معرفی ضریرنامه ملانورعلی و رمزیاری

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 2، دوره 4، شماره 1، اسفند 1393، صفحه 29-58   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

خلیل بیگ زاده^{* 1}؛ سمیه عرفانی²

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام

چکیده

حماسۀ ‌دینی ضریرنامه، سرودۀ ملانورعلی ورمزیاری به گویش کردی گورانی است. این منظومه که از حماسه‌های دینی و تاریخی ادب محلی کردی به‌شمار می­رود، حادثۀ عظیم عاشورا را از آغاز تا انجام و نیز، قیام ضریر را به زبان حماسی و در قالب مثنوی به نظم کشیده است که برگردانی آزاد از ضریرنامۀ خزائی است. چنان‌که نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد، زبان روایی و لحن حماسی و فاخر این منظومه از ویژگی‌های برجستۀ آن به‌حساب می‌آید و انتقام و خون‌خواهی مهم‌ترین اندیشۀ حاکم بر آن است. شاعر در شخصیت‌پردازی و کاربرد دیگر عناصر داستانی، بیش از هر چیز، سعی کرده رویدادهای داستان را پیش ببرد و زمینه‌ای محکم، باورپذیر، قابل‌ارائه و مخاطب‌پسند در روند حوادث به‌وجود آورده است. ویژگی‌های داستانی حماسی بر ساختار و موضوع و درون‌مایۀ‌ این داستان حاکم است و آن را در ردیف داستان‌های حماسی‌مذهبی بومی و محلی قرار می‌دهد

کلیدواژه‌ها

ملانورعلی ورمزیاری؛ ضریرنامه؛ کردی گورانی؛ حماسه‌های دینی؛ عاشورا

مراجع

1. باباچاهی، علی، 1377، گزاره‌های منفرد، چ۱، تهران: نارنج.

2. باباچاهی، علی، 1375، نم‌نم بارانم، چ۱، تهران: دارینوش.

3. بخشوده، حبیب‌الله، 1384، به‌رنگ هنوز، چ۱، تهران: نسیم حیات.

4. براهنی، رضا، 1358، طلا در مس، چ۳، تهران: زمان.

5. تجلیل، جلیل، 1385، معانی و بیان، چ۱، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

6. داد، سیما، 1378، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ۳، تهران: مروارید.

7. سارایی، ظاهر، 1382،«وزن عددی در شعر کردی»، فصلنامۀ فرهنگ ایلام، ش۱۳و۱۴، بهار و تابستان۱۳۸۲، ص۱۱۹تا۱۲۶.

8. سرامی، قدمعلی، 1388، از رنگ گل تا رنج خار، چ۵، تهران: علمی فرهنگی.

9.  شمیسا، سیروس، 1366، آشنایی با عروض و قافیه، چ۱، تهران: فردوسی.

10. شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1383، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقط سلطنت، ج۲، تهران: سخن.

11. عرفانی، سمیه، 1391، تصحیح، آوانگاری، گزارشروایی و شرح دشواری‌های منظومۀ ضریرنامه: پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، ایلام: دانشگاه ایلام.

12. میرصادقی، جمال، 1385، عناصر داستان، چ۵، تهران: سخن.

13. ناتل خانلری، پرویز، 1376، وزن شعر فارسی، چ۱، تهران: توس.

14. وحیدیان کامیار، تقی، 1379، بدیع: از دیدگاه زیبایی‌شناسی،چ۱، تهران: دوستان