تحلیل جرم‌شناسی دشمن‌مدار در مواجهه با جرایم خشونت‌بار: از امنیت‌محوری تا نقض حقوق بشر

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 5، شماره 2(پیاپی 18)، فروردین 1404، صفحه 143-158   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد جوان بخت¹؛ زهرا تجری موذنی^{* 2}؛ محدثه صادقیان لمراسکی³

¹دانشجوی دکتری، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران. [e-mail]

²استادیار، گروه حقوق، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران (نویسنده مسئول): [e-mail]

³استادیار، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران. [e-mail]

چکیده

جرم خشونت‌بار به رفتارهایی اطلاق می‌شود که در آن‌ها از قوه قهریه و اعمال زور برای آسیب رساندن به افراد استفاده می‌گردد، که نه تنها آثار ویرانگر بر قربانیان بر جای می‌گذارد، بلکه تزلزل و بی‌اعتمادی را در جامعه رواج می‌دهد. این پژوهش به بررسی نگرش دولت‌ها و نظام‌های قضائی که در مواجهه با جرایم خشونت‌بار، رویکردهای امنیت‌محور را به‌کار می‌برند و به بهانه حفظ امنیت عمومی، از ابزارهای سرکوبگرانه و نقض حقوق بنیادین افراد استفاده می‌کنند می‏پردازد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و تحلیل رابطه بین رویکردهای دشمن‌مدار و نقض حقوق بشر در چارچوب سیاست‌های کیفری است که امنیت را در اولویت قرار می‌دهند. روش پژوهش به‌صورت تحلیل کیفی است که در آن از نوشتگان جرم‌شناسی و حقوق بشر برای بررسی پیامدهای ناشی از رویکردهای امنیت‌محور و سیاست‌های سرکوبگرانه استفاده می‌شود. این تحقیق همچنین به واکاوی سیاست دولت‏ها می‌پردازد که در آنها حقوق فردی و آزادی‌های بنیادین قربانی منافع امنیتی می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در بسیاری از نظام‌های حقوقی، گرایش به جرم‌شناسی دشمن‌مدار به‌طور غیرمستقیم منجر به نقض حقوق بشر، محدود شدن آزادی‌های فردی و پذیرش روش‌های سرکوبگرانه در برخورد با متهمان می‌شود. نتیجه‌گیری این مقاله بر ضرورت بازنگری در رویکردهای امنیتی موجود و پیشنهاد ایجاد تعادل میان تأمین امنیت و حفاظت از حقوق بشر تأکید دارد. تأمین امنیت نباید به بهانه‌ای برای نقض حقوق فردی تبدیل شود، بلکه باید در چارچوب اصول انسانی و حقوق بشری صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

جرم شناسی دشمن مدار؛ امنیت محوری؛ نقض حقوق بشر

مراجع