توصیف ساختمان فعل در گویش کوهشهری (همراه با معرفی کاربرد گونه ای متفاوت از ساختمان فعل مجهول در این گویش)

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 3، دوره 3، شماره 1، آذر 1392، صفحه 62-88   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

نجمه دری^{* 1}؛ سید مهدی خیراندیش²؛ زینب مریدی³

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی استان هرمزگان

²استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور مرکز شیراز

³دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان

چکیده

این مقاله به توصیف ساختمان فعل در گویش کوه­شهری می­پردازد. منطقه­ی کوه­شهری شامل چند روستا است، که در جنوب شرق شهرستان منوجان واقع شده­است. این منطقه دارای سه گویش بنکی، تیابی و سرگرویی می­باشد که تفاوت بسیار اندکی با هم دارند.در این مقاله شناسه­های فعلی و جای قرار گرفتن آن­ها، ستاک یا ماده­ی فعل، صفت مفعولی و پیشوندهای فعلی در حوزه­ی ساختمان فعل بررسی شده­است؛ نتیجه بررسی­های به دست آمده نشان می­دهد که شناسه­های فعل لازم با متعدّی دراین گویش متفاوت است. در ادامه صرف فعل در تمام صیغه­ها در حوزه­ی فرمول ساختمانی گروه­های مختلف فعلی(ساخت­های مختلف فعل در سه زمان گذشته، حال و آینده)، ساختمان مجهول، عامل سببی و مصدر معرفی شده­است. در این گویش فعل در تمام صیغه­ها و زمان­ها صرف می‌شود. هم­چنین صورت صرف شده­ی فعل در بعضی از زمان­ها و ساخت­ها ممکن است مشترک باشد. ساختمان مجهول در گویش کوه­شهری با ساختمان این فعل در زبان معیار تفاوت دارد.از این رو مراحل مختلف ساخت و انواع معنایی آن دراین گویش در فصل جداگانه­ای در مقاله­­ی حاضر تحلیل و بررسی گردیده­است.

کلیدواژه‌ها

کوه‌شهری؛ گویش؛ ساختمان فعل؛ صرف فعل؛ دستور زبان فارسی

مراجع

.Keenan، Edward L. (1985) “Passive in the world’s languages.”In Shopen، ed.، Vol.I، 243-8.-Megerdoomian، Karine (2002) Beyond Words and Phrases: A Unified Theory of Predicate

10 . Song، J.J. (2001) Linguistic Typology. London: Longman.

Tayyeb، S.M.T.(2001) “A Functional-Typological approach to passive in contemporary

1. باطنی، محمدرضا (1386)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: امیر کبیر.

2. پاکروان، حسین(1381)، نگرشی ویژه به نمود مجهول در زبان فارسی، مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز، شماره 35، صص35-52.

3. جباری، محمدجعفر(1382)، تفاوت مجهول در زبان­های فارسی و انگلیسی، مجله­ زبان­شناسی، شماره­ 35، صص78-94.

4. رضایی، والی و محمد تقی طیب(1385)، ساخت اطلاعات و ترتیب سازه­های جمله، مجله­ی دستور، ویژه­ نامه­ی نامه­ی فرهنگستان، صص3 -19.

 5. فرهنگ جغرافیایی آبادی­های استان کرمان (شهرستان منوجان) (1382)،  سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.

6.کریمی، سیمین(1376)، از ژرف­ساخت تا ساخت منطقی و نظریه مینیمالیست، مجله­ زبانشناسی، ش23و24، صص47-95.

7. نوبهار، مهرانگیز(1372)، دستور کاربردی زبان فارسی، تهران: رهنما.

8. وحیدیان کامیار، تقی( 1371)، بررسی صفت مفعولی و اهمیت آن در زبان فارسی، شماره­ی دوّم، (سال نهم).