احکام اختصاصی معصومین (ائمه اهل بیت) علیهم‏السلام در باب نماز

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 5، شماره 4(پیاپی 20)، مهر 1404، صفحه 99-132   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید علی ربانی موسویان^*

گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول): [e-mail]

چکیده

اهل بیت معصومین علیهم السلام به ویژگی هایی در میان احکام اختصاص یافته‏اند که ایشان را از سایرین ممتاز میسازد. نماز در میان احکام عبادی جایگاه ویژه‏ای داشته و بیشتر احکام باب عبادات را به خود اختصاص داده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با هدف استقراء و بررسی احکام اختصاصی معصومین در باب نماز و موضوعات در ارتباط با نماز مانند سجده و صلوات در غیر نماز و احکام مسجد، انجام گرفت. یافته های پژوهش حاکی از این می‏باشد که معصومین در احکامی چون وجوب صلوات و استحباب شهادت ثالثه در تشهد و مورد سلام واقع شدن در سلام نماز، فضیلت یافته و لزوم صلوات در غیر نماز نیز تنها به هنگام ذکر نام ایشان اختصاص دارد و نماز مقدم بر قبور مطهر ایشان مانند نماز مقدم بر امام جماعت بوده و موجب بطلان نماز است و نماز در حرم های ایشان پشت سر قبور ایشان و هرچه به آنها نزدیکتر، بهتر می‏باشد. سلام و توسل به ایشان حتی در سجده نیز جایز می‏باشد و اگرچه سجده بلکه هرگونه خضوع و خشوعی به قصد عبادت نه بر ایشان و نه بر هیچ چیز غیر خدا جایز نیست چه در نماز و چه در غیر نماز و اگرچه سجده در نماز بر ایشان و غیر ایشان و لو به غیر قصد عبادت و سجده در غیر نماز بر غیر ایشان ولو به غیر قصد عبادت جایز نیست اما سجده بر ایشان در غیر نماز و به غیر قصد عبادت مانند قصد تکریم و تعظیم منع عقلی و شرعی ندارد چنانکه یعقوب نبی و فرزندانش بر یوسف نبی سجده نمود و مورد نهی و منع قرار نگرفتند. از نتایج دیگر اینکه اجابت ایشان حتی بر اقامه نماز مقدم است و وجوب عینی نماز جمعه به حضور ایشان اختصاص داشته و قدر متیقن مسجد جامعی که مجوز اعتکاف دارد مسجدی است که معصوم در آن اقامه نماز نموده است و تنها ایشان مجوز حکم رانی در مسجد را دارند.

کلیدواژه‌ها

نماز؛ احکام اختصاصی؛ اهل بیت؛ معصومین علیهم السلام؛ ذکر تشهد؛ سجده؛ سلام نماز؛ صلوات

مراجع