نقش وام مسکن در مقاوم سازی مساکن سکونتگاه های روستایی استان گیلان

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 9، شماره 29، اسفند 1393، صفحه 31-46   

نویسندگان

مجید یاسوری^{* 1}؛ سیده فاطمه امامی²

¹دنشیار گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، داشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

مسکن روستایی به عنوان کانون متمرکز و تبلور کالبدی ارزش­ های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی حاکم بر زندگی روستاییان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در واقع یکی از مهم­ترین نیازهای توسعه روستایی، مسکن روستایی است. احداث مسکن مقاوم روستایی و تأمین مسکن متناسب با نیاز روستاییان اغلب از عناصر مهم برنامه­ های مختلف توسعه بوده است. در سال­های اخیر سیاست وام مسکن روستایی اجرا شده است و دولت از طریق وام مسکن اقدام به حمایت از نوسازی و مقاوم سازی مسکن روستایی نموده است. هدف اساسی در تحقیق حاضر بررسی نقش وام مسکن در مقاوم سازی مساکن روستایی است. این مطالعه در سطح شهرستان ­های استان گیلان انجام شده است. با توجه به اطلاعات گردآوری شده از استان 26 درصد از خانوارهای روستایی (77710 خانوار) توانستند از وام مسکن برای مقاوم سازی مساکن استفاده کنند. از  این میان شهرستان تالش با 12.75 درصد بیشترین سهم از وام مسکن را دارا بوده است در حالی که سهم این شهرستان از درصد مسکن کم دوام 7.7درصد بوده است. شهرستان رشت با 35درصد از مسکن کم دوام کمتر از یک درصد از وام مسکن را بهره مند شده است. همچنین شهرستان صومعه سرا با 6درصد مسکن کم دوام استان، 13درصد از سهم وام را به خود اختصاص داده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که در دهه گذشته وام مسکن نقش مؤثری در مقاوم سازی مسکن در نواحی روستایی استان داشته است اما توزیع وام مسکن متناسب با نیاز به مقاوم سازی مسکن در نواحی روستایی نبوده و اعتبارات به صورت مناسب تخصیص داده نشده است.

کلیدواژه‌ها

مسکن روستایی؛ وام مسکن؛ توسعه روستایی؛ مقاوم سازی مسکن؛ سرانه وام؛ نوسازی

مراجع

1. آپرو دیسسیوا، لاکویان، 1364، خانه سازی در جهان سوم، ترجمه مینو رفیعی، وزارت برنامه و بودجه،  تهران.

2. اردهایی، علی و رستمعلی زاده، ولی­اله، 1391، اثرات وام مسکن روستایی در تغییرات زندگی روستایی، فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره 31، شماره 139، صص 84-67.

3. اصلاح عربانی و ابراهیم، پاییز، 1374، همه جای ایران (کتاب گیلان)، چاپ اول، گروه پژوهشگران،  تهران.

4. اعتماد، گیتی، 1369، مالکیت مسکن و تأثیر آن درسازمان­یابی فضای شهری، مجله معماری و شهرسازی، شماره 9.

5. افراخته، حسن، 1378، برنامه­های توسعه و ضرورت بهسازی خانه­های روستایی، مجله سپهر، شماره 29.

6. بخشی، زهرا، 1389، بررسی مشکلات استفاده کنندگان از اعتبارات مقاوم سازی مسکن روستایی، مجموعه مقالات اولین کنفراس بین­المللی سکونتگاه­ی روستایی مسکن و بافت، انتشارات بنیاد مسکن اسلامی، تهران.

7. برمبرژه، کریستیان، 1370، مسکن و معماری در جامعه روستایی گیلان، ترجمه علاالدین گوشه گیر، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.

8. پورمحمدی، محمدرضا، خوب آیند، سعید، 1369، بررسی و ارزیابی سیاست­های تأمین مسکن برای گروههای کم درآمد شهری، مورد مطالعه شهر تبریز، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

9. دفتر اقتصاد و مسکن، بولتن اقتصاد و مسکن،1373، بولتن خبری ویژه نامه سمینار سیاست­های توسعه مسکن در ایران، جلد1، وزارت مسکن و شهرسازی.

10. دلال پورمحمدی، محمدرضا، 1379، برنامه­ریزی مسکن، انتشارات سمت، تهران.

11. رئیس دانا، فریبرز، حسین آبادی، مصطفی و فیض آبادی، محمود، 1389، اقتصاد زلزله و مسکن روستایی، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی سجکونتگاه­های روستایی مسکن و بافت، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.

12. زرگر، اکبر، 1378، درآمدی برشناخت معماری روستایی ایران، انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.

13. سرتیپی پور، محسن، 1387، ارزیابی و تحلیل ویژگی­های مسکن روستایی درایران، همایش سیاست­های توسعه و مسکن در ایران، جلد دوم، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت امور مسکن و ساختمان.

14. سعیدی، عباس، 1373، الزامات اجتماعی- اقتصادی در ساخت و ساز مسکن روستایی، مجموعه مقالات سمینار سیاست های توسعه مسکن در ایران، جلد اول، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.

15. شمس­الدینی، علی، 1387، جایگاه مسکن روستایی در تأثیر پذیری تغییرات کالبدی فضایی روستاها از محیط­های شهری، فصلنامه مسکن و انقلاب، دوره 27، شماره 124، صص 51-40.

16. قانونبرنامةاولتوسعةاقتصادی-اجتماعیوفرهنگی  جمهوریاسلامیایران، 1369، سازمان مدیریت و برنام­ ریزی کشور، تهران.

17.  قانون برنامة سوم عمرانی، 1343، سازمان برنامه و بودجه کشور، تهران.

18. قانون برنامة چهارم عمرانی، 1347، سازمان برنامه و بودجه کشور، تهران.

19.  قانون برنامه پنجم عمرانی، 1353، سازمان برنامه و بودجه کشور، تهران.

20. مخبر، عباس، 1363، ابعاد اجتماعی مسکن، ترجمه مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.  

21. مرکز آمار ایران، 1385، سرشماری عمومی نفوس ومسکن استان گیلان و شهرستان­ها.

22. موسوی، بیبی اعظم و صالحی، فرحناز، 1384، بررسی ابعاد اجتماعی الگوهای سنتی و جدید مسکن روستایی، فصلنامه مسکن  و انقلاب، شماره 112.

23. هدایت نژاد، محمود،1387، اجاره نشینی، عوارض روانی- اجتماعی و راه­حل­ها، مجموعه مقالات سومین سمینار سیاستهای توسعه و مسکن در ایران، جلد2، وزارت مسکن و شهرسازی.

24.Bratt, R. G., 2002, Housing and family well- being, Housing studies, vol 17, No 1, pp13 -26.

25. Lawrence, M., 1995, Rural Homelessness: A geography without a geography, Journal of rural studies, volume11, number 3, July 1995, pp:297-307.