راهبردهای طراحی محلات دوستدار پیاده (مطالعه موردی: محله چهنو منطقه 6 مشهد)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 5، دوره 8، شماره 24، آذر 1392، صفحه 73-83   

نویسندگان

حسین حاتمی نژاد^{* 1}؛ نعیمه ترکمن نیا²

¹دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

شهر پدیدهای زنده و پویا در بستر زمان است که جسم آن، کالبد شهر و روح آن، شهروندان و تعاملات اجتماعی آن­ها می ­باشد. همین کنش ­های اجتماعی در بستر شهر باعث سرزندگی، حس تعلق به مکان و هویت می­ گردد و یکی از با اهمیت­ ترین بسترهای حیات شهری، مسیرهای پیاده محلات شهری هستند. در پژوهش حاضر هدف تحقیق شناخت پتانسیل­ ها و محدودیت­ های کیفیت پیاده روی محله چهنو منطقه 6 مشهد و ارائه راهکارها و سیاست­ هایی جهت حل محدودیت ­ها و تقویت فرصت­ های پیاده روی این محله با تأکید بر الگوی تحلیلیSWOT می­ باشد. ماهیت این تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش میدانی و اسنادی استفاده شده است. در این تحقیق دو نوع پرسش­نامه جهت کارشناسان و ساکنان محله تهیه گردید که تعداد پرسش­نامه کارشناسان 30 عدد و حجم نمونه مورد مطالعه با توجه به فرمول کوکران و حجم جامعه آماری (10378 نفر جمعیت ساکن محله چهنو در سال 1385) برابر 260 پرسش­نامه محاسبه شده است. الگوی تحلیلی SWOT  نشان می ­دهد که کیفیت پیاده روی محله چهنو، دارای 11 نقطه قوت و 9 نقطه ضعف، 9 فرصت و 7 تهدید می­ باشد. همچنین تصمیمات راهبردی در این زمینه بایستی در جهت بهبود وضعیت موجود محله اتخاذ شود و در پایان پژوهش، راهبردهای به دست آمده اولویت بندی شده و پیشنهاد گردیده است.

کلیدواژه‌ها

پیاده روی؛ طراحی شهری؛ الگوی تحلیلی (SWOT)؛ راهبرد؛ محله چهنو

مراجع

1. حافظ نیا، محمدرضا، 1386، مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران.

 2. دانش،علیرضا و بصیری مژدهی، رضا (مترجمین)، 1387، منشور نوشهر گرایی، انتشارات برنامه­ریزی شهری، تهران.

 3. دیوید، فرد، آر، 1386، مدیریت استراتژیک، علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، چاپ یازدهم، دفتر پژوهش­های فرهنگی، تهران.

 4. زالفیان، مرتضی، 1389، طراحی فضای شهری با تأکید بر حرکت عابر پیاده، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری، دانشگاه تهران.

 5. زنگنه شهرکی، سعید، 1390، تحلیل اثرات اجتماعی - اقتصادی و زیست محیطی گسترش افقی شهر و چگونگی به کار گیری سیاست­های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی: شهر یزد)، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.

 6. سایت شهرداری منطقه 6 مشهد.

 7. شوای، فرانسواز، 1384، شهرسازی تخیلات و واقعیات، مترجم: سید محسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران.

 8. ضرابیان، فرناز، منعام، محمدرضا، 1387، بررسی میزان و عوامل تأثیرگذار بر حس مکان، ماهناه شهرداری­ها، شماره 89، سال نهم.

 9. عسکری، صدف، 1387، برنامه­ریزی محله حسن­آباد زرگنده با تکیه بر حرکت پیادگان، گروه شهرسازی، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه تهران.

10. کریر، راب، 1375، فضای شهری، مترجم: خسرو هاشمی نژاد، موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی،تهران.

 11. ماتین، کلیف، 1386، ابعاد سبزطراحی شهری، مترجم: کاوه مهربانی، انتشارات پردازش و برنامه­ریزی شهری، تهران.

 12. مشهدیزاده دهاقانی، ناصر، 1387، تحلیلی از ویژگی­های برنامه­ریزی شهری در ایران، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران.

 13. نظری، فرناز، 1387، ارتقا قابلیت پیاده مداری در محیط­های مسکونی، پایان نامه کارشناسی شهرسازی، دانشگاه تهران.

 14. وزارت مسکن و شهرسازی، 1374، آیین نامه طراحی راه­های شهری، بخش 1 مبانی، انتشاراتوزارت مسکن و شهرسازی، تهران.

15. American Planning Association, 2006, Planning and urban design standards, John Wiley and Sons, Hoboken, New Jersy,448 p.

16. Barton H (Ed.)., 2000, Sustainable Communities: The Potential for Eco-neighbourhoods (Earthscan, London),307 p.

17. PDF; http://www.smart growth.org/library/by principle/asp

18. Ye lin et al., 2005, What Is Smart Growth?-Really? Journal of Planning  Literature, vol.19, pp.301.