سرمایه فکری، ثروت سهامداران و عملکرد مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران

پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

مقاله 4، دوره 5، شماره 20، اسفند 1392، صفحه 83-116   

نویسندگان

علی اصغر انواری رستمی^{* 1}؛ وحید احمدیان²؛ سید اصغر میرزاده³

¹استاد دانشگاه تربیت مدرس

²کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه تربیت مدرس

³کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تبریز

چکیده

هدف اکثر شرکت‌ها ایجاد ارزش برای سهامداران است و این مورد در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس در قالب عملکرد مالی آنها متبلور می‌شود. یکی از مؤلفه‌های مؤثر بر ارزش شرکت، سرمایه فکری آن می‌باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه فکری و اجزای آن(سرمایه انسانی، فیزیکی و ساختاری) بر عملکرد مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران(ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده بازار، سود هر سهم، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی¬ها و بازده سالانه سهام) برای ۸۷ شرکت، طی سال‌های ۱۳۸۶ تا 1389 می‌باشد. نتایج رگرسیون پنل دیتا نشان داد که سرمایه فکری بر هر شش متغیر موردبررسی، تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد. در حالت خاص، سرمایه فیزیکی و ساختاری با هر شش متغیر وابسته رابطه مثبت و معناداری داشته‌اند. سرمایه انسانی نیز باارزش افزوده اقتصادی، سود هر سهم، بازده دارایی‌ها و بازده سالانه سهام، رابطه مثبت و معناداری دارد اما بین سرمایه انسانی باارزش افزوده بازار و بازده حقوق صاحبان سهام رابطه معنادار وجود ندارد. نتایج تحقیق به درک نقش سرمایه فکری در خلق ارزش در شرکت‌ها کمک می‌کند. همچنین محرک‌های خاص سرمایه فکری را که بر سودآوری و کسب بازده تأثیر می‌گذارند، شناسایی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

سرمایه فکری؛ سرمایه انسانی؛ سرمایه ساختاری؛ سرمایه فیزیکی؛ ثروت سهامداران

مراجع

 

انواری رستمی، علی­اصغر و محمدرضا رستمی،(1382)، «ارزیابی مدل‌ها و روش‌های سنجش و ارزش‌گذاری سرمایه­های فکری شرکت‌ها»، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 34(10): 75-51.

انواری­رستمی، علی­اصغر و محمدجواد قربانی وبهنام شهایی و سجاد موسوی،(1389)، «تأثیر سرمایه­ی فکری بر عملکرد مالی در صنعت داروسازی ایران»، چشم انداز مدیریت بازرگانی، 4(37)، 27- 40

ستایش، محمدحسین و مصطفی کاظم نژاد،(1388)، «بررسیتأثیر سرمایه‌ی فکری بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پیشرفت‌های حسابداری، 1(1): 69-94.

مدهوشی، مهرداد و مهدی اصغر نژاد امیری،(1388)، «سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه آن با بازده مالی شرکت‌ها»، بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 16(57): 101-116.

نمازی، محمد و شهلا ابراهیمی،(1390)، «بررسی تجربی نقش اجزای سرمایه­ی فکری در ارزیابی عملیات مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پیشرفت های حسابداری، 3(61). 163- 197

 

Anghel I,(2008),“Intellectual Capital and Intangible Assets Analysis and Valuation”, Theoretical and Applied Economic, 2(1), 5-80

Appuhami R,(2007),“The impact of Intellectual Iapital on Investors,” Capital Gain on Shares: An empirical investigation in Thai banking, Finance & Insurance sector،International Management Review, 3(2), 1-12

Bontis N, Chue Chong Keow W، and Richardson S,)1999(, “Intellectual capital and Iusiness Ierformance in Malaysian Industries,“Journal ofIntellectual Capital”, 1(1), 85-100

Bramhandkar A, Erickson S, Applebee I,)2007,(“Intellectual Capital and Organizational Performance an Empirical Study of the Pharmaceutical Industry”, European Conference on Knowledge Management Barcelona

Brooking A,)1997,(“Management of Intellectual Capital long range planning”, Journal of Intellectual Capital, 30(3), 364-365

ChenJ, ZhuZ and Xie H، Y،(2004) , “Measuring intellectual capital: A New Model and Empirical Study”, Journal of Intellectual Capital, 5, 195-212

De Wet, H،Hall،)2004(, “Concept of EVA, MVA; Meditari AccountancyResearch”, 12(1), 34-42

Edvinsson،L, M، S،Malone،(1997) ,”Developing a Model of Managing Intellectual Capital European management journal”, 4(3), 356-364

Firer،S, Williams،S،M،(2003),“Intellectual Capital and Traditional Measures of Corporate Performance”, Journal of Intellectual Capital, 4(3), 348-360

Huang C F, Hsueh S، L،)2007(, “A Study on the Relationship between Intellectual Capital and Business Performance in the Engineering Consulting Industry: A Path Analysis”, Journal of Civil Engineering and Management،4, 265-271

Kaplan, R، S, Norton, D، P،(1992),“The Balanced Scorecard Measures that Drive Performance Harvard Business Review”

Kin Hang Chan،Mu Shun Wang،)2011(, “Intellectual Capital and Firm Performance”, Annual Conference on Innovations in Business & Management،London, UK

Pulic, A،(1998), Measuring the performance of Intellectual Potential in Kowledge Economyavailable at: http: //www، vaic-on، net/start، htm(accessed 19 August 2006)

Pulic, A،(2000) ,”VAICTM – an Accounting Tool for IC Management”, International Journal Technology Management, 20, 702-714

Riahi-Belkaoui, A،(2003),“Intellectual Capital and Firm Performance of US Multinational Firms”, Journal of Intellectual Capital،4(2), 215-226

Roos J, Roos G, Dragonetti N, Edvinsson L،)1997(،Intellectual Capital: Navigating the new business landscape،Macmillan press Ltd،London

Rudez Helena Nemec, Mihalic Tanja،)2007(, “Intellectual Capital in the Hotel Industry: A Case Study Slovenia”, Hospitality Management, 26, 188–199

Shen Tai, Wei and Chen, Chen-Tung،)2008(, “A New Evaluation Model for Intellectual Capital Based on Computing with Linguistic Variable،Contents Lists Available at Science Direct Expert Systems with Applications”, journal homepage: www،elsevier، com/locate/eswa

Shiu, H،(2006)، “The Application of the Value Added Intellectual Coefficient to Measure Corporate Performance”, International Journal of Management, 23(2), 356-365

Stewart G،B،)1997), “The quest for value: the EVATM Management guide”, New York, Harper Business T،Penrose, E، ، , 1959, The theory of the growth of the firm, John Wiley & Sons, New York, NY.

Zeghal, Daniel and Maaloul, Anis.(2010). “Analysing Value Added as an Indicator of Intellectual Capital and its Consequences on Company Performance”. Journal of Intellectual Capital, 11(1): 39-60.