تحلیل تولد «دوباره» پیر چنگی در مثنوی مولوی بر اساس نظریه یونگ

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 14، دوره 10، شماره 35، تیر 1393، صفحه 91-105   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

فرهاد درودگریان

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

در این مقاله به بررسی داستان پیر چنگی از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ پرداخته‌ایم. بر اساس این بررسی و تحلیل نمادهای کهن‌الگوی من، خود، خواب و رؤیا، سایه، نقاب، پیر دانا و ناخودآگاه فردی و جمعی، نشان داده می‌شود که پیر چنگی با گذر از این مراحل به یاری پیر دانا از گذرگاه صعب حودآگاهی به ناخودآگاهی حرکت می‌کند و سرانجام به تولد دوباره و فرایند فردیت می‌رسد و سازش خودآگاهانه‌ای با مرکز درونی خود می‌یابد و در پرده فنا و استغراق در ناخودآگاه جمعی خویش زندگی جدیدی را شروع می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مولوی؛ یونگ؛ کهن‌الگو؛ فرایند فردیت؛ داستان پیر چنگی

مراجع

 

انوشه، حسن. 1376. فرهنگ‌نامه ادبی پارسی. چ1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

بزرگ بیگدلی، سعید و احسان پور ابریشم.1390. «نقد و تحلیل حکایت شیخ صنعان "فرآیند فردیت" بر اساس نظریه یونگ»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 7. ش23.

پاینده، حسین. 1384. «اسطوره‌شناسی و مطالعات فرهنگی: تبیین یونگ از اسطوره‌ای مدرن»، در اسطوره و ادبیات. تهران: سمت.

جم‌زاده، الهام و محمد‌حسین بهرامیان. 1387. «بررسی کهن‌الگویی آنیما در شعر مولانا»، در سایت تخصصی سارا شعر.

حدادی، الهام و فرهاد درودگریان. 1390. «تحلیل کهن‌الگویی داستان جایی دیگر اثر گلی ترقی»، فصلنامه ادب پژوهی، دانشگاه گیلان، ش16.

حدادی، الهام ومحسن ذوالفقاری. 1388. «تصویر استعاری کهن‌الگوی خورشید در ناخودآگاه قومی خاقانی و نظامی»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ش20

حدادی، الهام و محمد‌رضا زمان احمدی. 1389. «تحلیل کهن‌الگویی داستان پادشاه و کنیزک»، فصلنامه زبان و ادب، دانشگاه علامه طباطبایی، سال14. ش45. صص45- 104.

حری، ابوالفضل. 1388. «کارکرد کهن‌الگوها در شعر کلاسیک و معاصر فارسی»، فصلنامه علمی‌ـ پژوهشی ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ش15.

حسینی، مریم. 1387. «نقد کهن‌الگویی غزلی از مولانا»، دو فصلنامه علمی– پژوهشی «پژوهش زبان و ادب فارسی»، ش11.

سخنور، جلال. 1379. نقد ادبی معاصر. چ1. تهران: رهنما.

فروزانفر، بدیع‌الزمان. 1381. شرح مثنوی شریف. تهران: علمی‌‌و فرهنگی.

فدایی، فربد. 1381. یونگ و روان‌شناسی تحلیلی او. چ1. تهران: نشر دانژه.

فریدا، فوردهام. 1356. مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ. ترجمه مسعود میربهاء. تهران: اشرفی.

کهدوئی، کاظم و مریم بحرانی. 1388. «تحلیل شخصیت موبد در ویس و رامین بر اساس نظریات یونگ»، مجله مطالعات ایرانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهید باهنر کرمان، سال هشتم. ش15.

گرجی، مصطفی. 1387. «بررسی و تحلیل کهن‌الگوی ایمان ابراهیمی در نگاه مولوی و سورن کر‌که گور»، مجله ادب‌پژوهی، دانشگاه گیلان، ش5.

گورین، ویلفرد. ال و دیگران. 1370. راهنمای رویکردهای نقد ادبی. ترجمه زهرا میهن‌خواه. تهران: اطلاعات.

لوفلر.م، دلاشو. 1366. زبان رمزی قصه‌های پریوار. تهران: توس.

مولوی، جلال‌الدین محمد.1380. مثنوی معنوی. به کوشش رینولد نیکلسون. تهران: ققنوس.

مورنو، آنتونیو. 1380. یونگ، خدایان و انسان و مدرن. چ2. تهران: مرکز.

یونگ، کارل گوستاو. 1387. روح و زندگی. ترجمه لطیف صدقیانی. چ3. تهران: جامی.

ــــــــــــــــ. 1371. خاطرات، رؤیاها، اندیشه‌ها. ترجمه پروین فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.

ــــــــــــــــ. 1384. انسان وسمبول‌هایش. ترجمه‌ محمود سلطانیه. چ5. تهران: جامی.

ــــــــــــــــــ. 1368. چهار صورت مثالی. ترجمه پروین فرامرزی. چ1. مشهد: آستان قدس رضوی.