جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 4، دوره 2، شماره 6، شهریور 1392، صفحه 95-122   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محمدرضا عبدالله نژاد

استادیار گروه فلسفة دانشگاه تبریز

چکیده

این مقاله که به بررسی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور می­پردازد از یک مقدمه و دو بخش اصلی تشکیل یافته است. پس از شرح مختصر و مقدماتی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور، در بخش اول، تحت عنوان« انتقاد از نقد اول»، ارزیابی انتقادی شوپنهاور از کانت در قالب سه مفهوم شیء فی­نفسه، معنای تجربه و مقوله علیّت به تصویر کشیده می­شود. نکته قابل توجه این بخش این است که شوپنهاور، بر خلاف کانت، نه تنها شیء فی نفسه را با اراده یکی می گیرد، بلکه آن را قابل شناخت نیز   می­داند. در بخش دوم، تحت عنوان«انتقاد از نقد دوم»، انتقادات شوپنهاور از اخلاق کانت و مفاهیم کلیدی آن مثل امر مطلق، صورت­گرایی اخلاق و نیز مساله مهم آزادی توضیح داده می­شود. نکته قابل توجه این بخش نیز این است که شوپنهاور، بر خلاف کانت، انسان را فاعل آزاد و مختار نمی­داند بلکه معتقد است که انسان همواره تحت تأثیر انگیزه­هایش قرار دارد. در پایان، پس از مشخص شدن انتقادهای شوپنهاور از کانت بر این امر اشاره می­شود که او  بطور­کلی ، علی رغم انتقادات تندی که از کانت می­کند، همواره کانت را ستوده  و به اعتراف خودش از او مطالب زیادی را الهام می گیرد.

کلیدواژه‌ها

شیء فی‌نفسه؛ اراده؛ اخلاق؛ آزادی؛ علیت؛ امر مطلق؛ کانت و شوپنهاور