ابعاد جامعه شناختی سالخوردگی جمعیت و چالش سالمندی فعال درایران

مطالعات جامعه شناختی ایران

مقاله 7، دوره 1، شماره 2، آذر 1390، صفحه 133-147   

نویسنده

نادر مطیع حق شناس

عضو هیأت علمی مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه و استاد مدعو بخش جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی

چکیده

با توجه به اینکه در حال حاضر، تعداد سالمندان سهم کمتری از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده اسـت، امـا فزونی سرعت رشد جمعیت سالمند در مقایسه با رشـد جمعیـت کـل کشـور و پـیشبینـی افـزایش تعـداد و سـهم سالخوردگان (جمعیت 60 ساله و بیشتر) در سالهای آتی، لزوم برنامهریزی آیندهنگر برای کنترل مسـائل مربـوط بـه این گروه از جمعیت شامل نیازهای دارویی، نگهداری و مراقبت از آنها و... را توجیه میکند. بررسی رونـد تغییـرات شاخصهای سالخوردگی جمعیت ایران در گذشته، حـال و آینـدة احتمـالی آن در فاصـله سـالهـای 2000-2050، شناخت دیدگاهها و نظرات اساتید، صاحبنظران و مسؤلین سازمانهای دولتی در مورد مسائل سالمندان و تطبیق آن با رویکردهای بین نسلی و جامعه محور برنامة سلامت و سالخوردگی سازمان بهداشت جهـانی در مـورد سـالمندی فعال، اهداف اصلی مقاله را تشکیل میدهند. منبع اصلی اطلاعات مقالـه را دادههـای سرشـماری عمـومی نفـوس و مسکن مرکز آمار ایران برای کل کشور طی سالهای 1335-85 و برآوردهای جمعیتی بخش جمعیـت سـازمان ملـل متحد در سال2006 تشکیل داد. نتایج نشان داد در سال 1375 شاخص کلی سالخوردگی جمعیـت کشـور در حـدود 11/4 درصد بوده که بر اساس نتایج سرشماری سال 1385 به حدود 20/7 درصد رسیده و این به آن معناست که در سال 1385، در مقابل هر 100 نفر جمعیت زیر 15 سال، حدود 21 نفر جمعیت بالای 60 سال داریم که این تعداد در سال 2050 به 102 نفر جمعیت سالخورده در مقابل هر 100 نفر جمعیت زیر 15 سال خواهد رسـید. نتـایج مباحثـه گروهی نشان داد که چتر حمایتی خانواده از سالمندان رو به جمع شدن اسـت و بـه مـوازات ایـن تغییـر سـاختار و کارکرد خانواده، باید نقش سازمانهای دولتی و غیر دولتی به طور روزافزون تقویت شود و نیاز به شبکههای حمایتی است. رشد جمعیت سالمند در کشور، وضع سیاستها و برنامههای اجرایی جدیدی را در این زمینه طلب میکند

کلیدواژه‌ها

سالمندی فعال؛ رویکرد بین نسلی؛ رویکرد جامعه محور