اثر تعدیل کننده‌ عدم اطمینان محیطی بر رابطه‌ بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی

پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

مقاله 4، دوره 7، شماره 26، شهریور 1394، صفحه 51-66   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

ولی خدادادی¹؛ مهدی عربی²؛ صادق آل بوعلی²

¹دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

²عضو هیات علمی واحد ماهشهر

چکیده

هدف تحقیق، بررسی تاثیر عدم اطمینان محیطی بر رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی است. مدیریت سود با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری حاصل از تخمین مدل معرفی شده توسط توسط کوتاری، لئون و وازلی (2005) سنجیده شـده است. عدم اطمینان محیطی از طریق ضریب تغییرات میزان فروش شش سال اخیر برای هر شرکت محاسبه شد. داده­های تحقیق برای ۱۴۲ شرکت نمونه­ی آماری از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره­ی زمانی 1386 تا 1391 انتخاب گردیده­اند و به روش داده­های ترکیبی و مدل اثرات تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. نتایـج تحقیق نشان داد که مدیـریت سـود در شرکت­های مورد مطالعه با عدم تقارن اطلاعاتی ارتباط مثبت معناداری دارد. همچنین، در یک محیط با عدم اطمینان بالا، شدت ارتباط مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی کاهش می­یابد. به بیان دیگر، با افزایش عدم اطمینان محیطی، مدیریت با اعمال بیشتر مدیریت سود عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش می­دهد.
 
Abstract
     The purpose of this research is Investigation of the Effect of Environmental Uncertainty on Relationship between Earnings Management and Information Asymmetry. This study used earnings management measure constructed by Khotari et al (2005). Environmental Uncertainty was measured through the coefficients of variation for each company's sales over the recent six years. Data are analyzed using a sample of 142 companies listed in Tehran Stock Exchange for the period of 2007-2012 by using of the Panel Data system and Random Effect Model. The results of the study showed that earnings management in firms with information asymmetry has a significant positive relationship. Also, in an environment of high uncertainty, intense relationship between earnings management and information asymmetry is reduced. In other words, with increasing environmental uncertainty, management with greater earnings management practices to reduce information asymmetry.
 

کلیدواژه‌ها

عدم اطمینان محیطی؛ مدیریت سود؛ عدم تقارن اطلاعاتی

اصل مقاله

چکیده

هدف تحقیق، بررسی تاثیر عدم اطمینان محیطی بر رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی است. مدیریت سود با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری حاصل از تخمین مدل معرفی شده توسط توسط کوتاری، لئون و وازلی (2005) سنجیده شـده است. عدم اطمینان محیطی از طریق ضریب تغییرات میزان فروش شش سال اخیر برای هر شرکت محاسبه شد. داده­های تحقیق برای ۱۴۲ شرکت نمونه­ی آماری از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره­ی زمانی 1386 تا 1391 انتخاب گردیده­اند و به روش داده­های ترکیبی و مدل اثرات تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. نتایـج تحقیق نشان داد که مدیـریت سـود در شرکت­های مورد مطالعه با عدم تقارن اطلاعاتی ارتباط مثبت معناداری دارد. همچنین، در یک محیط با عدم اطمینان بالا، شدت ارتباط مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی کاهش می­یابد. به بیان دیگر، با افزایش عدم اطمینان محیطی، مدیریت با اعمال بیشتر مدیریت سود عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش می­دهد.

 

واژه‌های کلیدی: عدم اطمینان محیطی، مدیریت سود، عدم تقارن اطلاعاتی.

 

 

 

1- مقدمه

سرمایه­گذاران و دیگر کاربـران زمانی می­توانند از سودهای شرکت برای تصمیم­های سرمایه­گــذاری و پیش­بینی جریان­های نقدی و سودهای آینده به طور صحیح بهره بگیرند که سودهای شرکت بر مبنای عملکرد مالی واقعی شرکت و نه بر اساس اعمال نظر مدیریت در استفاده از روش­های حسابداری، گزارش شده­ باشد (حبیب[i]، 2004، 6). استانداردهای حسابداری به مدیران اجازه می­دهد که طیف وسیعی از اختیارات را در انتخاب روش­های مختلف حسابداری برای محاسبه­ی سود در اختیار داشته باشند. البته، ممکن است مدیران از تمام این اختیارات برای تحقق اهداف شرکت استفاده نکنند. اقلام تعهدی نسبت به اقلام نقدی تشکیل دهنده­ی سود، بیشتر در کنترل مدیریت هستند. در واقع، مدیریت بنگاه تجاری می­تواند با استفاده از این روش­های انعطاف­پذیر مجاز، سود را برای اهداف خود مدیریت کند (سمائی و شریعت­پناهی، 1383، 58).

هدف مدیریت، نشان دادن شرکتی پویا و باثبات در نظر سرمایه­گذاران و بازار سرمایه است. زیرا، اغلب سرمایه­گذاران و مدیران اعتقاد دارند شرکت­هایی که روند سودآوری مناسبی دارند و سود آن­ها دچار تغییرات عمده نمی­شود نسبت به شرکت­های مشابه، ارزش بیشتر و قابلیت­ پیش­بینی و مقایسه­ی بیشتری دارند (نوروش، سپاسی و نیک­بخت، 1384، 41).

سرمایه­گذاری مالی سالم و شفاف برای هر شخصی اهمیت دارد. به عبارت دیگر، سرمایه­گذاران نگاهی به آینده دارند. لـذا، آینده­ی مالی با تصمیمات درستی که امروز در خصوص سرمایه­گذاری اتخاذ می­شود، شکل می­گیرد. تصمیمات مالی مناسب با استفاده از اطلاعات صحیح و به موقع صورت می­گیرد. یکی از شروط رقابت کامل، شفافیت اطلاعات است. زمانی که اطلاعات مربوط به شرکت به صورت شفاف و به طور مساوی بین مدیران و سهامداران توزیع نشده باشد، عدم تقارن اطلاعاتی ایجاد می­شود. مدیران شرکت­های سهامی معمولاً درباره­ی ارزش شرکت و قیمت سهام نسبت به سهامداران خارج از شرکت اطلاعات بیشتری دارند. عدم تقارن اطلاعاتی منجر به اعمال مدیریت سود می­شود.

هدف این تحقیق تبیین رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بررسی تاثیر عدم اطمینان محیطی بر رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی است. لذا، مساله­ی اساسی در این تحقیق این است که آیا شدت رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در محیطی با عدم اطمینان بالا، تغییر می­کند؟  

 

2- مبانی نظری تحقیق  

سودهای گزارش شده­ی شرکت­های سهامی، همواره به عنوان یکی از معیارهای تصمیم­گیری مالی، دارای اعتبار ویژه­ای بوده است و تحلیلگران مالی، سود را به عنوان یک عامل اساسی در بررسی­ها و قضاوت­های خود مد نظر قرار می­دهند. همچنین، به طور عام پژوهشگران بر این باورند که سرمایه­گذاران ترجیح  می­دهند در شرکت­هایی سرمایه­گذاری کنند که دارای یک روند سودآوری یکنواخت و ثابت باشند و شرکت­هایی که سود پر نوسانی گزارش می­کنند، ریسک بیشتری نسبت به شرکت­های دیگر دارند. به همین دلیل، مدیران برای نشان دادن تصویری مطلـوب از شرکت و کاهش ریسک سرمایه­گذاری انگیزه­ای قوی دارند تا سود را مدیریت کنند. (کاشانی­پور و یعقوبی، 1385، 88).  مدیریت سود[ii] به رفتار آگاهانه­ای اطلاق می­شود که از جانب مدیریت شرکت و به طور عمده برای کاهش نوسان­های دوره­ای سود انجام می­شود (یوجا و بروسا[iii]، 2011). 

بسیاری از پژوهشگران، هیپ­ورث[iv] را نخستین کسی می­دانند که بحث هموارسازی سود را معرفی کرده است (دیفاند و جیمبالو[v]، 2006، 149). به طور کلی، مدیریت سود اثرگذاری روی سود شرکت است، به نحوی که منافع و خواسته­­های شرکت و مدیران آن را تامین کند (شیپر[vi]، 1989، 94). اصولپذیرفتهشده­یحسابداری اجازه می­دهدبسیاریازمعاملاتبایک یاچندروشمختلفثبتشود.به عنوانمثال،ازبینروش­هایارزیابی موجودی­ها، روش­های محاسبه­یاستهلاکدارایی­هایثابتویا روش­هایشناساییسودبرایقرار­دادهای بلندمدتمی­توانیکیازآن­هاراانتخابکردوبعدها دوباره آن ­راتغییرداد. فعالیت­هایینظیرزمان­بندی ثبتفروش،کاهشارزشموجودی­هاوتجهیزات، تعمیروپیاده سازیتجهیزاتومواردیازایندست،به اختیارمدیریتانجام می­شود (حبیب[vii]، 2004، 7). 

بهره‌گیری از اطلاعات مالی شرکت­ها و تصمیم‌گیری صحیح در بازار اوراق بهادار زمانی امکان‌پذیر است که اطلاعات یاد شده به موقع، مربوط و کامل و قابل فهم باشد. از سوی دیگر، نوع و چگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حائز اهمیت است. در صورتی که انتقال اطلاعات به صورت نابرابر و نامتقارن، بین افراد صورت گیرد می‌تواند نتایج متفاوتی را نسبت به یک موضوع واحد سبب شود. عدم تقارن اطلاعاتی[viii] پیامدهای نامطلوب مختلفی را از قبیل کاهش کارایی بازار، افزایش هزینه‌های معاملاتی، ضعف بازار، افزایش هزینه حقوق صاحبان سهام، نقد شوندگی پایین و به طور کلی، کاهش سود حاصل از معاملات در بازار های سرمایه در پی دارد (کارمیر، هول و لیداکس[ix] ، 2013، 29). 

مدیریت سود، عدم اطمینان از جریان­های نقدی آتی شرکت را برای سهامداران افزایش می­دهد که این موضوع منجر به عدم تقارن اطلاعات بین سهامداران و مدیران می­شود (باتاچاریا و همکاران[x]، 2012، 188). مدیریت سود فرصت طلبانه در مواقعی که عدم تقارن اطلاعاتی بالاتر است، بیشتر اتفاق می­افتد (ترومن و تیتمن[xi]، 1988).  

سود حسابداری که بر مبنای تعهدی اندازه­گیری می­شود به دو قسم نقدی و تعهدی تقسیم می­شود. برخی از اقلام تعهدی سود با اختیار مدیریت قابل دستکاری می­باشند. ژی[xii](2001)نشان داد که بازار سرمایه درک درستی از اقلام تعهدی اختیاری که ناشی از اختیارات مدیریت است، ندارد. در زمان دستکاری اقلام تعهدی، بین سرمایه‌گذاران آگاه (که قادر به شناسایی و ارزش‌گذاری مناسب اقلام تعهدی هستند) و سرمایه گذاران نا آگاه عدم تقارن اطلاعاتی به وجود می‌آید. لذا، می‌توان انتظار داشت هرچه مدیریت سود بیشتری اعمال شود و اقلام تعهدی بیشتری در ترکیب سود باشد، عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه­گذاران آگاه و نا آگاه نیز بیشتر می‌شود (کارمیر، هول و لیداکس ، 2013، 30). 

یکی از عواملی که می‌تواند باعث متفاوت بودن واکنش بازار به مدیریت سود شود، عدم اطمینان محیطی[xiii] است. عدم اطمینان محیطی به عنوان نرخ تغییر‌پذیری در محیط خارجی سازمان‌ها، که شامل مشتریان عمده، رقبا، قوانین دولتی، و اتحادیه های کارگری هستند تعریف شده است (حبیب و همکاران[xiv]، 2011، 16). عدم اطمینان محیطی بالا، ریسک تخمین دقیق سودهای آتی توسط سهامداران را افزایش می‌دهد و آن را به یک موضوع بغرنج برای آن‌ها تبدیل می‌کند. در صورتی که مدیریت اقدام مناسب را برای کاهش این نوسان‌پذیری انجام ندهد، عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سهامداران حادتر می‌شود. عدم اطمینان محیطی، محدودیت­های جدی برای شرکت ایجاد می­کند و بر استراتژی و تصمیمات مدیران در شرکت موثر است. در چنین شرایطی مدیران فرصت­های استراتژیکی برای مقابله با این شرایط خواهند داشت. یکی از این فرصت­ها، مدیریت سود است (کارمیر، هول و لیداکس، 2013، 30).

برخی تحقیق­ها نشان دادند که در یک محیط با عدم اطمینان بالا، تشخیص مدیریت سود توسط سهامداران را با دشواری مواجه می­کند (لیم، دینگ و تانگ[xv]، 2008). زیرا، گزارشگری مالی و سنجش عملکرد در شرکت­هایی که عملیات تجاری متغیر و پر نوسانی دارند، پیچیده تر است. لذا، انتظار می­رود سودهایی که در این پیچیدگی محیطی مدیریت می­شوند توسط بازار سرمایه شناسایی نشود.  بنابراین، با توجه به مطالب بیان شده سوال اساسی تحقیق این است که آیا با افزایش عدم تقارن اطلاعاتی بین ذینفعان در شرکت، میزان مدیریت سود نیز افزایش می­یابد؟ و آیا عدم اطمینان محیطی و پیچیدگی و نوسان در فروش، بر ارتباط بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی موثر می­باشد؟

 

3- پیشینه­ تحقیق

مهمترین پژوهش­های انجام شده در زمینه موضوع تحقیق حاضر به شرح زیر بوده است:

باچتیار[xvi] (2008) به بررسی رابطه­ی بین اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی طی دوره­ی 2005 تا 2007 در کشور اندونزی پرداخت. نتایج این تحقیق نشان ‌داد که بین اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه­ی مثبت معنی‌داری وجود دارد. همچنین، یافته‌های تحقیق حاکی از رابطه­ی مثبت و معنی‌داری بین اقلام تعهدی غیر عادی و عدم تقارن اطلاعاتی بوده است.

حبیب و همکاران[xvii] (2011) واکنش بازار سهام به هموارسازی سودها را در یک محیط با عدم اطمینان بالا بررسی کردند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که قیمت جاری سهام، دارای محتوای اطلاعاتی بیشتری درباره­ی سودهای آتی در محیط‌های با عدم اطمینان بالا می‌باشد. به عبارت دیگر، رابطه مثبت بین بازده جاری سهام و سودهای آتی شرکت‌هایی که سود را هموار می‌کنند، در یک محیط با عدم اطمینان بالا قوی‌تر است. همچنین در چنین محیطی هموارسازی سود، ثبات سودها را افزایش می­دهد.

کارمیر و لیدوکس[xviii] (2012) در تحقیق خود به بررسی اثر تعدیل­کنندگی افشای اختیاری بر رابطه بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های کانادایی پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که مدیریت سود و افشا اختیاری هر دو عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش ‌می­دهند و افشای اختیاری اثر تعدیل کنندگی بر رابطه بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی دارد.

کارمیر، هول و لیداکس[xix] (2013) در تحقیق خود بین 569 شرکت کانادایی و آمریکایی طی دوره 2001 تا 2005 به این نتیجه رسیدند که بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی ارتباط مثبتی برقرار است و پیچیدگی و عدم اطمینان محیطی منجر به تشدید ارتباط بین مدیریت سود (اقلام تعهدی اختیاری) و عدم تقارن اطلاعاتی می­شود.   

خدامی‌پور و قدیری (1389) با بررسی رابطه بین اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی نشان دادند که یک رابطه­ی مثبت و معنی‌دار بین اقلام تعهدی غیر عادی و عدم تقارن اطلاعاتی وجود دارد.

رحیمیان، همتی و سلیمانی­فرد (1391) در تحقیق خود به بررسی ارتباط بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در 59 شرکت بورس تهران طی دوره زمانی 1383 تا 1388 پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی ارتباط معناداری وجود دارد و کاهش کیفیت سود منجر به افزایش عدم تقارن اطلاعاتی می­گردد.

 

4- فرضیه­های تحقیق

همان­طور که پیش­تر اشاره شد، اعمال مدیریت سود منجر به دشواری پیش بینی دقیق اقلام تعهدی سود توسط سهامداران و تحلیل­گران مالی می­شود. همچنین، مدیریت سود منجر می­شود که سهامداران از اطلاعات دقیق داخلی شرکت آگاهی کمتری داشته باشند. در شرایط عدم اطمینان و نوسان میزان فروش در شرکت، پیش بینی سود توسط سهامداران دشوار تر می­شود. از سوی دیگر، مدیران نیز با دستکاری سود در صدد هستند که وضعیت مالی شرکت را بهتر نشان دهند و قابلیت پیش بینی سود را برای سهامداران تسهیل کنند. به دلایل مزبور، فرضیه­های تحقیق به شرح زیر تدوین شدند:

فرضیه­ی اول: بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی ارتباط مثبت معناداری وجود دارد. 

فرضیه­ی دوم: عدم اطمینان محیطی، ارتباط بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی را تضعیف می­کند.

 

5- روش تحقیق و ابزار گردآوری اطلاعات 

تحقیق حاضر بر اساس هدف، از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، از نوع همبستگی است. این تحقیق بر اساس طرح تحقیق نیمه تجربی و با استفاده از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) انجام شده است. 

برای تدوین مبانی نظری تحقیق حاضر از مطالعه­ی کتابخانه­ای و سپس با استفاده از سایت بورس اوراق بهادار[xx] و همچنین نرم افزار تدبیر پرداز داده­های اولیه­ی مربوط به شرکت­ها به طور مستقیم از بورس اوراق بهادار تهران و صورت­های مالی شرکت­ها گردآوری شده و برای محاسبه­ی متغیر مستقل و وابسته­ی تحقیق استفاده شده است. بنابراین، روش گردآوری داده­ها در تحقیق حاضر از نوع بررسی میدانی است. برای پردازش اطلاعات از نرم افزار Excel (ویرایش 2007) و Eviews (ویرایش 7) استفاده شده است.

 

6- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و متغیرهای تحقیق

برای آزمون فرضیه­های تحقیق از مدل رگـرسیون چند متغیره[xxi] با تکیه بر رویکرد داده­های ترکیبی[xxii] بهره گرفته شده است. مزیت­ این روش امکان برآورد پویایی متغیرها در طول زمان است. در ایـن رویکرد، برای انتخاب نـوع روش مناسب بـرآورد مدل، از آزمون­های چاو یا F مقید[xxiii] و هاسمن[xxiv] استفاده می­شود. در تحقیق حاضر، از چهار گروه متغیر شامل متغیرهای مستقل، وابسته، تعدیل­کننده و کنترلی استفاده شده است که نحوه­ی عملیاتی کردن آن­ها به شرح زیر می­باشد:

     شاخص اندازه­گیری مدیریت سود (یعنی اقلام تعهدی اختیاری) که توسط کوتاری، لئون و وازلی[xxv] (2005) ارائه شده و به مدل تعدیل شده جونز (1991) معروف است، به شرح مدل شماره­ی (1) است:

                   (1)

در رابطه­ی (1):

TA_it : نشانگر جمع کل اقلام تعهدی؛

A_t-1 : نشانگر جمع دارایی­های شرکت در دوره قبل (ابتدای سال)؛

Sales_it∆ : نشانگر تغییرات درآمدهای فروش سال جاری؛ 

REC_it∆ : نشانگر تغییرات حساب­های دریافتنی سال جاری و سال قبل و 

PPE_it : نیز نشانگر جمع ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات (دارایی­های ثابت) است.

 

در مدل­ (1) بـرای استانـدارد شدن متغیرها، همه متغیـرهای مدل بر جمع کل دارایی­های ابتدای سال (A_t-1) تقسیم شده­اند. اقلام تعهـدی کل (TA) از طریق رابطـه­ی شماره­ی (2) محاسبه می­شود:

  (2)                                                                             TA = EARN - CFO 

 

در رابطه­ی (2)، EARN بیانگر سود خالص و CFO نیز جریان وجه نقد حاصل از عملیات تعریف شده است. اندازه­ی نهایی مدیریت سود مقادیر باقی­مانده­های حاصل از تخمین مدل (1) بوده که بیانگر اقلام تعهدی اختیاری می­باشد. 

     عدم تقارن اطلاعاتی یک مفهوم کیفی است و برای اینکه قادر باشیم آن­را در قالب اعداد و ارقام بیان کنیم، به مدلی نیاز داریم تا آن­را کمی کنیم. برای این کار به پیروی از کارمیر، هول و لیداکس (2013) از دامنه­ی قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام استفاده می­کنیم. زیرا، هر چه قیمت­های پیشنهادی خریداران و فروشندگان سهام یک شرکت بیشتر باشد، اطلاعات موثر بر تصمیم­گیری بین آنان متفاوت و نامتقارن است. روش مزبور به شرح رابطه­ی (3) است:

                                                                        (3)   

در رابطه­ی (3): 

Asy : نشانگر دامنه­ی قیمت­های خرید و فروش سهام شرکت است که به عنوان شاخص عدم تقارن اطلاعاتی به کار رفته است؛

AP[xxvi] : میانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت و

BP[xxvii] : میانگین قیمت پیشنهادی خرید سهام شرکت است.

 

برای انجام محاسبات، ابتدا بهترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش هر سهم برای سه هفته قبل و بعد از اعلام سود سهام برآوردی استخراج می­شود (منظور از بهترین قیمت پیشنهادی خرید، عبارت ­است از بالاترین قیمت پیشنهادی برای خرید سهم در هر روز و بهترین قیمت پیشنهادی فروش نیز، کمترین قیمت پیشنهادی برای فروش هر سهم در هر روز است). سپس، با استفاده از میانگین آن­ها دامنه­ی تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام محاسبه می­گردد.

برای اندازه­گیری عدم اطمینان محیطی از ضریب تغییرات فروش استفاده شده است. زیرا، هر چه نوسان فروش بیشتر باشد، محیط فعالیت شرکت با عدم اطمینان بیشتری همراه است (برگ و لاولس[xxviii]، 1988). روش مزبور به شرح رابطه­ی (4) است: 

                                                                  (4)

در رابطه­ی (4):

:EU بیانگر ضریب تغییرات فروش است و شاخص متغیر عدم اطمینان محیطی؛ 

:  بیانگر انحراف معیار فروش­های شرکت طی یک دوره شش ساله (از سال t-5 تا t ) و 

 : بیانگر میانگین فروش­های شرکت طی یک دوره شش ساله (از سال t-5 تا t ).

 

این معیار عدم اطمینان محیطی که ویژه­ی واحد تجاری است با استفاده از اطلاعات تاریخی در طول یک دوره شش ساله محاسبه می‌شود.   

 

مدل­­ رگرسیون برای آزمون فرضیه­های تحقیق به صورت مدل شماره­ی (5) تدوین شده­ است:

         (5)

 

متغیرهای استفاده شـده در مـدل (5) بـه شـرح زیر توضیح داده می­شود:

ASY: (متغیر وابسته) نشانگر عدم تقارن اطلاعاتی؛  

SysRisk: (متغیر کنترلی) نشانگر ریسک سیستماتیک است و به بتا معروف می­باشد (نحوه اندازه­گیری این متغیر در ادامه بیان می­شود)؛ 

RETURN : (متغیر کنترلی) نشانگر بازده سهام است (نحوه اندازه­گیری بازده سهام در ادامه بیان می­شود)؛   

DACC : (متغیر مستقل) بیانگر اقلام تعهدی اختیاری سود و شاخص مدیریت سود است؛ 

EU  : (متغیر تعدیل کننده) بیانگر عدم اطمینان محیطی است؛

SIZE : (متغیر کنترلی) اندازه شرکت است. (از طریق لگاریتم جمع کل دارایی­های شرکت به­دست می­­آید) و 

ԑ: مقدارخطای قابل برآورد در مدل است.

 

برای محاسبه­ی ریسک سیستماتیک (SysRisk) از رابطه­ی (6) استفاده شده است: 

                                                                (6)                    

که در رابطه (6):

SysRisk= ریسک سیستماتیک سهام عادی؛ 

R_i= نرخ بازده سهام عادی شرکت i و  

R_m = نرخ بازده پرتفوی بازار (شاخص کل سهام بورس) است. 

بازده سهام به­ صورت زیر قابل محاسبه است:

                                                                               

که در رابطه (7):

RETURN: نشانگر بازده واقعی i امین سهم  درسال t ؛ 

P₁: نشانگر قیمت سهام شرکت در پایان سال t ،

P₀: نشانگر قیمت سهام شرکت در ابتدای سال t و

: نشان دهنده­ی سود سهام نقدی می­باشد. 

 

مدل (5) توسط کارمیر، هول و لیداکس (2013) معـرفی و به کار گرفته شد. پس از برآورد مدل رگرسیون چنان­چه ضریب شاخص مدیریت سود β₃ از نظر آماری معنادار باشد، فـرضیه­ی اول مورد تایید قرار می­گیرد. انتظار بر این است که ضریب مزبور مثبت باشد زیرا، با افزایش مدیریت و دستکاری در سود اطلاعات آگاهی دهنده در سود کم می­شود و عملکرد واقعی شرکت به سرعت در اختیار همه­ی کاربران قرار نمی­گیرد و در نتیجه بین سهامداران عدم تقارن اطلاعاتی ایجاد می­شود. همچنین، چنانچه ضریب شاخص مدیریت سود و عدم اطمینان محیطی β₄ از نظر آماری معنادار باشد، فـرضیه­ی دوم مورد تایید قرار می­گیرد. زیرا، انتظار بر این است که با افزایش عدم اطمینان در شرکت (نوسان بالای درآمد)، مدیریت تلاش ­کند که قابلیت پیش بینی سود را از طریق مدیریت بیشتر سود، در نظر سهامداران افزایش دهد. این امر منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین سهامداران می­شود. لذا انتظار بر این است که ضریب β₄ از نظر آماری مثبت و معنادار و از ضریب β₃ کمتر باشد. 

 

7- جامعه و نمونه­ی آماری      

جامعه­ی آماری تحقیق، شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای سال 1386 تا پایان سال 1391 به مدت 6 سال بوده است که در طی این دوره عضویت خود را در بورس اوراق بهادار حفظ کرده­اند. برای دستیابی به نتایج قابل اتکا، شرکت­هایی که پس از سال 1386 وارد بورس شده یا در طی دوره­ی تحقیق از بورس خارج شده­اند در جامعه­ی آماری قرار نگرفتند. افزون بر این، به منظور افزایش قابلیت مقایسه­ی داده­های تحقیق، جامعه­ی آماری با استفاده از شرایط زیر تعدیل شده است:

1)  نمونه شامل شرکت­های از نوع تامین کننده­ی مالی، سرمایه­گذاری و بیمه­ای نباشد.

2)  شرکت­های نمونه دارای سال مالی منتهی به پایان سال تقویمی (29 اسفند) باشند.

3)  داده­های متغیرهای تحقیق برای شرکت­های مورد نظر برای کل دوره­ی زمانی قابل دسترس باشد.

     با توجه به این محدودیت­ها، 142 شرکت شرایط حضور در جامعـه­ی آماری را داشته­اند. همـه­ی شرکت­هایی که شرایـط مورد بـررسی در جامعـه­ی آماری را داشته­اند، برای آزمون فرضیه­ها در نظـر گرفته شـده و از نمونه­گیری استفاده نشده است.   

 

8- یافته­های تحقیق

8-1-آماره­های توصیفی متغیرهای تحقیق 

به منظور شناخت بهتر جامعه­ی مورد تحقیق و آشنایی بیشتر با متغیرهای تحقیق، قبل از تجزیه و تحلیل داده­های آماری، لازم است این داده­ها توصیف شوند. توصیف آماری داده­ها، گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آن­ها و پایه­ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در تحقیق به­ کار می­رود. آمار توصیفی متغیرهای مورد استفاده در تحقیق در جدول شماره­ی (1) ارائه شده است. آماره­های توصیفی شمایی کلی از داده­های تحقیق ارائه می­کند. در خصوص متغیر بازده سهام ملاحظه می­شود که اندازه­ی این متغیر به طور متوسط در بین کل داده­های تحقیق معادل 212/0 بوده و میانه­ی آن 229/0 است. این مقدار نشان می­دهد که حدوداً نیمی از داده­ها بیشتر از این مقدار و نیمی دیگر کمتر از آن است. همچنین، داده­های تحقیق نشان می­دهد که بیشترین بازده سالانه 662/0 و کمترین آن 382/0- بوده است. بقیه­ی داده­ها نیز به این شکل قابل تفسیر است. 

 

 

8-2- گزینش مدل مناسب در داده­های ترکیبی   

در این تحقیق، ارزش کمی متغیرهای مستقل و وابسته از یک سو، مربوط به شرکت­های مختلف بوده (142N=) و از سوی دیگر، دوره­ی زمانی 1391-1386 (6T=) را در بر می­گیرد. در چنین حالتی، تعداد مشاهدات ترکیبی تحقیق، 852 سال- شرکت می­باشد. این روش که به روش داده­های مقطعی- سری زمانی[xxix] نیز معروف است، به شکل­های مختلف انجام شده و مدل­های متنوعی دارد که با توجه به شرایط تحقیق یکی از آن­ها استفاده شده است. برای انتخاب مدل مناسب با شرایط تحقیق، از آزمون­های F مقید (چاو) و هاسمن استفاده شده است. آزمون چاو بـرای انتخاب مدل مناسب از بین روش­های پانل (Panel) و داده­های یکپارچه شده (Pooled) به­کار می­رود. نتایج آزمون چاو و هاسمن در جدول شماره­ی (2) ارائه شده است.

 

جـدول (1)- نتایح آمار توصیفی متغیرهای تحقیق

متغیر	میانگین	میانه	حداکثر	حداقل	انحراف معیار
عدم تقارن اطلاعاتی	1891/0	1627/0	4829/0	0104/0	0783/0
ریسک سیستماتیک	0983/0	1120/0	1647/2	0087/0	2823/0
بازده سهام	2128/0	2292/0	6629/0	3829/0-	1274/0
اقلام تعهدی اختیاری	1891/0	1678/0	6423/0	1463/0-	0967/0
عدم اطمینان محیطی	4136/0	3829/0	7326/0	1288/0-	1089/0
اندازه شرکت	7283/5	5129/5	6936/7	1728/4	4382/1

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

جـدول (2)- نتایج آزمون­های چاو و هاسمن

نوع آزمون	آماره­ی آزمون	p-value	نتیجه آزمون
آزمون چاو	3658/2	0039/0	انجام آزمون هاسمن
آزمون هاسمن	1076/1	3894/0	مدل اثرات تصادفی

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

     همان­طور که مشاهده می­شود، نتایج آزمون چاو نشان داد که روش تخمین داده­های ترکیبی (تلفیقی) مناسب نیست و باید از داده­های تابلویی استفاد کرد. لذا، آزمون هاسمن برای انتخاب از بین روش­های اثرات ثابت و تصادفی انجام شده است. نتایج آزمون هاسمن نیز بیان می­کند که روش اثرات تصادفی برای آزمون مدل تحقیق، مناسب­تر است.    

 

 

8-3) آزمون­های فروض مدل رگرسیون 

پیش از آن­که مدل مربوط به آزمون فرضیه­ها، برآورد شود لازم است تا فرض­های مربوط به مدل رگرسیون مورد آزمـون قرار گیرند. این فرض­ها عبارتند از 1- نرمال بودن باقی­مانده­های مدل، 2- همسانی واریانس باقی­مانده­ها، 3- عدم هم خطی متغیرهای توضیحی و 4- عدم خود همبستگی اجزای خطا.      نتایج حاصل از آزمون نرمال بودن و همسانی واریانس باقی­مانده­های مدل تحقیق در جدول شماره­ی (3) ارائه شده است.

 

جدول (3)-  نتایج آزمون نرمال بودن و همسانی واریانس باقیمانده­های مدل رگرسیون    

آزمـون وایت	آماره F	2891/4
	p-value	1865/0
	آماره ضرایب لاگرانژ	1812/339
	p-value	1427/0
ضریب تعیین	3981/0
تعداد مشاهدات	852
آماره آزمون JB	1903/4
p-value	2165/0

منبع: یافته­های پژوهشگر

      

همان­طور که در جدول (3) مشاهده می­شود آماره­های آزمون نرمال بودن²¹ و همسانی واریانس²² و سطح معناداری آن­ها­ فرض صفر این آزمون­ها مبنی بر نرمال بودن و یا همسانی واریانس را تایید کرده­اند. به بیان دیگر، باقی­مانده­های حاصل از تخمین مدل تحقیق، دارای توزیع نرمال و واریانس ثابت بوده است. در ارتباط با عدم همخطی متغیرهای مستقل نیز باید بیان نمود که با توجه به ضرایب همبستگی ارائه شده در جدول شماره­ی (4)، برای همبستگی بین متغیرهای توضیحی مدل تحقیق مقادیر بزرگی حاصل نشده است. کوچک بودن این ضرایب حاکی از عدم وجود همخطی بین متغیرهای توضیحی در مدل است (افلاطونی و نیک­بخت، 1389).

برای بررسی خود همبستگی باقی­مانده­های مدل رگرسیون از آزمون دوربین واتسون استفاده شده است. نتایج این آزمون همزمان با تخمین مدل رگرسیون در فضای نرم افزار ایویوز به­دست می­آید. میزان مطلوب آن برای عدم وجود خود همبستگی 2 می­باشد. اگر مقدار این آماره بین 5/1 تا 5/2 باشد، خود همبستگی در مقادیر خطای مدل رد می­شود. آماره­ی آزمون دوربین واتسون مدل رگرسیون معادل 187/2 (جدول شماره­ی 5) می‌باشد. با توجه به میزان آماره­ی دوربین واتسون حاصل شده وجود خود همبستگی در مقادیر خطای مدل نیز رد می­شود.

پس از بررسی فرض­های چهارگانه­ی مربوط به مدل رگرسیون و اطمینان از مطلوب بودن مدل، نتایج مربوط به تخمین مدل مورد بررسی قرار می­گیرد.

 

جـدول (4)- ماتریس همبستگی پیرسـون بین متغیرهای تحقیق

	ASY	SysRisk	RETURN	DACC	EU	SIZE
ASY	1
SysRisk	14/0	1
RETURN	08/0	02/0	1
DACC	03/0	22/0	14/0	1
EU	26/0	18/0	21/0	18/0	1
SIZE	32/0-	28/0	19/0	33/0	00/0	1

* خانه­های رنگ شده نشان دهنده­ی معنی­داری در سطح 1% و 5% است.

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

8-4- برآورد مدل­ رگرسیون و آزمون فرضیه­ها 

نتایج برآورد مدل تحقیق به وسیله­ی رگرسیون حداقل مربعات معمولی در جدول شماره­ی (5) ارائه شده است. طبق نتایج تخمین مدل تحقیق به صورت ترکیب کل داده­ها آماره­ی F (فیشر) در سطـح خطای 1% معنی­دار است. لذا، مدل تحقیق با اطمینان 99% در کل معنادار است. ضریب تعیین تعدیل شده حاصل از آزمون مدل­ تحقیق (Adj R²) معادل 39/0 می­باشد. به بیان دیگر، 39 درصد از تغییـرات عدم تقارن اطلاعاتی (متغیر وابسته) ناشی از تغییرات در متغیرهای توضیحی بوده و 61 درصد دیگر تغییرات آن ناشی از سایـر عوامل است. برای بررسی ارتباط معنادار بین تک تک متغیرهای مستقل با متغیر وابسته، از مقادیر حاصل شده برای آماره­ی t و میزان سطح معناداری مربوط به آن استفاده می­شود.

همان­گونه که در جدول شماره­ی (5) مشاهـده می­شود، آماره­ی t مربوط به متغیر مستقل اول یعنی شاخص مدیریت سود (β₃) در سطح خطای 1%، معنی­دار بوده است. بنابراین، نتایج تحقیق بیانگر عدم رد فرضیه­ی اول بوده است. به بیان دیگر، بین اقلام تعهدی اختیاری به عنوان شاخص مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی، از نظر آماری ارتباط معناداری برقرار است.

نتایج مربوط به متغیر مستقل دوم (متغیر تعدیل­گر عدم اطمینان محیطی و متغیر مدیریت سود β₄) نشان می­دهد که آماره­ی t آزمون مدل، در سطح خطای 5% معنی­دار بوده و مقدار ضریب این متغیر (082/0) کمتر از ضریب متغیر مدیریت سود به تنهایی (420/0) است. این مقادیر نشان می­دهد که با اضافه شدن متغیر عدم اطمینان محیطی (ضریب تغییرات فروش) به مدل، شدت ارتباط بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی کاهش یافته است. بنابراین، نتایج تحقیق بیانگر تایید فرضیه­ی دوم می­باشد.

    یکی از متغیرهای اثرگذار بر عدم تقارن اطلاعاتی که به عنوان متغیر کنترلی در مدل رگرسیون تحقیق استفاده شد، اندازه­ی شرکت است. نتایج حاصل از تخمین مدل تحقیق نشان داد که اندازه­ی شرکت با اطمینان 99% با عدم تقارن اطلاعاتی رابطه­ی منفی معنادار دارد. یعنی، در شرکت­های بزرگ­تر، عدم تقارن اطلاعاتی کمتری ایجاد می­شود. نتـایج تحقیق­ کارمیر، هول و لیداکس (2013) نیز نشان داد که شرکت­های با اندازه­ی بزرگتر، عدم تقارن اطلاعاتی کمتری دارند. همچنین، سایر متغیرهای کنترلی، یعنی ریسک سیستماتیک و بازده سهام با عدم تقارن اطلاعاتی ارتباط مثبت معنادار داشته­اند.    

 

جدول (5)- نتایج آزمون مدل تحقیق در سطح داده­های ترکیبی   

شــرح	ضـریب		t-static
عرض از مبدا	β0	**0869/0-	2844/4-
SysRisk	β1	*0471/0	3927/2
RETURN	β2	**2137/0	6991/4
DACC	β3	**4208/0	9388/3
DACC* EU	β4	*0826/0	4309/3
EU	β5	*2810/0	6769/2
SIZE	β6	**0866/0-	2972/8-
R2
Adj R2
F-static
D-W

متغیر وابسته­ی مدل: عدم تقارن اطلاعاتی (ASY)

** بیانگر معناداری در سطح خطای 1% و * بیانگر معناداری در سطح خطای 5% می­باشد.

منبع: یافته­های پژوهشگر

    

9- بحث و نتیجه­گیری

در این تحقیق رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی و همچنین اثر عدم اطمینان محیطی بر رابطه­ی مزبور بررسی شد. نتایج تحقیق در سطح خطای یک درصد بیانگر تایید فرضیه­ی اول بوده­ است. به بیان دیگر، مدیریت سود در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با عدم تقارن اطلاعاتی رابطه­ی مثبت معناداری دارد. زمانی که اطلاعاتی غیر شفاف در اختیار سهامداران قرار بگیرد و سرمایه­گذاران از نیت مدیریت به درستی آگاه نشوند (یعنی زمانی که عدم تقارن اطلاعاتی وجود داشته باشد)،مدیریت سود به صورت فرصت­طلبانه اعمال می­شود. این موضوع، سبب می­شود که سهامداران از اطلاعات داخلی شرکت آگاهی کمتری داشته باشند و عدم تقارن اطلاعاتی ایجاد شود. نتایج یافته­های مربوط به این فرضیه با نتایج تحقیق­های باچتیار (2008)، کارمیر و لیدوکس (2012) و کارمیر، هول و لیداکس (2013) همخوانی دارد.

نتایج حاصل از آزمون فرضیه­ی دوم نیز در سطح خطای پنج درصد بیانگر تایید این فرضیه بوده است. بر این اساس، مشاهده شد که ارتباط مستقیم مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با اضافه شدن متغیر عدم اطمینان محیطی همچنان برقرار بوده، اما از شدت ارتباط کاسته می­شود. لذا، می­توان ادعا نمود که در یک محیط با عدم اطمینان بالاتر (نوسان بیشتر درآمد فروش) مدیریت با دستکاری و هموارسازی سود قصد دارد تا قابلیت پیش بینی سود را برای سرمایه­گذاران افزایش دهد. زیرا، سودهایی که نوسان کمتـری دارند، قابلیت پیش بینی اطلاعات مالی آینـده را افزایش می­دهند. این امر خود سبب عدم تقارن اطلاعاتی می­شود اما، به دلیل تلاش مدیریت در جهت ارائه­ی اطلاعات قابل اتکا، عدم تقارن اطلاعاتی کمتر از میزان آن در شرایط عادی است. نتایج یافته­های مربـوط به آزمون این فـرضیه با نتایج تحقیق کارمیر، هول و لیداکس (2013) مشابهت دارد. ­  

محدودیت­هایی نیز در مسیر تحقیق وجود داشته است. یکی از این محدودیت­ها، عدم کنترل بعضی از عوامل موثر بر نتایج تحقیق از جمله تاثیر متغیرهایی مانند عوامل اقتصادی، شرایط سیاسی، وضعیت اقتصاد جهانی، قوانین و مقررات و... است که خارج از دسترس محقق بوده و ممکن است بر بررسی روابط اثرگذار باشد. محدودیت دیگر، عدم تعدیل اقلام صورت­های مالی به واسطه­ی وجود تورم است که می­تواند بر نتایج تحقیق موثر باشد.

با توجه به مبانی نظری و نتایج تحقیق، پیشنهاد می­شود سازمان بورس اوراق بهادار و سازمان حسابرسی مقررات و استانداردهایی برای کنترل هر چه بهتر رفتار مدیریت  شرکت­ها در انتخاب­ روش­های متعدد حسابداری و مقررات دولتی که می­تواند منجر به دستکاری و ارائه­ی غیر واقعی سود شود، تدوین کنند. در فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری در ایران توسط سازمان حسابرسی، ادبیات و تعریف شفافی از مدیریت سود ارائه نشده است. همچنین، به حسابرسان مستقل و سازمان حسابرسی پیشنهاد می­شود که تدابیر بیشتری در خصوص میزان و نحوه­ی افشای اطلاعات مالی و غیر مالی شرکت­ها که خود عاملی جهت کاهش عدم تقارن اطلاعاتی است، بیاندیشند.

با توجه به نتایج حاصل شده از تحقیق، انجام تحقیق­هایی به شرح زیر در آینده پیشنهاد می­شود:

الف) بررسی تاثیر مدیریت سود بر عدم تقارن اطلاعاتی و مقایسه­ی رابطه­ی مزبور در صنایع مختلف.

ب) بررسی تاثیر عدم اطمینان محیطی بر رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی به کمک شاخص نوسان سود برای عدم اطمینان و مقایسه­ با نتایج تحقیق حاضر.

ج) بررسی تاثیر سایر متغیرها مانند کیفیت افشا و کیفیت حسابرسی بر رابطه­ی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی.

 

 

---

[i]. Habib

[ii]. Earnings Management

[iii]. Ujah and Brusa

[iv]. Hepworth

[v]. Defound and Jiambalvo

[vi]. Schipper

[vii]. Habib

[viii]. Information Asymmetry

[ix]. Cormier, Houle and Ledoux

[x]. Batacharia et al

[xi] . Trueman and Titman

[xii]. xie

[xiii]. Environmental uncertainty

[xiv]. Habib et al

[xv]. Lim, Ding and Thong

[xvi]. Bachtiar

[xvii]. Habib et al

[xviii]. Cormier  and  Ledoux

[xix]. Cormier, Houle and Ledoux

[xx]. www.rdis.ir

2¹. Multiple Regression

2². Pooled Data Approach

²³. Restricted F-test

²⁴. Hausman test

25. Kothari, Leone and Wasley

[xxvi]. ASK Price 

[xxvii]. BID Price 

[xxviii]. Bergh and Lawless

[xxix]. Time Series-Cross Section Data

مراجع

فهرست منابع

1)    افلاطونی، عباس و لیلی نیکبخت ،(1389)، "اقتصاد سنجی در حسابداری و اقتصاد"،انتشارات ترمه، چاپ اول، تهران.

2)    خدامی‌پور، احمد و محمد قدیری ،(1389) ،"بررسی رابطه میان اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، شماره 59، صص 29-1.

3)    رحیمیان، نظام الدین، همتی، حسن و ملیحه سلیمانی­فرد، (1391)، "بررسی ارتباط بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله دانش حسابداری، شماره 10، صص 181-157.

4)    سمائی، حسین و مجید شریعت پناهی ،(1383) ،"هموارسازی سود و بازده تعدیل شده براساس ریسک"، ماهنامه­ی تدبیر، شماره 146، صص 63-56.

5)    کاشانی­پور، محمد و مهدی یعقوبی ،(1385)، "مدیریت سود و امنیت شغلی"، پژوهشنامه­ی علوم انسانی و اجتماعی ، شماره 21، صص 104-83.   

6)    نوروش، ایرج، سحر سپاسی و محمدرضا نیک­بخت ،(1384)، "بررسی مدیریت سود در شرکت­های پذیرفته شده در بورس تهران"، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره 2، صص 52-38.

7)     Bhattacharya, N., Desai, H, and Venkataraman, K ,(2012), "Does Earnings Quality Affect Information Asymmetry? Evidences from Trading Costs". Contemporary Accounting Research, No 191, PP. 184-207.

8)     Cormier, D., and Ledoux, M ,(2012), "Performance Reporting by Oil and Gas Firms: Contractual and Value Implications". Journal of International Accounting, Auditing & Taxation, No 11, PP. 131–153.

9)     Cormier, D, Houle, S and Ledoux, M ,(2013), "The Incidence of Earnings Management on Information Asymmetry in an Uncertain Environment: Some Canadian Evidence". Journal of International Accounting, Auditing and Taxation. No 22, PP. 26–38. 

10)  Defond, T and Jiambalvo, S ,(2006), "Debt Covenant Violation and Manipulation of Accruals".  Journal of Accounting and Economics, No 17, PP.145-176.

11)  Habib, A  ,(2004), "Impact of Earnings Management on Value-Relevance of Accounting Information". Journal of Managerial Finance. No 11, PP. 1-15.

12)  Habib, A, Hossain, M, and Jiang, H ,(2011), "Environmental Uncertainty and Market Pricing of Earnings Smoothness", Advances in International Accounting, No 32, PP. 11-40.

13)  Jones, S ,(1991), "Earnings Management During Import Relief Investigations". Journal of Accounting Research, No 29, PP. 193-228.

14)  Lim, C. Y., Ding, D. K., and Thong, T. Y ,(2008), "Firm Diversification and Earnings Management: Evidence from Seasoned Equity Offerings". Review of Quantitative Finance and Accounting, No 30, PP. 69–92.

15)  Trueman, B and Titman, S ,(1988), "An Explanation for Accounting Income Smoothing". Journal of Accounting Research, No 26, PP. 127–139.

16)  Schipper J ,(1989), "Earning Management". Accounting Horizons, No 21, PP. 91-108.

17)  Ujah, N and Brusa, J ,(2011), "Earnings Management, Financial Leverage, and Cash Flow Volatility: Do Economic Conditions Matter?", Online, www.ssrn.com.

18)  Xie, H ,(2001), "The Mispricing of Abnormal Accruals". The Accounting Review, No 76, PP. 357-382.