ماهیت اقدامات تأمینی در حوزه مالکیت معنوی در چهارچوب نظام حقوقی ایران و فقه امامیه

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 5، شماره 1(پیاپی 17)، دی 1403، صفحه 19-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشته اسدپور¹؛ عباس پهلوان زاده^{* 2}؛ پدرام خندانی³

¹دانشجوی دکتری تخصصی، گروه حقوق، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. [e-mail]

²استادیار، گروه حقوق، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. (نویسنده مسئول): [e-mail]

³استادیار، گروه حقوق، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. [e-mail]

چکیده

همواره موضوع مالکیت و اقداماتی جهت تأمین و حفاظت از ماهیت آن دغدغه نظام‏های ‏حقوقی بوده است. مالکیت معنوی افزون بر دغدغه ماهیتی و نگرش قانونگذار به طبع حقوقی آن، از منظر تمهیدات تأمینی نیز دارای چالش‏هایی ‏است که بایست مد نظر قانونگذاران قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی ماهیت اقدامات تأمینی در حوزه مالکیت معنوی در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه می‌باشد که با روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار کتابخانه­ای سعی شده این هدف اساسی را مورد بررسی قرار دهیم. یافته پژوهش نشان‏می‏‏‏دهد که، به تناسب تعدد و تکثر حاکم بر مصادیق مالکیت معنوی، تمهیدات متناسب و کارآمد در نظام حقوقی ایران طراحی و ایجاد نشده است. تمهیدات تأمینی در حقوق مالکیت معنوی در نظام حقوقی ایران به دو دسته اصلی قابل تقسیم‏می‏‏‏باشند: دسته اول تمهیدات عام که در شکل نهادهای عمومی آیین دادرسی مانند قرار تأمین خواسته و دستور موقت‏ می‏‏‏باشند؛ دسته دوم تمهیدات خاص که به صورت موردی در حوزه اسرار تجاری، علامت تجاری، حق اختراع مطرح‏می‏‏‏باشند. برایند این پژوهش نشان می‏دهد، قانونگذار هنوز نتوانسته است قانونی منسجم که بتواند گسترده وسیع مالکیت معنوی که امروزه به مدد هوش مصنوعی و فضای سایبر به فراتر از مرزها رفته است را مورد حمایت جامع و مانع قرار دهد. توجه به این نقیصه مطلعی است که سعی شود در فرایند تقنینی، قضایی و اجرایی موضوع را از دیدگاهی تخصصی و فنی نگریسته تا بتوان از این حوزه که مبنای تولید علم و آورده‏های فکری و اندیشه ای است، حمایت شود.

کلیدواژه‌ها

اقدامات تأمینی؛ مالکیت معنوی؛ حقوق ادبی و هنری؛ مالکیت صنعتی

مراجع