امکان سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران (بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 1، دوره 8، شماره 24، آذر 1392، صفحه 1-17   

نویسندگان

سید حسین مطیعی لنگرودی^{* 1}؛ انور شریفی²؛ مریم رضائی آزادی³

¹استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران و عضو قطب علمی مطالعات و برنامه ریزی روستایی، تهران، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیاو برنامه ریزی توریسم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشروترین فعالیت در حال رشد در اقتصاد سرزمین ­ها محسوب می ­شود. در میان اشکال مختلف گردشگری، یکی از جذاب‌ترین و شاید جدیدترین نوع آن، گردشگری روستایی است. متخصصان امر توسعه، گردشگری روستایی را به عنوان عنصری اساسی و یکی از راه­ های نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اقتصادی - اجتماعی، ایجاد رفاه و حفظ ویژگی‌های فرهنگ سنتی روستاها می‌دانند. هدف این پژوهش، امکان­ سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب بوده و روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی است. داده ­های تحقیق از طریق پرسش­نامه و مستندات آماری و نقش ه­ای حاصل شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق گردشگران بخش تخت سلیمان می ­باشند که از مصاحبه و پرسش از مسئولان منطقه، تعداد گردشگران در سال 1390، برابر با 91622 نفر برآورد شده که با استفاده از روش نمونه­ گیری تصادفی و براساس روش نمونه­ گیری کوکران، تعداد 382 نفر به عنوان نمونه انتخاب و پرسش­نامه مربوطه را تکمیل نمودند. نتایج این پژوهش نشان می ­دهد که بین تنوع جاذبه­ های گردشگری در بخش تخت سلیمان، نحوه برخورد مردم محلی در ارتباط با گردشگران، رابطه معناداری وجود دارد، اما بین امکانات موجود اقامتی، پذیرایی و ورزشی در بخش تخت سلیمان، رابطه معناداری وجود ندارد. با برنامه ­ریزی علمی و منطبق با توان‌های محیطی این روستاها، سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی، معرفی هر چه بیشتر جاذبه های روستاهای منطقه در سطح محلی و ملی و بین المللی، استفاده از موقعیت این روستاها در نزدیکی به مجموعه آثار باستانی تخت سلیمان، بهبود تسهیلات و امکانات زیر­بنایی، اقامتگاهی و پذیرایی، می‌توان انتظار تحول در وضعیت این روستاها را از طریق رضایت و جذب بیشتر گردشگران فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

برنامه ریزی گردشگری؛ توسعه روستایی؛ بخش تخت سلیمان

مراجع

1. آقائی زاده، اسماعیل و میره، محمد، 1389، جستاری در ضرورت­ها و پیش نیازهای توسعه گردشگری روستایی در ایران، فصل­نامه میراث و گردشگری سال اول، شماره سوم.

2. اردستانی، محسن، 1387، مبانیگردشگریروستایی، انتشارات وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی.

3. افتخاری، رکن­الدین و قادری، اسماعیل، 1381، نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی (نقد و تحلیل چهارچوب های نظریه­ای)، مجله مدرس، دوره 6، شماره2، صص40-23.

4. امیدی نجف­آبادی، مریم، 1385، توانمندی­های اکوتوریسم و توسعه پایدارمناطق روستایی ایران، ماهنامه دهاتی، سال چهارم، شماره 38.

5. بمانیان، محمد رضا، و محمودی­نژاد، هادی، 1384، مبانی برنامه­ریزی و توسعه گردشگری روستایی، انتشارات هله، تهران.

6. بهزاد فر، مصطفی و زمانیان، روزبه، 1386، برنامه­ریزی راهبردی توسعه گردشگری با تکیه بر بخش محصول، نمونه موردی، شهرستان نیشابور، نشریه علوم مهندسی، شماره 6.

7. پاپلی­یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی، 1385، گردشگری (ماهیت ومفاهیم)، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.

8. پاپلی­یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی، 1388، گردشگری (ماهیت و مفاهیم) (چاپ سوم)، انتشارات سمت، تهران.

9. جوان، جعفر و سقایی، مهدی، 1383، نقش گردشگری روستایی در توسعه منطقه­ای با تأکید بر مدیریت روستایی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 2.

10. خانی، فضیله و قاسمی وسمه جانی، ابوطالب، 1388، بررسی اثرات گردشگری ساحلی با تکیه بر نظرسنجی از خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: روستای چمخاله، شهرستان لنگرود)، مجله جغرافیای انسانی، سال اول، شماره 4، پاییز.

11. خبرگزاری میراث فرهنگی و گردشگری، 1386، (www.chn.ir).

12. رضوانی، محمد رضا، 1382، توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، انتشارات دانشگاه تهران.

13. رضوانی، محمدرضا، 1387، توسعهگردشگریروستاییبارویکردگردشگریپایدار، انتشارات دانشگاه تهران.

14. سنایی، مهدی1386، عملکرد و نقش گردشگری در توسعه پایدار نواحی روستایی (مورد: دهستان مرکزی کلاردشت)، رساله دکتری دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.

15. سعدی، محمد، 1388، عوامل تأثیرگذار بر گردشگری روستایی، دومین همایش ملی علوم جغرافیایی،، دانشگاه پیام نور آذربایجان غربی- مرکز ارومیه.

16. صالحی­فر، محمد،1390، گردشگریروستاییمبانیبرنامه­ریزیوطرح­هایساختاری، انتشارات نشر مرندیز.

17. طالب، مهدی؛ میرزایی، حسین و بخشی­زاده، حسن، 1389، برنامه­ریزی تعاملی روستایی با رهیافت ارزیابی مشارکت روستایی، مورد مطالعه روستای وکیل آباد «سردابه»، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 71، بهار.

18. قادری، زاهد، 1383، اصول برنامه­ریزی توسعه پایدار گردشگری روستایی، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاری­های کشور.

19. قدیری­­معصوم، مجتبی و همکاران، 1389،گردشگریپایدارروستاییوعشایر، انتشارات دانشگاه تهران.

20. کریم پناه، رفیق، 1384، تحلیل اکوتوریسم و نقش آن در توسعه منطقه­ای استان کردستان، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.

21. کریم زاده، حسین، 1389، مدلسازی فضایی فرصت­های کارآفرینی با تأکید بر گردشگری در نواحی روستایی، (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان ورزقان)، رساله دکتری، دانشگاه تهران.

 22. مطیعی لنگرودی، سیدحسن و ایمانی، بهرام، 1385، نقش گردشگری در اقتصاد روستایی ایران، مجله علوم جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره سوم.

 23. مطیعی لنگرودی، سید حسن، 1382، برنامه ریزی روستایی با تأکید بر ایران، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

 24. مطیعی لنگرودی، سید حسن و نصرتی، ماهره،1390، امکان ­سنجی گردشگری روستایی در کرگانرود شهرستان تالش، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 41، شماره 1، بهار.

25. Aka, hasa., 2006 , Assessment of Rural Tourism in Tourky uising SWOT Analysis, journal of Applied Sciences 6(13).

26. Bowe, scott a, marcouiller, david w., 2007, alternative tourism–timber dependencies and the development of forested rural regions, Forest policy and economics 9-10, 653-670.

27. Butler Richard; Hall,C.Michael,&, Jenkins Jhon., 2008, tourism and recreation in rural are 1988.

28. Djekic, S., 2007, Some Structures and Principles of Sustainable Rural Tourism; Available on ceeol.

29. Jefferies.d., 2001, government and tourism, Butterworth Heinemann, oxford.

30. Macdonald, Roberta and Joliff.lee, 2003, rural tourism Evidence form Canada, arosls of torism reseach volum.

31. Mansfeld, yoel & jonas, aliza., 2006, evaluating the socio- cultural carrying capacity of rural tourism.

32. communities:a‘value stretch’ approach. Tijdschrift voor economische en sociale    geografie – 2006, vol. 97.

33. Perales, rosa maria yague., 2002, rural tourism in spain, Annals of tourism             research,vol.29,no.4,pp.1101-1110.

34. Mitchell, j.t., 2006, conflicting threat perceptions at a rural agricultural fair,       tourism management 27,pp1298–1307.

 35. Schweinsberg, Stephen., 2009, Sustainable Tourism Development and Rural    Community, University of Technology, (Sustainable Tourism Cooperative Research    Centre), Sydny.

36. Sharpley, Richard., 2002, Rural Tourism and the challenge of tourism Diversification: the Case of Cyprus, Tourism Mangement 23.

37.Djekic, Snezana., 2007, Some structures andprinciples of sustainable rural           tourism ;available on Ceeol.