بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیک برای توسعه‌ی فیزیکی شهر کرمانشاه

آمایش محیط

مقاله 2، دوره 7، شماره 26، آذر 1393، صفحه 18-38   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمدمهدی حسین‌زاده¹؛ محمدرضا ثروتی²؛ مظفر صرافی³؛ رضا اسماعیلی⁴؛ رویا پناهی^{* 5}

¹(دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی)

²(استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی)

³(استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی)

⁴(استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه مازندران)

⁵(کارشناس ارشد ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه شهید بهشتی)

چکیده

عوارض و پدیده­های طبیعی در مکان­گزینی، پراکندگی، حوزه­ی نفوذ، توسعه­ی فیزیکی، و مورفولوژی شهری تاثیر بسزایی دارند. روند رشد شهر­نشینی در ایران در پی تحولات اجتماعی و اقتصادی دهه­های قبل، بدون تناسب با ظرفیت­ها و امکانات طبیعی، پیامد­های ناخوشایندی را در فضای کالبدی- زیستی درون ­شهری به وجود آورده­است. با توجه به این موارد، هدف از پژوهش حاضر بررسی محدودیت­های ژئومورفولوژیک توسعه­ی فیزیکی شهر کرمانشاه و مکان­یابی مناسب آن در توسعه­ی آینده می­باشد. برای رسیدن به این هدف از نقشه­ی توپوگرافی، زمین­شناسی، زمین­ لغزش، کاربری اراضی، داده­های سازمان هواشناسی، منابع کتابخانه­ای و تحقیقات میدانی بهره­گرفته شده­است. با استفاده از مدل رقوم ارتفاع(DEM)1:25000 سازمان نقشه­برداری کشور اطلاعات مربوط به شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی منطقه مورد مطالعه به دست آمده­است، سپس بر اساس مدل فازی در نرم افزار ARC GIS اقدام به پهنه­بندی زمین برای توسعه­ی فیزیکی شهر کرمانشاه بر پایه­ عوامل طبیعی و انسانی (طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمین­شناسی، گسل، سیل، زمین­لغزش، شدت فرسایش، کاربری اراضی و مناطق حفاظتی­چهارگانه، خطوط انتقال نیرو، مناطق نظامی) شده­است. در نقشه نهایی حاصل از ضرب فازی، سه محدوده به دست آمده­است. محدوده­ی نامناسب با مساحتی 51617 هکتار، منطقه­ی متوسط با مساحت 1372 هکتار و منطقه­ی مناسب با مساحت 1126 هکتار می­باشد. عمده­ مناطق مناسب منطقه در قسمت­های بالاتر از رودخانه­ی قره­سو در قسمت غرب محدوده در مسیر جاده کرمانشاه به سنندج شروع و تا شرق محدوده به صورت خطی ادامه پیدا کرده­است. محدوده­ی دیگر در قسمت جنوب غرب در مسیر جاده جوانرود- کرمانشاه قراردارد.

کلیدواژه‌ها

محدودیت ژئومورفولوژیک؛ توسعه‌ی فیزیکی؛ شهر کرمانشاه