امراصیل، مختصات وجود شناختی و معرفت شناختی آن در فلسفه سهروردی

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 3، دوره 3، شماره 7، خرداد 1393، صفحه 29-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید صدرالدین طاهری¹؛ احمد شکیبایی²

¹استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

²دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی

چکیده

در بررسی‌های انجام شده پیرامون تعیین امر اصیل در نظر شیخ ‌اشراق، برخی قائل به اصالت ماهیت و برخی قائل به اصالت نور یا اصالت شهود شده‌اند، برخی این بحث را لفظی دانسته‌اند و گاه نیز سهروردی اصالت وجودی معرفی شده است. ولی به نظر می‌رسد همچنان جای یک بررسی استدلالی که مواد استدلالش را با نگاهی فراگیر به فلسفه سهروردی کسب کند، باقی است. در این راستا، تحقیق حاضر ابتدا به تحریر محل نزاع پرداخته و نشان می‌دهد که خصوصیات امر اصیل عبارت‌اند از: وحدت، عینیت و معلوم به علم حضوری بودن. در ادامه با توجه به این مقدمات، به تحلیل اموری پرداخته می‌شود که به عقیده برخی در فلسفه سهروردی اصالت با آنهاست و نشان داده می‌شود که ماهیتی که مدنظر سهروردی است امکان اصیل بودن را دارد، هرچند این امر با توجه به نگاه معرفت‌شناسی شیخ اشراق، در فلسفه وی محقق نشده است. سپس در ادامه، بررسی امکان اصیل دانستن نور و قول به لفظی بودنِ این نزاع را مورد توجه قرار می‌دهیم. نتیجه نهایی‌ای که از این بررسی به‌دست می‌آید این است که با توجه به اینکه سهروردی مشخصاً امری را که بتوان اصالت را به آن نسبت داد معرفی ننموده است، راه‌حل مناسب برای فیصله دادن به این اختلاف‌ها این است که به اصالت «موجود» در فلسفه سهروردی قائل شویم.

کلیدواژه‌ها

امر اصیل؛ علم حضوری؛ وجود؛ ماهیت