بررسی و تحلیل ماهیت جسم از دیدگاه مشاء و اشراق

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 7، دوره 1، شماره 2، شهریور 1391، صفحه 108-121   

نویسندگان

جعفر شانظری¹؛ حسن عزیزی²

¹* دانشیار گروه فلسفه وکلام دانشگاه اصفهان

²دانشجوی دکتری فلسفه وکلام اسلامی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اصفهان

چکیده

فهم و تعریف حقیقت جوهر جسمانی یکی از مسائل بنیادین فلسفه است که فیلسوفان مسلمان به آن توجه کرده اند. ابن سینا به عنوان یکی از بزرگترین فیلسوفان مشایی تعریف مشهور از جسم را مورد تحلیل وبررسی قرار داده و تعریف جدیدی از آن ارائه می دهد، حکیم شهاب الدین سهروردی با نگرش فلسفی خود دیدگاه فیلسوفان مشاءرا نقد کرده و تعریف دیگری عرضه می کند که در اساس با آنچه که ابن سینا و دیگر مشائیان بیان کرده اند متفاوت است. مقاله حاضر مبانی دیدگاه مشائیان را تحلیل وبررسی کرده وداوری ملاصدرا در باره نظریه ی شیخ اشراق را نیزبیان کرده و میزان موفقیت دو نظریه را بررسی می کند.

کلیدواژه‌ها

جسم؛ جسمانی؛ طبیعت؛ ماده؛ ادراک؛ ماهیت

مراجع

1-     ابن سینا شیخ الرئیس،التعلیقات،عبدالرحمن بدوی، بیروت،1404 ق.

2-     ابن سینا شیخ الرئیس،الشفا (الهیات)،مکتبةآیةالله مرعشی،قم1404 ق.

3-     جمیل صلیبا- منوچهر صانعى دره بیدى‏، فرهنگ فلسفى‏،انتشارات حکمت ،تهران ،1366 ش.

4-     الرازى فخر الدین،المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات‏‏، انتشارات بیدار،قم،1411ق.

5-     راسل برتراند، تاریخ فلسفه غرب،ترجمه نجف دریا بندری،تهران،1365ش.

6-     ژان وال، بحث در مابعدالطبیعه،ترجمه یحیی مهدوی،انتشارات خوارزمی،تهران،1370ش.

7-     سهروردی شیخ شهاب الدین ،مجموعه مصنفات،به کوشش هانرى کربن و سید حسین نصر و نجفقلى حبیبى‏،چاپ دوم، تهران،1375ش.

8-     شبستری شیخ محمود،گلشن راز،به کوشش دکتر صمد موحد،تهران،1368ش.

9-     شریف میر محمد،تاریخ فلسفه دراسلام،زیر نظر نصرالله پورجوادی،مقاله دکتر نصر،تهران، 1362ش.

10-  شهیدی سیده سادات،مقاله؛ماهیت جسم از دیدگاه فلاسفه یونانی و مسلمان،مجله مشکوةالنور، شماره 28و29، سال1384ش.

11-  صدرالمتألهین شیرازی، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة،چاپ سوم، بیروت‏،1981م.

12-  صدرالمتألهین شیرازی،الحاشیه علی الهیات الشفا، نشر بیدار، قم، بی تا.

13-  طباطبائی محمد حسین،نهایةالحکمة،قم،1414ق.

14-  مصباح یزدی محمد تقی،شرح الهیات شفا،قم، 1387 ش.

15-  یثربی سید یحیی،حکمت اشراقی سهروردی،قم ، 1385 ش.