بررسی رمز و نماد در حدیقه سنایی

مطالعات نقد ادبی

مقاله 4، دوره 8، شماره 30، فروردین 1392، صفحه 49-72   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد خیالی خطیبی¹؛ شیما شیرمحمدی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اازد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

بی‌شک برای دریافت حقیقت هر اثری، دانستن و دریافت روش شاعر یا نویسنده‌ی آن در هر عصر و دوره‌ای لازم و ضروری است. از این میان آثار عرفانی و صوفیانه ضمن این‌که از این قاعده مستثنی نیستند بلکه بیشتر به روش شناسایی نیاز دارند.یکی از مباحث عمده در آثار عرفانی و صوفیانه مبحث رمز (سمبل) و یا نماد و شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ی آن می‌باشد. شعرا و عرفای ایرانی با بهره‌گیری از رمز و زبان سمبلیک موفق به خلق آثاری بزرگ و در خور توجه گشته‌اند. حدیقه‌ی حکیم سنایی غزنوی نیز از آثار مهم و ارزشمندی است که به زبانی رمزی و نمادین سروده شده است. هدف اصلی و اساسی این مقاله شناخت رمز (سمبل) و نماد، ارتباط آن با صور خیال و نیز بررسی انواع نماد و رمز (به‌اختصار) در حدیقه‌ی سنایی می‌باشد.هم‌چنین نمونه‌هایی از این اثر والا و ارزشمند که واسطه‌‌العقد آثار سنایی محسوب می‌شود، ذکر می‌گردد. در واقع در این مقاله سعی شده با رمزگشایی و بررسی نمادها و سمبل‌ها در حدیقه زوایای فکری او بیشتر شناخته شده و آشنایی بیشتری با اندیشه‌های او حاصل گردد.

کلیدواژه‌ها

رمز؛ نماد؛ حدیقه؛ سنایی