استفاده از روش‌های MCDM جهت الویت بندی گردشگری (مطالعه موردی: استان اردبیل)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 6، دوره 9، شماره 26، خرداد 1393، صفحه 91-103   

نویسندگان

بابک توکلی¹؛ مهدی عالی پور اردی^{* 2}؛ فاطمه جهانی شکیب²

¹استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت مهم برای پیشبرد اقتصادی برای درآمد زایی و هم چنین به عنوان یک منبع مهم برای رسیدن به توسعه پایدار از طریق بکار گیری تمامی ملاحظات در بخش توسعه پایدار می‌باشد. توسعه گردشگری به عنوان مجموعه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی، تأثیر بسزایی در تقویت بنیان‌های اقتصادی جوامع دارد. برای رسیدن به اینکه کدام مناطق از استان اردبیل دارای استعدادهای مختلف برای گردشگری می‌باشد در این مطالعه اقدام به الویت بندی شهرستان‌های این استان با استفاده از روش‌های تصمیم گیری چند معیاره پرداخته شد. برای این منظور از زیرساخت ­های گردشگری در این مناطق که به قصد ارایه خدمات وانتفاع توسعه خدمات به گردشگران و مسافران یا میهمانان طبق ضوابط ارایه می‌شود، استفاده شد. برای الویت بندی شهرستان‌های استان اردبیل از ترکیب مدل‌های تحلیل سلسله مراتبی و روش شباهت به راه حل ایده­ آل استفاده شد.نتایج حاصله از روش‌های تصمیم گیری نشان داد که زیرساخت­های اقامتی و مناطق گردشگری بیشتر امتیازات را از لحاظ دید کارشناسان و اساتید دانشگاه و بالاخص گردشگران داشته است و اهمیت این دو تعیین کننده الویت شهرستان‌ها در جهت گردشگری بوده است. برای اثبات این حالت می‌توان دید که شهرستان‌های سرعین و اردبیل در مورد زیرساخت­های اقامتی و مناطق  گردشگری تعداد بیشتری دارا بوده و در نهایت به عنوان الویت­ های بالای دارای توان جذب گردشگر می‌باشند، در ضمن می‌توان به توانایی بالای روش‌های مورد استفاده اشاره داشت که توانسته­ اند به خوبی در مطالعه حاضر مفید باشند. هم چنین در این مطالعه جهت پیشبرد گردشگری در مناطق بدست آمده پیشنهاداتی نیز ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ الویت بندی؛ استان اردبیل؛ زیر ساخت‌های گردشگری

مراجع

1.  ابراهیم­زاده، عیسی و آقاسی زاده، عبدالله ، 1388 ، تحلیلعواملمؤثربرگسترشگردشگریدرناحیهساحلیچابهاربااستفادهازمدلراهبردی SWOT، فصل­نامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شماره اول.

2. امین بیدختی، علی اکبر، 1388، مطالعات امکان­سنجی مناطق نمونه گردشگری استان سمنان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.

3. رضوانی، علی اصغر،1374، جغرافیاوصنعت گردشگری، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.

4. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا و مهدوی، داوود، 1385، راهکارهایتوسعهگردشگریروستاییبا استفادهازمدل : SWOT دهستانلواسانکوچک، فصل­نامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره 2.

5. زارعی، عظیم، زرگر، سید مجتبی و نظری، ماشاءالله، 1388، رضایت گردشگران گامی به سوی توسعه صنعت گردشگری استان سمنان، دانشگاه سمنان، مجموعه مقالات همایش ملی گردشگری توسعه پایدار و اشتغال زایی.

6. زنگی­آبادی، علی و مصطفی محمدی ده چشمه، 1387، امکان­سنجیتوانمندی‌هایگردشگری طبیعیاستانچهارمحالوبختیاریبهروش SWOT ،مجله محیط شناسی، سال سی و چهارم، شماره 47.

7. سازمان امور مالیاتی، 1384، قوانینومقرراتو دستورالعمل‌هایحاکمبرصدورمجوز، تصویب نامه شماره28621 / ت 3354 ه مورخ 10/5/1384.

8. صدر موسوی، میرستار و دخیلی کهنمویی، جواد، 1384،ارزیابیوضعیتتسهیلاتگردشگری استانآذربایجانشرقیازدیدگردشگران، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 61.

9. طاهرخانی، مهدی، 1386،کاربرد تکنیک تاپسیس در اولویت بندی مکانی استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در مناطق روستایی، فصل­نامه پژوهش‌های اقتصادی، سال ششم، شماره سوم.

10. فرج­زاده اصل، منوچهر، 1387، سیستماطلاعات جغرافیاییوکاربردآندربرنامه­ریزی گردشگری، انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران.

11. فرخ­زاده اصل، منوچهر و رفیق کریم پناه، 1387، تحلیلپهنه‌هایمناسبتوسعهگردشگریطبیعی دراستانکردستانبااستفادهازسیستماطلاعات جغرافیایی، فصل­نامه پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 65 .

12. قدسی پور، ح، 1385، فرآندتحلیلسلسلهمراتبی، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران.

13. کارآموز، م، کراچیان، ر،1382، برنامه­ریزیو مدیریتکیفیسیستم‌هایمنابع آب، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران.

14. مجنونیان، هنریک، 1377، راهنمای آماده سازی پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده برای توریسم، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، ص 10-14.

15. محلاتی، صدرالدین،1380، درآمدیبرجهانگردی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

16. موحد، علی، 1381، بررسیوتحلیل فضایالگویتوریسمشهری،نمونهموردمطالعه شهراصفهان، رساله دکتری جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، استاد راهنما دکتر حسین شکویی، دانشگاه تربیت مدرس.

17. نوری، سید هدایت الله و نوروزی آورگانی، اصغر،1386، ارزیابیتوانمحیطیبرایتوسعهگردشگریدردهستانچغاخور، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 22.

18. نیکمردان، علی، 1386، معرفی نرم افزارExpert choice 11، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر، تهران.

19. Genning, G., 2001, Tourism Research, John Wiley and Sons Australia Ltd.

20. Hwang, C. L; Yoon, K.,1998 ,Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications, Berlin:Springer.

21. Ko, D.W., Stewarat, W.F., 2002, A Structural equation model of Residents Attittudes for Tourism Development, Tourism Management 37, 23-34.

22. Lankford, S.V., Howard, D.A., 1994, Developing a Tourism Impacts Attitude Scale,. Annals of Tourism Research 1, 1 pp.

23. Law Christopher m., 2000, the tourist city review, urban studies, vol 37, no 7.

24. Mc Kercher, B., 1993, Some Fundamental Truths about tourism: understanding tourism sosical and environmental impacts, Jornal of Sustainable Tourism.

25. Paoageorgiou, k and ton., 1999,  A management planning framework based on ecological, perceptual and economic carrying capacity: the case study of Vicos- Aoos national park, Greece, Journal of Enviromental management, 56, 271, 284.

26. Shaw, G., Williams. M. A., 2004, Tourism and tourism space, London: SAGE publications.