بررسی تطبیقی مفهوم سلوک در رمان سیذارتا و حکایت شیخ صنعان

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 6، دوره 10، شماره 34، فروردین 1393، صفحه 161-191   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

اسحاق طغیانی¹؛ زهره مشاوری^{* 2}

¹استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

²دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

در میان آثار ادبی جهان ویژگی‏های مشترکی می‏توان یافت که گاه به سبب اقتباس و گاه به دلیل دنبال نمودن الگوهای مشترک بشری پدید آمده‏اند. جست‏وجوی کمال و سلوک برای رسیدن به آن نیز از جمله مفاهیم مشترک در آثار ادبی ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف است. میان داستان سیذارتا اثر هرمان هسه، نویسندة معاصر آلمانی، و حکایت شیخ صنعان در منطق‏الطیر عطار، شاعر و عارف قرن ششم هجری، نیز شباهت‏های قابل توجهی در این زمینه وجود دارد. در این مقاله ضمن اشاره به شباهت‏ها و تفاوت‏های دو اثر در حوزه مفاهیم، کنش‏های شخصیت‏ها تحلیل می‏کنیم و نشان می‏دهیم که در هر دو اثر، شخصیت اصلی در جست‏وجوی کمال به سیروسلوک می‌پردازد و با طی مراحلی که عشق زمینی مهمترین آنها است، از خویشتن خویش رها و به کمال نزدیک می‏شود.

کلیدواژه‌ها

ادبیات تطبیقی؛ داستان؛ سلوک؛ سیذارتا؛ شیخ صنعان

مراجع

کتابنامه
اخوت، احمد. 1467 . دستور زبان داستا . ن تهران: نشر فردا.
الیاده، میرچا. 1479 . چشم اندازهای اسطور.ه ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
1486 . شمنیس . م ترجمة محمدکاظم مهاجری. چ 9. تهران: ادیان. .
ریتر، هلموت. 1488 . دریای جا . ن ترجمة عباس زریاب خویی. چ 4. تهران:الهدی.
ستاری، جلال. 1481 . پژوهشی در قصة شیخ صنعان و دختر ترس.ا چ 9. تهران:مرکز.
اسطورة فراموشی و « مأخذ داستان شیخ صنعان « . شایگان فر، حمیدرضا. 1486. فصلنامة علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهر.ا ش 64 .»» تذکر
عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم. 1484 . منطق الطی . ر مقدمه، تصحیح وتعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
فروزانفر، بدیع الزمان. 1463 . شرح احوال و نقد آثار شیخ فریدالدین عطار
نیشابور . ی چ 9. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کزّازی، میرجلال الدین. 1467 . پارسا و ترس.ا تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
گلن، جری. 1464 . نگاهی دیگر بر آثار برجسته هرمان هس . ه ترجمة سپیدهعندلیب. تهران: نقطه.
گوهرین، سیدصادق. 1474 . شیخ صنعا . ن چ 10 . تهران: امیرکبیر.
نادری، نامدار. 1463 . آتمن و برهم . ن تهران: پاسارگاد.
نجفی، رضا. 1487 . شناختی از هرمان هس . ه تهران: کاروان.
هسه، هرمان. 1478 . سیذارت.ا ترجمة پرویز داریوش. چ 4. تهران: اساطیر.

 

English sources
Hesse, H. 1922. Siddhartha. 12th edition. Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Oxford. 2010.
Lochtefeld J.G., 2001. The Illustrated Encyclopedia of Hinduism. Vol. 1: A-M. Rosen Publishing Group. pp. 69.
Lochtefeld, J.G. 2001. The Illustrated Encyclopedia of Hinduism. Vol. 2: N-Z. Rosen Publishing Group. Pp 639.
Olesch, G.; A. Dreher; A. Coulter; S. Langer; S. Chaichenets. 2008. Siddhartha An Indian Tale. The Project Gutenberg EBook. The Internet Archive. Presidio. San Francisco.
Pfister, M. 1991. The theory and analysis of drama. Cambridge University Press.