نقش پهنه‏ بندی اقلیم در تعیین نیاز خالص آبیاری محصولات باغی استان کردستان

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 34، خرداد 1393، صفحه 1-13   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

عطا امینی^{* 1}؛ رنگین حیدری²؛ همایون فقیه³

¹استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سنندج، ایران.

²کارشناس ارشد آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعب استان کردستان، سنندج، ایران.

³پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعب استان کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

این تحقیق به­‏ منظور برآورد نیاز آبی گیاهان باغی بر مبنای اقلیم‏های موجود در استان کردستان و نیز مقایسه آن با برآورد نیاز آبی همین محصولات بر مبنای شهرستان‏های استان انجام شد. اطلاعات پایه­ی استان و داده­های لازم از جمله داده­های هواشناسی و اطلاعات گیاهی، از گزارش‏ها و نقشه‏های موجود استخراج گردید. اقلیم استان به روش دومارتن تعیین و به‏منظور تعیین نیاز آبی در هر اقلیم از مدل CROPWAT8.0 استفاده شد. در سطح شهرستان، نیاز آبی محصولات باغی پنج شهرستان که دارای ایستگاه سینوپتیک بودند با استفاده از این مدل محاسبه شد. شناسایی چند اقلیم متفاوت در سطح یک شهرستان مؤید برتری مبنای پهنه‏بندی اقلیم نسبت به تقسیم‏بندی بر مبنای محدوده‏ی شهرستان‏های یک استان در تعیین نیاز آبی است، به طوری­که نیاز آبی محاسبه شده در روشی که مرز شهرستان‏‏ها به­عنوان مبنای کار قرار می‏گیرد در صورتی قابل اطمینان است که کل مساحت شهرستان در یک اقلیم قرار داشته باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت بارزی در مقدار نیاز خالص آبیاری در سطح شهرستان در مقایسه با اقلیم­های موجود در آن شهرستان، وجود دارد. بیشترین میزان تفاوت محاسبه نیاز خالص آبیاری بر مبنای اقلیم، افزایش 22 درصدی آن در میوه‏های گروه یک در اقلیم نیمه خشک در شهرستان سنندج نسبت به مقدار محاسبه شده بر مبنای مرز شهرستان بود. همچنین افزایش 9/0 درصدی نیاز خالص آبیاری میوه‏های گروه دو در اقلیم مرطوب شهرستان سنندج نیز کمترین میزان تفاوت به­علت تغییر مبنای محاسبات از پهنه‏ی اقلیم به شهرستان می­باشد. نتایج این تحقیق می­تواند مورد توجه محققین و دست اندرکاران بخش کشاورزی و مدیریت منابع آب از طریق اختصاص منابع محدود آب بر مبنای شرایط اقلیمی منطقه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

منابع آب؛ مدیریت مصرف؛ اقلیم؛ محصولات باغی؛ مدل CROPWAT؛ الگوی مصرف

مراجع

1. Adeniran KA, Amodu MF, Amodu MO, Adeniji FA (2010) Water requirement of some selected crops in Kampe Dam Irrigation Project. Australian Journal of Agricultural Engineering, 14: 119-125.
2. Alizadeh A )2002( Principles of applied hydrology. Razavi Publication: Mashhad, Iran, 249-255.
3. Alizadeh A (2006) Designing irrigation systems, Surface Irrigation Designing Systems Vol.1.Imam Reza University Publication: Mashhad, Iran, 452 P.
4. Allen RG, Pereira LS, Raes D, Smit M (1998) Crop Evapotranspiration Irrigation Drain. Paper 56, FAO: Rome Italy, 326.
5. Arku AY, Musa SM, Mofoke AlE (2012) Determination of water requirements for irrigating Hibiscus (Rosa Sinensis) in Maiduguri Metropolis. Journal of Applied Hytotechnology and Environmental Sanitation, 1: 37-42.
6. Band-Ab- Gharb (2010) Determination of water requirement and irrigation and drainage network hydromodule of Ghasrian. Consulting Engineers Company: Sanandaj Final Report, 63- 78.
7. Dastane NG (1978) Effective Rainfall; FAO Consultant; Project Coordinator Indian Agricultural Research Institute: New Delhi.
8. Dastane NG (1983) Effective rainfall in irrigated agriculture, Translation of Malik, University Publication Center: Mashhad, Iran.
9. Dehghani Sanij H, Yamamoto T, Rasiah V (2004) Assessment of evapotranspiration estimation models for use in semi-arid environments. Agricultural Water Management, 2: 91-106.

10. FAO (Food and Agriculture Organization) (1992) A computer program for irrigation planning and management; FAO Irrigation and Drainage Paper No.46: Rome, Italy.

11. Farhoodi R, Shamsipour AA (2000) Estimation of evapotranspiration in Balochistan southern regions. Geographical Research, 39:105-144.

12. Farshi A, Shariati MR, Jarollahi R, Ghaemi MR, Shahabifar M, Tavallaei MM (1997) An estimate of the water requirements of main field crops and orchards in Iran, Orchards Vol. 2. Agricultural Education Publication: Karaj, Iran, 629.

13. IUCN (the International Union for Conservation of Nature) (2006) Water requirements of major crops for different agro-climatic zones of Baluchistan, Final Report. Pakistan, Water Programme, Baluchistan Programme Office.

14. Karbasi M, Ismail M, Taheri M, Bazargan J (2012) Investigation and estimation of the water requirements of field crops and orchards using different methods to determine appropriate cultivation pattern in irrigation and drainage network Ghareh- Drgh dam, The 11th conference on Irrigation and Evaporation Reduction. February,7-9. Kerman, Iran.

15. Katiella Mai M, Moustapha A (2003) Using the CROPWAT model to analyze the effects of climate change on rainfed crops in Niger, Final Report. University of Niamey and the University of Abdou Moumouni, 16P.

16. Khalili A, Darwish sefat A, Baradaran-e-rade R, Bazr afshan J (2005) A method for climatic classifications on Selininov system in GIS media (a case study for North West of Iran). Scientific Journal of Agronomy and Plant Breeding, 9(2): 227-238.

17. Lashkari H, Kaikhosrawi G, Rezaei A (2008) Analysis the efficiency of CROPWAT model to estimate the water requirements of wheat in west of Kermanshah: Islam-Abad- Gharb, Sar-Poll-Zahab and Rawansar cities. Modarres Humanities Research Journal - Planning and preparation space, 13: 247-270.

18. Mojarad F, Ghamarnya H, Nasiri SH (2005) Estimation of effective rainfall and water requirement for rice cultivation in the plains of Mazandaran. Geographical Research, 54:76-59.

19. Pirmoradian N, Kamkar Haghighi AA, Sepaskhah AR (2002) Crop coefficient and water requirement of rice in Kooshkak area, Fars province. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Science, 3: 15-23.

20. Toda O, Yoshida K, Hiroaki S, Katsuhiro H, Hajime Tangi H (2005) Estimation of irrigation water using CROPWAT model at KM35 project site, in Savannakhet, Role of water sciences in Transbounday River Basin Management, Final Report, LAO, PDR, Thailand.

21. Towshih W (2000) Water requirements of field crops and orchards in Kurdistan, Iran. Agricultural education and extension magazine. Brochure Publications, 1-4.

22. Yarahmadi Khrajo J, Saghafian B (2003) Developing the water balance model of irrigation areas using remote sensing data and GIS and CROPWAT Model, The 11^th Iranian National Committee on Irrigation and Drainage Congress. December 24-25, Tehran, Iran.