مروری بر توسعه سکونت گاه های روستایی در گیلان و نقش آن در فرآیند ایجاد مناطق شهری

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 2، دوره 8، شماره 23، شهریور 1392، صفحه 13-28   

نویسندگان

تقی احمدی زاده هند خاله^{* 1}؛ مسعود مهدوی²؛ کاظم جاجرمی³

¹دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

²استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه جغرافیا، تهران، ایران

³استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه جغرافیا، تهران، ایران

چکیده

گیلان سرزمین آب و خاک و درخت و انسان است.سرزمینی که  اگر در درازنای تاریخ آن بکاویم  جای پای حضور این عناصر را بی انقطاع در عرصه آن می­ بینیم.این بخش از کشور عزیزمان ایران به واسطه موقعیت خاص جغرافیایی خود دارای الگوی خاصی در شکل گیری جوامع انسانی بوده و از این حیث در میان استان ­های دیگر بدیلی ندارد. از این رو شاهدیم که الگو­های توسعه پیشنهاد شده و نیز برنامه­ ریزی­ های صورت گرفته و اقدامات انجام پذیرفته در زمینه توسعه شهری در این استان آسیب­ های فراوانی بر پیکره اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی گیلان وارد آورده است.این موضوع  باعث گردید که در جستجوی علل عدم توفیق نسبی برنامه­ های توسعه شهری در گیلان به کنکاشی در تاریخ گیلان وسیر شکل گیری سکونتگاه­ های شهری و دریافت علل نبود شهرهای بزرگ در سرتاسر ناحیه گیلان از دیرباز تا سده گذشته بپردازیم. مقاله حاضر سعی دارد به مفهوم شهر و روستا و نیز عوامل دخیل در شکل گیری  شهرها در گیلان بپردازد و با ارایه  تصویری روشن از علل و موانع تولد و توسعه شهرها در گیلان از دیرباز تا کنون توجه صاحب نظران و برنامه­ ریزان را به تجدید نظر در ترسیم الگو­های توسعه برای ناحیه گیلان دعوت نماید.

کلیدواژه‌ها

روستا؛ شهر؛ سکونتگاه؛ توسعه؛ گیلان

مراجع

1. پیرنیا، ح (مشیرالدوله)، 1362، ایران باستان، چاپ دوم، انتشارات دنیای کتاب، تهران.  ##

2. تاج‌بخش، ا، 1374 سیاست‌های استعماری روسیه، انگلستان و فرانسه در ایران، چاپ اول، انتشارات اقبال، تهران.##

3. جاماب، 1369، طرح جامع آب کشور، حوزه دریای کاسپین، وزارت نیرو، تهران.##

4. حاج سید جوادی، ح، 1384، گیلان از پنج هزار سال پیش، کتاب گیلان، نشر گروه پژوهشگران ایران، رشت.##

5. خسروی، خ، 1358، جامعه دهقانی در ایران، چاپ اول، انتشارات پیام، تهران.##

6. رابینو. اچ . ال، 1369، فرمانروایان گیلان، ترجمه جکتاجی، م.پ؛ مدنی،ر،چاپ اول، نشر گیلکان، رشت.##

7. رابینو.اچ.ال، 1366، ولایت دارالمرز گیلان، ترجمهخمامی­زاده، ج، چاپ اول، انتشارات طاعتی، رشت.##

8. روزنامه ایران، 1382، گزارش کاوش­های باستانشناسی هیئت ایرانی - ژاپنی در منطقه رستم­­آباد رودبار،27 شهریور. ##

9. سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان 1385،آمارهای پایه­ای استان گیلان، رشت.##

10. شکوئی، ح، 1373، دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، چاپ، انتشارات سمت، تهران.##

11. عظیمی دوبخشری، ن، 1381، تاریخ تحولات اجتماعی- اقتصادی گیلان، چاپ اول، نشر گیلکان، رشت.##

12. عظیمی دوبخشری، ن، 1382، تاریخ نوین گیلان چگونه آغاز شد، ماهنامۀ فرهنگی ادبی گیله­وا، شماره66.##

13. فیلد، ه، 1373، مردم شناسی ایران، ترجمه فریار، ع، چاپ اول، انتشارات ابن سینا، تهران. ##

14. گنجی، م.ح، 1384، آب و هوای گیلان، کتاب گیلان، نشر گروه پژوهشگران ایران، رشت.##

15. محامد، ا، 1384، منابع و مصارف آب در گیلان، کتاب گیلان، نشر گروه پژوهشگران ایران، رشت.##

16. محمودی، ف، 1384، سیمای طبیعی و زمین شناسی گیلان،کتاب گیلان، نشر گروه پژوهشگران ایران، رشت.  ## 

17. مولائی ­هشجین، ن، 1378، مفهوم تعریف و ضرورت برنامه­ریزی توسعه روستایی، مجله سپهر، دوره نهم، شماره 33.##

18. ویلسون،کریستی، 1366، تاریخ صنایع ایران، ترجمه فریار،ع،، چاپ دوم، انتشارات فرهنگ سرا، تهران. ##