تاثیر و تاثر عنصر زمان در تقابل دو نظریه ی حجیت و عدم حجیت خبر واحد در روند فقه پژوهی مکتب فقهی امامیه

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آذر 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

هرمز اسدی کوه باد^*

گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، واحد رامهرمز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رامهرمز،ایران.

چکیده

یکی از مهمترین مبانی و مستندات علوم و معارف اسلامی پس از قرآن کریم، اخبار و روایات است، اخبار به اعتبار سند به متواتر و آحاد تقسیم شده است، هدف از این پژوهش بررسی اختلاف نظر سید مرتضی و شیخ طوسی در حجیت خبر واحد است. در خصوص حجیت خبر واحد اختلافات دراز دامنی بروز کرده است، در این راستا آنچه موجب اعجاب علماء و محققان شده است، دو نظریه متفاوت سید مرتضی علم الهدی و شیخ طوسی است که هر دو، مستند نظریه خود را اجماع دانسته اند، لذا دانشمندان و محققان اسلامی در پی توجیه و جمع آن نظریات بوده اند، ضمن ارج نهادن به تلاشهای ارزنده بزرگانی که اقدام به جمع و توجیه نموده اند، این مقاله که بر اساس موضوع آن، ژرفانگر وبه وسیله طرح مطالعه موردی به روش تحلیلی وتوصیفی، فرضیه تاثیر عنصر زمان را طرح و مورد بررسی قرار داده است و ضمن احترام به سائر صاحب نظران دراین خصوص، فرضیه ی مورد نظر را تبیین نموده و به این نتایج دست یافته است که علل وعوامل تاریخی و مقتضیات زمانه، موجب پدید آمدن این نظریه ها شده است. زیرا نظریه ها به ویژه در حوزه ی علوم انسانی و اجتماعی در خلاء پدید نمی آیند، بلکه در بستر مناسب و در زمینه و زمانه ی خاص شکل می گیرند، از این رو با توجه به مبانی فقهی این دو ستاره آسمان فقاهت، راه حل جدید این است که عنصر زمانه و مقتضیات عصری با توجه به اهداف بلندی که فقه وحقوق اسلامی دارد، موجب ارائه این دو نظرمختلف شده است.

کلیدواژه‌ها

خبر واحد؛ سید مرتضی؛ شیخ طوسی؛ حجیت خبر واحد؛ مقتضیات زمان