بررسی ابعاد اختلاف در توافقات مهرالسّر و راهکارهای برون رفت

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 5، شماره 3(پیاپی 19)، تیر 1404، صفحه 67-83   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهرام عسگری¹؛ سیدعلی پورمنوچهری^{* 2}

¹دانشجوی دکترا رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسندۀ مسئول): [e-mail]

چکیده

مسئله اختلاف در مهریه سری و علنی، یکی از موضوعات پیچیده و مورد بحث در حقوق خانواده است. در این حالت، زوجین در ابتدا توافقی محرمانه بر سر میزان مشخصی از مهریه داشته‌اند، اما در عقد رسمی و علنی، مهریه دیگری را اعلام کرده‌اند. در صورت بروز اختلاف سه وجه اصلی در این زمینه قابل بررسی است: وجه اول: وجود اختلاف با تقدم عقد سری؛ وجه دوم: وجود اختلاف و توافق زوجین بر صوری بودن عقد علنی؛ وجه سوم: اختلاف زوجین و تمسک زوج به مهر السّر و زن به مهر العلن یا بالعکس. پژوهش پیش رو با فرض پذیرش مهرالسّر با هدف بررسی ابعاد اختلاف در توافقات مهرالسّر و راهکارهای برون رفت با روش توصیفی- تحلیلی قصد دارد تا دلایل، انواع و پیامدهای اختلاف در توافقات مهرالسّر، ارائه راهکارهای عملی برای پیشگیری و حل اختلافات، معیارهای تعیین قول غالب و... را تبیین نماید. برآیند اینکه، در مواردی که تمسک زوج به مهر السّر و زوجه به مهر العلن باشد، هرچند برتری مهر علنی به دلیل برتری اراده ظاهری بر اراده باطنی اقوی به نظر می‌رسد؛ اما این رجحان به دلیل عدم وجود نص خاص در فقه فریقین، ارجح بودن توافق افراد بر عرف، اباء از تخصیص و تقیید و رجوع به اصل استصحاب مقرون به صواب نیست. بنابراین، مهرالسّر بر مهر علنی با استدلال به فریب زوج توسط زوجه برتری دارد.

کلیدواژه‌ها

مهرالسّر؛ مهریه مخفی؛ مهرالعلن؛ اختلاف در توافقات

مراجع