بررسی محتوایی مثنوی «تحفه الاحباب» شیخ عبیدالله نهری باتاکید برتحلیل‌های عرفانی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 52، بهمن 1402، صفحه 55-70   

نوع مقاله: مروری

نویسندگان

پروین پارسا؛ فرهاد کاکه رش^*

استاد یار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. (نویسنده مسئول)

چکیده

تحلیل و شناخت آثارادبی، رویکردی علمی و روش­مند در مباحث سبک شناسی است و در شناخت و بررسی شیوۀ خاصی که شاعر برای بیان مفاهیم در اثر خود، از آن استفاده نموده، اهمیت بسزایی دارد. تحفه الاحباب منظومه عرفانی اثر شیخ عبیدالله نهری (1310-1247ه.ق) شاعر و عارف کرد در عهد قاجاراست که در قالب مثنوی و در معرفی فرقه نقشبندیه، افکار و تعلیمات و رفتار آنان سروده شده است. تحفه الاحباب را می‌توان از جنبه‌های بسیاری مورد بررسی قرار داد؛ اما آنچه در این پژوهش بدان پرداخته می‌شود، تحلیل عرفانی کتاب است و با همه اهمیتی که دارد تاکنون هیچ تحقیق منظم و مشخصی در معرفی آن نگرفته است. نگارندگان برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیقی توصیفی –تحلیلی استفاده کرده اند و به این نتایج دست یافته اند که شاعر در پیروی از طرز مثنوی سرایی صوفیانه شعر کلاسیک و تعلیمی، جایگاهی داشته و توانسته با نگاهی نو، در تعلیمات تصوف به‌ویژه نقشبندیه، مضامین گیرا و دلکش، تلمیحات عرفانی و ادبی، زبان روان و موزون در مثنوی، به این اثر ادبی و عرفانی تشخص خاصی ببخشد. ناظم سبک خاصی در معرفی عارفان و پرچمداران طریقه نقشبندیه دارد و در سرودن کتاب به مثنوی مولوی نگاه ساختاری داشته است.

کلیدواژه‌ها

تحفه الاحباب؛ شیخ عبیدالله نهری؛ سبک‌فکری؛ مضمون؛ تحلیل‌های عرفانی

مراجع