خاستگاه زبان سیوندی

گویش‌شناسی و فرهنگ عامّه

دوره 1، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 39-55   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

نادره نفیسی^*

گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، ابهر، ایران

چکیده

دربارۀ خاستگاه زبان سیوندی دیدگاه‌های گوناگونی ارائه شده‌است. برخی آن را ادامۀ زبان مادی می‌دانند و برخی نیز از گروه زبان‌ها و گویش‌های مرکزی، زبان‌ها وگویش‌های شمال غرب و گویش‌های جنوب و جنوب شرق بر می‌شمارند. در مقالۀ زیرتوصیف این زبان از دیدگاه لکوک که آن را از گویش‌های مرکزی و مالچانووا که از گویش‌های دستۀ غربی شاخۀ شمالی می‌داند، بیان شده‌است و سنجه‌ای میان ویژگی‌های آوایی این گویش با برخی از گویش‌های گروه‌های شمال‌غرب، مرکز و شمال شرق آمده است. برای رسیدن به نتیجۀ درست باید همۀ ویژگی‌های زبانی شامل آواشناسی، ساخت‌واژه و نحو از دیدگاه هم‌زمانی و درزمانی بررسی شود. آنچه در سنجۀ تحوّل تاریخی آوایی میان شماری از گویش‌های دستۀ غربی و مرکزی شاخه‌های شمالی و جنوبی به بسامد دیده می‌شود همانندی ویژگی‌های این زبان با زبان‌های دستۀ غربی، شاخۀ شمالی است ولی در عین حال در بسامد کمتر به‌ترتیب همانندی‌هایی با دستۀ غربی شاخۀ جنوب غربی، دستۀ غربی شاخۀ جنوب شرقی، دستۀ مرکزی شاخۀ جنوب شرقی، دستۀ غربی، شاخۀ کنارۀ دریای کاسپین قابل تأمل است. البته تحوّل آوایی در مواردی چون hu٭، x٭ ایرانی باستان (sv هندی باستان ) به f نظریۀ پیوند این زبان با زبان‌های دستۀ غربی، شاخۀ شمالی را تقویت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

زبان سیوندی؛ زبان‌های دستۀ مرکزی؛ زبان‌های دستۀ شرقی؛ زبان‌های دستۀ غربی؛ مادی

مراجع