و بازبینی، داده های مربوطه با نرم‌افزار آماری eviews تحلیل و به منظور انجام آزمون فرضیه­ها، از روش تحلیل رگرسیون لجستیک استفاده شده است. تحلیل رگرسیون زمانی استفاده می شود که بخواهیم مقادیر یک متغیر را از روی مقادیر متغیر دیگر پیش بینی کنیم. در این مورد، متغیری که ما از آن بهره می گیریم تا مقدار متغیر دیگر را پیش بینی کنیم، متغیر مستقل (یا پیش بین) نام دارد و متغیری را هم که می خواهیم پیش بینی کنیم متغیر وابسته نام دارد.  

پژوهش حاضر در زمره پژوهشهای تجربی، در حوزه امور مالی و حسابداری می‌باشد و اغلب موضوعات مالی مانند سایر موضوعات علمی که از روش‌های آماری در پژوهش‌های خود استفاده می‌نمایند، نیازمند داده‌ها و اطلاعاتی می‌باشند که در طول یک دوره زمانی ایجاد می‌شوند. بدیهی است که هر اندازه تعداد داده‌های موردنیاز، مربوط به دوره زمانی طولانی‌تر باشد، نتایج بدست آمده از روش‌های آماری با دقت و صحت بیشتری همراه خواهد بود. از اینرو پژوهش کنونی براساس اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار تهران در دوره شش ساله از سال 1395 تا 1400 تهیه شده است. با توجه به موضوع پژوهش و کاربرد آن، قلمرو مکانی این پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در سازمان‌ بورس و اوراق بهادار تهران است. از اینرو برای جمع آوری داده‌های پژوهش از اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار استفاده شده است. در پژوهش حاضر برای تعیین نمونه آماری از روش حذف سیستماتیک (غربالگری) استفاده گردیده است. به عبارت دیگر آن دسته از شرکت های جامعه آماری که شرایط زیر را دارا بوده اند، به عنوان نمونه آماری انتخاب و مابقی حذف گردیده اند. شرایط انتخاب نمونه به صورت زیر ارائه شده است:

• برای رعایت قابلیت مقایسه پذیری آنها، سال مالی شرکت ها منتهی به پایان اسفند ماه هرسال باشد.
• طی قلمرو زمانی پژوهش، هیچگونه توقف فعالیت نداشته و دوره مالی خود را تغییر نداده باشند.
• کلیه ی اطلاعات مورد نیاز شرکتها برای پژوهش در دسترس باشد.
• جزء بانک ها و موسسات مالی (شرکت های سرمایه گذاری، واسطه گران مالی، شرکت های هلدینگ و لیزینگ ها) نباشند.
• شرکت ها در طی سالهای پژوهش صورت های مالی و یادداشت های همراه خود را به بورس ارائه داده باشند. در نهایت 169 شرکت به عنوان نمونه آماری در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت است.

 

4ـ تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش

4ـ1ـ مدیریت سود

متغیر وابسته این مطالعه می باشد که برای اندازه گیری آن از مدل اصلاح شده جونز استفاده شده است. باقیمانده های مدل به عنوان نماینده ای برای اقلام تعهدی غیر عادی (اختیاری) استفاده می شود.  اقلام تعهدی اختیاری مثبت به این معنی است که الگوی مدیریت سود به شکل حداکثر سازی سود است، در حالی که اقلام تعهدی منفی، بدین معنی است که الگوی مدیریت سود به شکل حداقل سازی سود است. هنگام سنجش مدیریت سود مثبت، برای اقلام تعهدی اختیاری مثبت مقدار 1 و اقلام تعهدی منفی مقدار صفر در نظر گرفته می شود. به همین ترتیب هنگام سنجش مدیریت سود منفی، برای اقلام تعهدی اختیاری منفی مقدار 1 و اقلام تعهدی مثبت مقدار صفر تعلق می گیرد (به شکل متغیر مجازی). شیوه محاسبه اقلام تعهدی اختیاری(DA)  به شرح زیر است:

نخست اقلام تعهدی کل از رابطه زیر محاسبه می شود:

 

TAC = (ΔCA - Δcash) - (ΔCL- ΔLTD – ΔITP) - DPA

که در آن TAC it: مجموع اقلام تعهدی شرکت i در سال t

CAΔ: تغییر در دارایی های جاری شرکت i بین سالهای t و 1-t

CashΔ: تغییر در مانده وجه نقد شرکت i بین سالهای t و 1-t

ΔCL: تغییر در بدهی های جاری شرکت i بین سال های t و 1-t؛

ΔLTD: تغییر در حصه جاری بدهی های بلندمدت شرکت بین سالهای t و 1-t؛

ΔITP: تغییر در مالیات بر درآمد پرداختنی بین سال های t و 1-t؛

DPA: هزینه استهلاک داراییهای ثابت و نامشهود شرکت i در سال t

 

سپس با استفاده از مدل تعدیل شد جونز (۱۹۹۱) که دچو و همکاران (۱۹۹۵) آن را توسعه دادند، اقلام تعهدی کل به دو بخش اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری تجزیه میشود.

 

TAC / TA = α [1/TA] + β [ ΔREV-ΔREC / TA] + γ [PPE/ TA]+ εi

: PPE ناخالص دارایی ثابت در سال t

ΔREVit : تغییر در درآمد از سال t-1 تا سال t

: ΔREC تغییر در حسابهای دریافتنی از سال t-1 تا سال t

در پایان پس از تخمین اقلام تعهدی غیر اختیاری، اقلام تعهدی اختیاری از رابطه زیر بدست می آید:

DAC = TAC – NDAC

 

4ـ2ـ دارایی مالیات انتقالی

دارایی مالیات انتقالی متغیر مستقل پژوهش بوده که در پایان دوره  tاز صورت های مالی استخراج و بر جمع دارایی های سال t تقسیم میگردد تا دارایی مالیات انتقالی در پایان دوره به شکل همگن اندازه گیری شود.

DTAit =

 

4ـ3ـ بدهی های مالیات انتقالی

بدهی مالیات انتقالی که به عنوان دیگر متغیر مستقل در این مطالعه استفاده می شود پس از استخراج از صورت های مالی شرکت های نمونه جهت همگن سازی بر مجموع دارایی های همان سال به صورت زیر تقسیم می شود.

𝐷𝑇𝐸𝑖𝑡 =

 

4ـ4ـ تمرکز مالکیت

کنترل مطلق سهامداران عمده بر اداره امور شرکت را تمرکز مالکیت گویند. در این پژوهش، تمرکز مالکیت با استفاده از شاخص هرفیندال- هیرشمن و برای درصد مالکیت بزرگ‌تر و مساوی 5 درصد اندازه گیری می‌شود. هر اندازه که این شاخص بیشتر باشد، بیانگر تمرکز بیشتر و حضور تعداد اندکی سهامدار عمده در ساختار مالکیت شرکت است و برعکس. شاخص هرفیندال – هیرشمن از طریق فرمول زیر اندازه گیری می شود:

OC

 در این رابطه  درصد سهام تحت تملک سهامدار i در شرکت j است.

 

4ـ5ـ مالکیت مدیریتی

دیگر متغیر کنترلی پژوهش است که بیانگر درصد سهام نگهداری شده توسط اعضای هیئت مدیره است. این متغیر در پژوهش‌های کومار (2003)، رز (2005) نیز با همین تعریف به کار رفته است. جهت اندازه گیری آن میزان سهام نگهداری شده توسط هیئت مدیره بر تعداد کل سهام تقسیم می گردد تا درصد سهام نگهداری شده توسط هیئت مدیره بدست آید. برای این کار نخست اسامی اعضای هیئت مدیره از بخش صورت های مالی حسابرسی شده که به تایید هیئت مدیره رسیده است مشخص گردیده و سپس در بخش یادداشت سرمایه، تعداد سهام نگهداری شده توسط هیئت مدیره بدست می آید.

 

4ـ6ـ مالکیت نهادی

از متغیرهای کنترلی این مطالعه و برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شرکت‌های دولتی و عمومی از کل سهام سرمایه است که این شرکت‌ها شامل شرکت‌های بیمه، موسسه‌های مالی، بانک‌ها، شرکت‌های دولتی و دیگر اجزای دولت است. این متغیر در پژوهش‌های کومار (2003)، ارن هارت و لیزال (2006) نیز با همین تعریف به کار رفته است.

 

4ـ7ـ بازده دارایی

نمایانگر نسبت سود خالص به دارایی‌های شرکت i در سال t و شاخصی برای محاسبه نرخ بازده دارایی‌ها می‌باشد. شرکت‌هایی که سودآوری بالاتری دارند، مطمئناً مالیات بیشتری خواهند پرداخت. لذا شرکت‌های سود ده، انگیزه بالایی برای اجتناب مالیاتی دارند. این نسبت با استفاده از رابطه زیر بدست می آید:

ROA =

 

4ـ8ـ اهرم مالی

شاخص اهرم مالی شرکت i در سال t که برابر است با نسبت بدهی‌ها به دارایی ها. به نظر می‌رسد یکی از انگیزه‌های اجتناب مالیاتی شرکت‌ها، استفاده از سپر بدهی است. در واقع شرکت‌ها با افزایش بدهی‌ها و به همراه آن افزایش هزینه بهره، سود خود را کاهش و مالیات کمتری می‌پردازند. این شاخص با استفاده از رابطه زیر محاسبه می شود:

LEVERAGE=

 

4ـ9ـ اندازه شرکت

متغیر کنترلی اندازه شرکت برابر است با لگاریتم طبیعی ارزش بازار حقوق صاحبان سهام شرکت i در سال t. به نظر می‌رسد که شرکت‌های بزرگتر به دلیل فروش بالاتر و ارزش بازار بالاتر و احتمالاً سوددهی بالاتر، مالیات بیشتری پرداخت خواهند کرد و از اینرو میزان دارایی و بدهی مالیات انتقالی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. متغیر اندازه از رابطه زیر محاسبه می گردد:

SIZE = LN (MV)

: MVارزش بازار حقوق صاحبان سهام

 

4ـ10ـ فرصت رشد

متغیر کنترلی رشد شرکت برابر است با نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام. شرکت های دارای نرخ رشد بالاتر به سبب افزایش سود، مالیات بیشتری نیز پرداخت خواهند نمود. فرمول این متغیر به شکل زیر می باشد:

GROWTH =

 

4ـ11ـ جریان نقد عملیاتی

نشان ‌دهنده جریان نقد عملیاتی شرکت i در سال t است که با سود عملیاتی پایان سال همگن شده است. شرکت‌های که وجوه نقد عملیاتی بالاتری دارند، احتمالاً سود عملیاتی بالاتری داشته و مالیات بالاتری نیز پرداخت خواهند نمود. مقدار این متغیر از صورت جریان نقدی بدست آمده با استفاده از رابطه زیر محاسبه شده است:

OCF=

چکیده متغیرهای پژوهش و چگونگی اندازه گیری آن در نمایه 1 نشان داده شده است:

 

نمایه 1: تعریف عملیاتی متغیرها

متغیر	نام متغیر	نماد	نحوه اندازه گیری
متغیر وابسته	مدیریت سود	DAC	نخست اقلام تعهدی کل از رابطه زیر محاسبه می شود: TAC = (ΔCA - Δcash) - (ΔCL- ΔLTD – ΔITP) - DPA سپس اقلام تعهدی کل به دو بخش اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری تجزیه میشود. TAC / TA = α [1/TA] + β [ ΔREV-ΔREC / TA] + γ [PPE/ TA]+ εi در پایان اقلام تعهدی اختیاری از رابطه زیر بدست می آید: DAC = TAC – NDAC
متغیر مستقل	دارایی های مالیات انتقالی	DTL	DTLit = (Deferred Tax Assetsit)/(Total Assetsit)
	بدهی های مالیات انتقالی	DTE	𝐷𝑇𝐸𝑖𝑡 = (Deffered Tax Liabilityit)/( Total Assetsit)
متغیر کنترلی	تمرکز مالکیت	OC	OC
	مالکیت مدیریتی	MO	درصد سهام نگهداری شده توسط اعضای هیئت مدیره
	مالکیت نهادی	IS	درصد سهام نگهداری شده توسط شرکت‌های دولتی و عمومی از کل سهام سرمایه
	بازده دارایی	ROA	ROA = (NET INCOME)/ASSETS
	اهرم مالی	LEV	LEVERAGE = LIABILITYS/ASSETS
	اندازه شرکت	SIZE	SIZE = LN (MV)
	فرصت رشد	GROWTH	GROWTH =  MV/BV
	جریان نقد عملیاتی	OCF	operating cash flow / EBIT

منبع: یافته های پژوهشگر

 

5ـ فرضیه­های پژوهش

براساس پرسش های مطرح شده در بخش مقدمه دو فرضیه­ اصلی و چهار فرضیه فرعی به صورت زیر تبیین گردیده است:

1ـ شناسایی دارایی مالیات انتقالی در صورت وضعیت مالی برپایه استاندارد 35 به مدیریت سود توسط واحدهای تجاری می انجامد.

1ـ1ـ شناسایی دارایی مالیات انتقالی در صورت وضعیت مالی طبق استاندارد 35 به مدیریت سود مثبت توسط واحدهای تجاری می انجامد.

1ـ2ـ شناسایی دارایی مالیات انتقالی در صورت وضعیت مالی طبق استاندارد 35 به مدیریت سود منفی توسط واحدهای تجاری می انجامد.

2ـ بدهی مالیات انتقالی شناسایی شده در صورت وضعیت مالی واحدهای تجاری برپایه استاندارد 35 منجر به مدیریت سود می گردد.

2ـ1ـ بدهی مالیات انتقالی شناسایی شده در صورت وضعیت مالی واحدهای تجاری براساس استاندارد 35 منجر به مدیریت سود مثبت می گردد.

2ـ2ـ بدهی مالیات انتقالی شناسایی شده در صورت وضعیت مالی واحدهای تجاری براساس استاندارد 35 منجر به مدیریت سود منفی می گردد.

 

6ـ مدل های پژوهش

برای آزمون فرضیه­­­ های پژوهش مدل های زیر به کار رفته است:

1- Positive Earning Management_it = β₀ +‏ β₁ Deferred Tax assets _it +‏ β₂ ROA_it‏ +‏ β₃ LEV_it ‏+ ‏β₄ LN_MV_it +‏ β₅ GROW_it +‏ β₆ OCF_it +  β₇ MO _it +‏ β₈ IS _it +‏ β₉ OC_it‏ +‏ e_it

 

2- Negative Earning Management_it = β₀ +‏ β₁ Deferred Tax assets _it +‏ β₂ ROA_it‏ +‏ β₃ LEV_it ‏+ ‏β₄ LN_MV_it +‏ β₅ GROW_it +‏ β₆ OCF_it +  β₇ MO _it +‏ β₈ IS _it +‏ β₉ OC_it‏ +‏ e_it

 

3- Positive Earning Management_it = β₀ +‏‏ β₁ Deferred Tax Liability _it +‏ β₂ ROA_it‏ +‏ β₃ LEV_it ‏+ ‏β₄ LN_MV_it +‏ β₅ GROW_it β₆ OCF_it +  β₇ MO _it +‏ β₈ IS _it +‏ β₉ OC_it‏ +‏ e_it

 

4- Negative Earning Management_it = β₀ +‏ β₁ Deferred Tax Liability _it +‏ β₂ ROA_it‏ +‏ β₃ LEV_it ‏+ ‏β₄ LN_MV_it +‏ β₅ GROW_it β₆ OCF_it +  β₇ MO _it +‏ β₈ IS _it +‏ β₉ OC_it‏ +‏ e_it

 

7ـ یافته­های پژوهش

آمار توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش در نمایه 2 ارائه گردیده است:

 

نمایه 2: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش

نام متغیر	شمار	میانگین	بیشینه	کمینه	انحراف معیار	چولگی	کشیدگی
مدیریت سود مثبت (P-EM)	1014	3633/0	1	0	4811/0	5686/0	3233/1
مدیریت سود منفی (N-EM)	1014	6367/0	1	0	4811/0	5686/0-	3233/1
دارایی مالیات انتقالی (DTA)	1014	0114/0	6070/0	0	0537/0	9638/6	2942/59
بدهی مالیات انتقالی (DTL)	1014	0077/0	7731/0	0	0571/0	1536/9	4169/96
نسبت بازده دارایی (ROA)	1014	1554/0	7752/2	4003/0-	1818/0	9201/3	6905/49
اهرم مالی (LEV)	1014	5443/0	6270/2	0139/0	2619/0	8721/1	8160/13
اندازه شرکت (SIZE)	1014	2860/0	6427/34	9035/21	9202/1	3531/0	0281/4
فرصت رشد (Growth)	1014	0627/0	0397/247	9872/862-	6276/31	7264/19-	4395/571
جریان نقد عملیاتی (OCF)	1014	5899/0-	4248/601	597/1125-	5515/47	4903/13-	4698/362
مالکیت مدیرتی (MO)	1014	3798/0	7412/98	8539/4	3332/31	2548/0	6424/1
مالکیت نهادی (IS)	1014	6387/0	100	0	5505/18	4751/0-	9239/2
تمرکز مالکیت (OC)	1014	6507/0	1	0	2996/27	1767/0-	0551/2

منبع: یافته های پژوهشگر

 

با نگاه به آمار توصیفی پژوهش و بررسی 1014 مشاهده به طور چکیده می توان بیان نمود که 36 درصد از شرکت های مورد مطالعه دارای الگوی مدیریت سود مثبت و 64 درصد دارای الگوی مدیریت سود منفی هستند. همچنین اهرم مالی شرکت های مورد مطالعه نیز حاکی از آن است که 54 درصد ساختار سرمایه این شرکت ها برگرفته از بدهی ها می باشد. میانگین سهامداران نهادی نیز نشان دهنده این است که 64 درصد از سهام شرکت های مورد بررسی در اختیار سهامداران نهادی (شرکت‌های دولتی و عمومی) و باقیمانده در اختیار سایر سهامدارن است. بررسی مالکیت مدیریتی نشان دهنده این است که به طور میانگین 38 درصد از سهام شرکت ها متعلق به مدیران است. همچنین بررسی تمرکز مالکیت نشان می دهد که 65 درصد از کنترل امور شرکت در اختیار سهامداران عمده است.

 

8ـ نتایج آزمون فرضیه های پژوهش

از آنجا که در این پژوهش فرض شده بود که مالیات های انتقالی بر اساس استاندارد 35 حسابداری منجر به مدیریت سود خواهد شد بر همین اساس تاثیر این متغیرها به طور جداگانه بر شرکت های جامعه آماری که الگوی مدیریت سود مثبت و مدیریت سود منفی داشتند مورد آزمون قرار گرفت که دستاورد آن در نمایه های 3 تا 6 آمده است.

 

نمایه 3: نتایج آزمون فرضیه 1

Positive Earning Managementit = β0 +‏ β1 Deferred Tax assets it +‏ β2 ROAit‏ +‏ β3 LEVit ‏+ ‏β4 LN_MVit +‏ β5 GROWit +‏ β6 OCFit + β7 MO it +‏ β8 IS it +‏ β9 OCit‏ +‏ eit
نام و نماد متغیر	ضریب رگرسیون	آماره Z	سطح معنی داری
DTA	1623/3-	9651/1-	0494/0
ROA	6486/0	4748/1	1403/0
OWNERSHIP- CONCENTRATION	0024/0	9818/0	3262/0
MANAGEMENT-OWNER	0015/0	7148/0	4747/0
LN_MV	0991/0	5990/2	0093/0
LEV	8419/0	8751/2	0040/0
INSTITUTIONAL- SHAREHOLDE	0001/0-	0481/0-	9616/0
GROWTH	0102/0	0233/2	0430/0
CFO	0028/0	1431/1	2530/0
C	2192/4-	7206/3-	0002/0
ضریب تعیین مک فادن	0256/0	Log likelihood	7830/646-
آماره LR	0324/34	سطح معنی داری	0000/0
درصد صحت پیش بینی		66/64

منبع: یافته های پژوهشگر

 

از آنجا که متغیر مدیریت سود متغیری مجازی است و به صورت 1و0 اندازه گیری شده است، بنابراین برای آزمون مدل از رگرسیون لجستیک استفاده شده است. بر پایه نتایج آزمون فرضیه 1 که در نمایه 3 ارائه شده است و با توجه به مقدار آماره LR (بیانگر معنادار بودن کل رگرسیون) که کمتر از سطح خطای پنج درصد است، بنابراین اطمینان از نکویی برازش و معنادار بودن مدل حاصل شده و رگرسیون قدرت تبیین دارد. ضریب تعیین مک فادن مدل نیز گویای آن است که 6/2 درصد از تغییرات متغیر مدیریت سود مثبت، توسط متغیرهای وارد شده در مدل تبیین می شود. در نهایت با توجه به آماره Z و سطح معناداری متغیر دارایی مالیات انتقالی (متغیر مستقل) که کمتر از پنج درصد است، بنابراین دارایی مالیات انتقالی بر مدیریت سود مثبت تاثیر دارد.

 

نمایه 4: نتایج آزمون فرضیه 2

Negative Earning Managementit = β0 +‏ β1 Deferred Tax assets it +‏ β2 ROAit‏ +‏ β3 LEVit ‏+ ‏β4 LN_MVit +‏ β5 GROWit +‏ β6 OCFit + β7 MO it +‏ β8 IS it +‏ β9 OCit‏ +‏ eit
نام و نماد متغیر	ضریب رگرسیون	آماره Z	سطح معنی داری
DTA	1623/3	9651/1	0494/0
ROA	-6486/0	-4748/1	1403/0
OWNERSHIP- CONCENTRATION	-0024/0	-9818/0	3262/0
MANAGEMENT-OWNER	-0015/0	-7148/0	4747/0
LN_MV	-0991/0	-5990/2	0093/0
LEV	-8419/0	-8751/2	0040/0
INSTITUTIONAL- SHAREHOLDE	0001/0	0481/0	9616/0
GROWTH	-0102/0	-0233/2	0430/0
CFO	-0028/0	-1431/1	2530/0
C	2192/4	7206/3	0002/0
ضریب تعیین مک فادن	0256/0	Log likelihood	7830/646-
آماره LR	0324/34	سطح معنی داری	0000/0
درصد صحت پیش بینی		66/64

منبع: یافته های پژوهشگر

 

با توجه به این که متغیر مدیریت سود متغیری مجازی است و به صورت 1و0 اندازه گیری شده است، بنابراین برای آزمون مدل از رگرسیون لجستیک استفاده شده است. بر اساس نتایج آزمون فرضیه 2 که در نمایه 4 ارائه شده است و با توجه به مقدار آماره LR (بیانگر معنادار بودن کل رگرسیون) که کمتر از سطح خطای پنج درصد است، بنابراین در این آزمون نیز اطمینان از نکویی برازش و معنادار بودن مدل حاصل شده و از اینرو رگرسیون قدرت تبیین دارد. ضریب تعیین مک فادن مدل نیز گویای آن است که 6/2 درصد از تغییرات متغیر مدیریت سود منفی، توسط متغیرهای وارد شده در مدل تبیین می شود. در پایان با توجه به آماره Z و سطح معناداری متغیر دارایی مالیات انتقالی (متغیر مستقل) که بالای پنج درصد است، از اینرو دارایی مالیات انتقالی بر مدیریت سود منفی تاثیر دارد.

 

نمایه 5: نتایج آزمون فرضیه 3

Positive Earning Managementit = β0 +‏‏ β1 Deferred Tax Liability it +‏ β2 ROAit‏ +‏ β3 LEVit ‏+ ‏β4 LN_MVit +‏ β5 GROWit +‏ β6 OCFit + β7 MO it +‏ β8 IS it +‏ β9 OCit‏ +‏ eit
نام و نماد متغیر	ضریب رگرسیون	آماره Z	سطح معنی داری
DTL	6418/1	4490/1	1473/0
ROA	6929/0	5663/1	1173/0
OWNERSHIP- CONCENTRATION	0027/0	1025/1	2702/0
MANAGEMENT-OWNER	0014/0	6600/0	5092/0
LN_MV	0974/0	5591/2	0105/0
LEV	8584/0	9177/2	0035/0
INSTITUTIONAL- SHAREHOLDE	0003/0	0872/0	9305/0
GROWTH	0109/0	1410/2	0323/0
CFO	0028/0	1411/1	2538/0
C	2864/4-	7777/3-	0002/0
ضریب تعیین مک فادن	0234/0	Log likelihood	6447/648-
آماره LR	2114/31	سطح معنی داری	0000/0
درصد صحت پیش بینی		30/64

منبع: یافته های پژوهشگر

 

از آنجا که متغیر مدیریت سود متغیری مجازی است و به صورت 1و0 اندازه گیری شده است، بنابراین برای آزمون مدل از رگرسیون لجستیک استفاده شده است. بر پایه نتایج آزمون فرضیه 3 که در نمایه 5 ارائه شده است، و با توجه به مقدار آماره LR (بیانگر معنادار بودن کل رگرسیون) که کمتر از سطح خطای پنج درصد است، بنابراین اطمینان از نکویی برازش و معنادار بودن مدل حاصل شده و رگرسیون قدرت تبیین دارد. ضریب تعیین مک فادن مدل نیز گویای آن است که 3/2 درصد از تغییرات متغیر مدیریت سود مثبت، توسط متغیرهای وارد شده در این مدل تبیین می شود. همچنین بر اساس یافته ها و با توجه به آماره Z و سطح معناداری متغیر بدهی مالیات انتقالی (متغیر مستقل) که بیشتر از پنج درصد است، از اینرو بدهی مالیات انتقالی بر مدیریت سود مثبت تاثیری ندارد.

 

نمایه 6: نتایج آزمون فرضیه 4

Negative Earning Managementit = β0 +‏ β1 Deferred Tax Liability it +‏ β2 ROAit‏ +‏ β3 LEVit ‏+ ‏β4 LN_MVit +‏ β5 GROWit +‏ β6 OCFit + β7 MO it +‏ β8 IS it +‏ β9 OCit‏ +‏ eit
نام و نماد متغیر	ضریب رگرسیون	آماره Z	سطح معنی داری
DTL	-6418/1	-4490/1	1473/0
ROA	-6929/0	-5663/1	1173/0
OWNERSHIP- CONCENTRATION	-0027/0	-1025/1	2702/0
MANAGEMENT-OWNER	-0014/0	-6600/0	5092/0
LN_MV	-0974/0	-5591/2	0105/0
LEV	-8584/0	-9177/2	0035/0
INSTITUTIONAL- SHAREHOLDE	-0003/0	-0872/0	9305/0
GROWTH	-0109/0	-1410/2	0323/0
CFO	-0028/0	-1411/1	2538/0
C	2864/4	7777/3	0002/0
ضریب تعیین مک فادن	0234/0	Log likelihood	6447/648-
آماره LR	2114/31	سطح معنی داری	0000/0
درصد صحت پیش بینی		30/64

منبع: یافته های پژوهشگر

 

از آنجا که متغیر مدیریت سود متغیری مجازی است و به صورت 1و0 اندازه گیری شده است، بنابراین برای آزمون مدل از رگرسیون لجستیک استفاده شده است. بر اساس نتـایج آزمون فرضیه 4 که در نمایه 6 ارائه شده است و با توجه به مقدار آماره LR (بیانگر معنادار بودن کل رگرسیون) که کمتر از سطح خطای پنج درصد است، بنابراین اطمینان از نکویی برازش و معنادار بودن مدل حاصل شده و رگرسیون قدرت تبیین دارد. ضریب تعیین مک فادن مدل نیز گویای آن است که درصد کمی از تغییرات متغیر مدیریت سود مثبت، توسط متغیرهای وارد شده در مدل تبیین می شود. همچنین بر پایه آماره Z و از آنجا که سطح معناداری متغیر بدهی مالیات انتقالی (متغیر مستقل) بالای پنج درصد است، بنابراین بدهی مالیات انتقالی بر مدیریت سود منفی تاثیر ندارد.

 

9ـ بحث و نتیجه­گیری

مالیات های انتقالی ساختاری از گزارشگری مالی است که هدف از حسابداری آن محاسبه اثرات مالیاتی آینده است که به دلیل تفاوت شناخت و اندازه گیری اصول و استانداردهای حسابداری در برابر قانون مالیات به وجود خواهد آمد. بنابراین مالیات های انتقالی نشان دهنده عواقب مالیاتی آینده اقلام و معاملات تجاری است که در صورت های مالی متفاوت از گزارش مالیات شناسایی شده است. حسابداری مالیات انتقالی نتیجه ای از اصل تطابق است که هدف آن شناخت عواقب مالیاتی یک قلم گزارش شده در صورت های مالی در همان دوره حسابداری است. در حالی که ادبیات مدیریت سود به خوبی توسعه یافته است، استفاده از اقلام مالیاتی انتقالی به عنوان معیار اندازه گیری مدیریت سود تحقیقات بسیار جوان تری است. مدیریت سود یک فعالیت مدیریتی برای تأثیرگذاری در صورت های مالی است که از طریق دستکاری داده های مالی یا گزینش رویه های حسابداری و فرآیند های پذیرفته شده است که جهت دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده صورت می گیرد. طرح پژوهش این مطالعه پیرامون اقلام مالیات های انتقالی بنگاه اقتصادی متمرکز گردید، زیرا نویسندگان بر این باورند که بررسی و تجزیه و تحلیل اقلام مالیات انتقالی راه و روشی نیرومند برای شناسایی مدیریت سود است. در ادبیات پیشین نتایج متناقضی در رابطه با مالیات های انتقالی و مدیریت سود ارائه شده است. در این پژوهش تلاش گردید که با بررسی مفاهیم مربوط به مالیات های انتقالی، به تاثیر به کارگیری آنها در دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده بنگاه اقتصادی جهت مدیریت سود پرداخته شود. تحقیقات دانشگاهی یک ابزار مهم برای تدوین کنندگان استاندارد و سیاست گذاران است زیرا می تواند شواهد سودمندی برای آگاهی بخشیدن به بحث و روند تصمیم گیری درباره مسائل گزارشگری مالی فراهم کند. براین اساس هدف این بررسی کمک به سیاست گذاران و تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری و همچنین بازیگران بازار سرمایه برای درک بیشتر تاثیرات ناشی از به کارگیری مالیات های انتقالی بر سلامت گزارش های مالی است. دستاورد این پژوهش می تواند مورد توجه استفاده کنندگان صورت های مالی باشد که در مورد پرداخت مالیات و سود آتی یک شرکت پیش بینی می کنند. در پژوهش کنونی برای بررسی اینکه آیا شرکت های نمونه آماری به وسیله اقلام مالیات انتقالی در مدیریت سود مشارکت دارند، فرضیه هایی تدوین شد که شرح و تفسیر نتایج آن به شرح زیر است:

نتایج آزمون فرضیه نخست نشانگر این بود که دارایی های مالیات انتقالی بر مدیریت سود تاثیرگذار بوده ولی نتایج آزمون دوم بیانگر این بود که بدهی های مالیات انتقالی بر مدیریت سود تاثیر ندارد. همانگونه که در مبانی نظری اشاره شد تفاوت های مالیات دفتری برای بررسی مدیریت سود و مدیریت مالیات مناسب هستند. این تفاوت ها موجب ایجاد دارایی یا بدهی مالیات انتقالی می گردد که می تواند به عنوان ابزاری جهت مدیریت سود به کار گرفته شود. با توجه به این فرض که مدیران ترجیح می دهند بدون افزایش سود مشمول مالیات، سود دفتری را به سمت بالا مدیریت کنند، بنابراین به کارگیری اختیارات مدیریتی برای مدیریت سود به سمت بالا باید تفاوت های مالیات دفتری موقت ایجاد کند و از این رو مالیات انتقالی در شناسایی چنین مدیریت سودی سودمند خواهد بود (فیلیپس و همکاران، 2002). دلیل احتمالی که مدیران نمی خواهند سود مشمول مالیات را افزایش دهند این است که این امر منجر به افزایش هزینه های مالیاتی خواهد شد. شکاف فزاینده بین این دو گزارش، منجر به افزایش مبلغ مالیات انتقالی در ترازنامه مالی می شود. تانگ (2014) نشان داد که وقتی همسویی مالیات دفتری زیاد است، مدیریت سود کمتری اتفاق می افتد. بر این اساس هنگامی که میان سود حسابداری و سود مشمول مالیات تفاوت وجود دارد، این تفاوت (شامل دارایی یا بدهی مالیات انتقالی) سبب مدیریت سود می گردد. مالیات انتقالی انگیزه های بیشتری برای نهادهای اقتصادی ایجاد می کند تا شناسایی سود خود را پیرامون تغییرات مالیات مجددا زمانبندی کنند. این امر ممکن است به نوبه خود بر درآمد مالیاتی تأثیر بگذارد. وقتی برنامه ریزی می شود نرخ مالیات کاهش یابد، شرکت هایی که دارایی های مالیات انتقالی زیادی دارند، انگیزه ای برای تسریع در شناخت درآمد برای استفاده از مزایای مالیات انتقالی با نرخ بالای مالیات کنونی دارند. بر همین اساس فرضیه نخست پژوهش یعنی به کارگیری دارایی های مالیات انتقالی جهت مدیریت سود تایید گردید ولی شواهدی از به کارگیری بدهی های مالیات انتقالی برای مدیریت سود مشاهده نگردید که این یافته با پژوهش تیموریانا و همکاران (2015) که نشان دادند دارایی های مالیاتی انتقالی بر مدیریت سود تاثیر دارد ولی هزینه مالیات انتقالی تأثیری بر مدیریت سود ندارد، همخوانی دارد. همچنین حکیم و سوگنگ (2015) نشان دادند که دارایی و بدهی مالیات انتقالی تأثیر قابل توجهی بر مدیریت سود دارد. ایفادا و ولانداری نیز (2015) دریافتند که مالیات های انتقالی به طور قابل توجهی بر مدیریت سود تأثیر می گذارد و همچنین بررسی های حکیم و سوگنگ (2015) نشان داد که دارایی های مالیات انتقالی و هزینه مالیات انتقالی تأثیر قابل توجهی بر مدیریت سود دارد. یافته های نگارا و دارما (2017) حاکی از آن بود که برنامه ریزی مالیاتی و هزینه مالیات انتقالی تأثیر مثبتی بر مدیریت سود داشته است. از اینرو نتایج این مطالعات با توجه به تایید اثرگذاری دارایی مالیات انتقالی بر مدیریت سود با پژوهش حاضر همسویی داشته ولی در بخش تاثیر بدهی مالیات انتقالی بر مدیریت سود ناسازگار است. آماندا و مریسکا (2015) نشان دادند که هزینه مالیات جاری بر مدیریت سود تأثیر دارد در حالی که هزینه مالیات انتقالی و مبنای تعهدی تأثیری بر مدیریت سود ندارد و نتیجه پژوهش اوتامی و مالک (2015) نشان می دهد که اقلام تعهدی اختیاری، هزینه های مالیات انتقالی و هزینه های جاری مالیاتی تأثیری بر مدیریت سود ندارند. بنابراین این مطالعات با نتایج فرضیه دوم همسو ولی با دستاورد فرضیه نخست این پژوهش ناسازگار است.

با توجه به الزام به کارگیری استاندارد 35 سازمان حسابرسی با نام مالیات بر درآمد از سال 1399، در پژوهش حاضر برای اندازه گیری دارایی و بدهی مالیات انتقالی، صورت های مالی شرکت های نمونه از سال 1395 تا 1400 مورد برسی و بازبینی قرار گرفت تا میزان واقعی دارایی و بدهی مالیات انتقالی شرکتهای مورد مطالعه به دست آید. از اینرو با توجه به سپری شدن سال های بیشتر از زمان الزامی شدن اجرای استاندارد جدید مالیات بر درآمد و دسترسی ساده تر به میزان دارایی و بدهی مالیات انتقالی شناسایی شده در صورتهای مالی، به پژوهشگران این حوزه پیشنهاد می گردد که با توجه به آشنایی بیشتر حسابداران با کاربرد و مفهوم مالیات های انتقالی تعداد سال های بیشتری این مطالعه را بررسی نموده و به مقایسه نتایج بدست آمده با پیامدهای مطالعات گذشته بپردازند. همچنین به دوستداران این حوزه مطالعاتی پیشنهاد می گردد با توجه به استاندارد جدید مالیاتی که برگرفته از IAS شماره 12 می باشد و پیرو پژوهش های گذشته همچون مطالعات بلیلاک و همکاران (2014) و تانگ (2014) تاثیر همسویی مالیات دفتری را بر مدیریت سود جهت درک بهتر رفتار مالیاتی و تاثیر آن بر عملکرد مالی بنگاه های اقتصادی را مورد سنجش و بررسی قرار دهند. همچنین به رفتار دیگر بازیگران بازارهای مالی همچون سهامداران، سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان، دولت و سایر ذینفعان در قبال شناسایی مالیات های انتقالی بنگاه های اقتصادی بپردازند.

 

 

[1] گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران، [e-mail]

[2] گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران (نویسنده مسئول)، ([e-mail]

[3] -Deferred Tax

[4]- Current Tax

[5]- Deferred Tax

[6]- Deferred Tax Assets

[7] -Generally Accepted Accounting Principles

[8]- International Financial Reporting Standards/ International Accounting Standards

[9] - Deferred tax liabilities

[10] - Deferred Tax Asset

[11] - Stakeholders

[12] - Positive accounting theory

[13] - Agency theory

[14] - Information asymmetry

[15] - Cost of Capital

[16] - Opportunistic Behavior

[17]- Shareholders

[18]- Informational Perspective

[19] -Statement of Financial Accounting Standards No.109

[20]- Debt Perspective

[21]- Equity Perspective

2- Valuation Allowance Account

[23]- Tax Shelter

[24]- Tax Planning

[25] - Book-Tax Differences (BTDs)

[26] - Earnings Persistence

مراجع

فهرست منابع

• تاری وردی، یداله، مراد زاده فرد، مهدی و رستمی، مریم، 1393. تاثیر مدیریت سود بر دقت پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی آتی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 6 (21)، صص. 172-141.
• حساس یگانه، یحیی و رضایی، شهروز، 1397. مدلی برای تاثیر مسئولیت اجتماعی و هزینه های مدیریت مالیات شرکت براجتناب و فرار مالیاتی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 15(58)، صص. 58-27.
• رهنمای رود پشتی، فریدون، دیانتی دیلمی، زهرا و فخاری، فاطمه السادات، 1396. نرخ موثر مالیاتی نقدی معیار سنجش اجتناب مالیاتی یا مدیریت سود افزایشی؟. پژوهش های تجربی حسابداری، 4(7)، صص. 116-93.
• صادق پور، حسن، بنی مهد، بهمن، مرادزاده فرد، مهدی و همتی، بهرام، 1400. نقش ماکیاولیسم، دستکاری هیجانی و تسلط اجتماعی در بیش نمایی سود: آزمون نظریه سلسله مراتب ارشد. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 14(56)، صص. 2-1.
• فداکار، سیدمهدی، فغانی ماکرانی، خسرو و ذبیحی، علی، 1398. تبیین الگویی برای مدیریت سود در شرکت‌های ورشکسته و مقایسه آن با مدل اصلاح ‌شده جونز. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 11 (43)، صص. 176-153.
• قوت مند جزی، عبدالمجید، عرب مازار یزدی، محمد و صفرزاده، محمدحسین، 1401. شناسائی تاثیر مدیریت سود بر معیارهای اجتناب مالیاتی و اهمیت آن برای مطالعات اجتناب مالیاتی. پیشرفت‌های حسابداری، 14(1)، صص. 276-239.
• کرباسی یزدی، حسین و راسخ صالح، سمن، 1392. رابطه اختلاف میان سود حسابداری و سود مأخذ محاسبه مالیات با رشد و پایداری سود. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 5 (20)، صص. 236-203.
• مشایخی، بیتا و علی پناه، صبری، 1394. تاثیر راهبری شرکتی بر رابطه ی بین اجتناب از مالیات و ارزش شرکت. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 7 (25)، صص. 70-55.