بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کشت دوم در شهرستان شفت

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 7، دوره 8، شماره 23، شهریور 1392، صفحه 89-102   

نویسندگان

تیمور آمار^{* 1}؛ محمد باسط قرشی مینآباد¹؛ صفیه باقری کودکانی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، گروه جغرافیا، رشت، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، رشت، ایران

چکیده

کارایی یک فعالیت کشاورزی به نحوه استفاده از عوامل تولید و بهره گیری از زیرساخت­ های موجود در افزایش بهره­ وری بستگی دارد. یکی از روش­ های افزایش بهره ­وری در کشاورزی کشت دوم است. کشت دوم اصطلاحاً به محصولاتی گفته می­شود که در اراضی زراعی بعد از برداشت محصول اصلی کشت می‌شود. در استان گیلان کشت دوم در اراضی شالیزاری و بعد از برداشت برنج کشت می ­شود و معمولاً شامل محصولاتی مثل دانه‌های روغنی، حبوبات و علوفه می‌شود. این تحقیق به دلایل و نیروهای مؤثر بر توسعه این نوع شیوه تولید در نواحی روستایی شهرستان شفت (استان گیلان) می ­پردازد.در روند تحقیق از شیوه ­های رایج جمع­ آوری و تولید اطلاعات(اسنادی و میدانی) استفاده شده و نقش عوامل طبیعی و انسانی مؤثر بر گسترش کشت دوم در روستاهای ناحیه مورد تحلیل قرار گرفته و راهکارهای لازم برای رفع مشکلات موجود نیز ارائه گردیده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که شهرستان شفت با داشتن 14330 هکتار شالیزار و بهره‌مندی از زیر ساخت‌هایی چون آب کافی شرایط مناسبی برای توسعه کشت دوم دارد ضمن اینکه عواملی چون تسطیح اراضی، نیروی انسانی و رضایتمندی از تولید می‌تواند پشتوانه مناسبی برای افزایش کارایی این شیوه تولید باشد.

کلیدواژه‌ها

اقتصاد روستایی؛ کشاورزی؛ کشت دوم؛ شهرستان شفت؛ استان گیلان

مراجع

1. زارع چنیجانی، ع، 1387، بررسی تاریخ کاشت و رقم مناسب کلزا در تناوب با برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، ص 123.##

2. زرینه، ح. و اخوان، ح، 1361، نگرشی مجدد بر کشت شبدر برسیم به عنوان زراعت دوم بعد از برنج در استان مازندران،  طرح جامع توسعه کشاورزی منطقه ساحلی بحر خزر.##

3. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان، 1376 و 1389، سالنامه آماری استان گیلان.##

 4. شرکت آب عمران پردیسان، 1387، مطالعه کلیات و تحقیقات  انجام شده  کشت دوم،  ص 156.##

5. قربانی، ا، ذاکری دانا، ح،1381، تحقیقات کاربردی استان گیلان (4)، تعیین گیاهان مناسب برای کشت دوم در اراضی کشاورزی استان گیلان، کمیته انتشارات سازمان مدیریت  و برنامه­ریزی استان گیلان، نشریه شماره 239: 235-57. ##

6. مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان شفت، 1385، سیمای کشاورزی شهرستان شفت، نشریه ترویجی، ص 9.##

 7. مشک بید، ا، 1388، نقش کشت دوم در توسعه اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان صومعه‌سرا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، ص 161.##

8. موستوفی پور، پ و م. حیدری، 1367، بررسی اثر عملیات زراعی و کشت شبدر برسیم بعد از کاشت برنج بر جمعیت و تغییرات انبوهی لاروهای زمستان گذران ساقه­خوار برنج در استان مازندران، مؤسسه آفات و بیماری­های گیاهی، جلد 56، شماره 1 و 2.##

9. نصیری، م، س. ص. حسینی و امانی، ر، 1382، تأثیر کشت محصولات دوم (شبدر، سیب زمینی، کلزا و کلم ) بر روی رشد، عملکرد و اجزائ عملکرد برنج. مؤسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، آمل.##

10. یزدانی، م. ر.، قدسی، م. و موسوی، س. ف، 1386، مقایسه نوع و فاصله زهکش­های سطحی در کشت کلزا پس از زراعت برنج در رشت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان. شماره اول، صفحه 11-1.##

11. Gardner, W. K., Drenedel, M. F. and McDonald, G.K. 1994, Growth and yield         response of grain legumes to different soil management practices after rainfed lowland rice,  J. Exp. Agrc, 34, 41-48.##

12. Garrity, D.P. and Pernito, R., 1996, Mangbean response to surface drainage when grown as pre-rice crop on waterlog- Prone  ricelands, Agric. Water Management, 29: 299-314.##

13. NIPPON COEI CO., Consulting Engineers., 1972, Report on Rasht pilot Farm Project, Tokio Japan.##

14. Peries, R., Johnson, T. Bluett , C. and Wightman, B., 2001. Raised-bed cropping leading the way in high rainfall southern Australia. Proc, 10^th Australian Agronomy Conference, Australian Society of Agronomy, Hobart, Jan.##

15. Sidhu, M. S. and et al., 1993, Effect of preceding crops on yield, IRRN, 18: 4.##

16. Timsina, J., Garrity, D. P. and Pandey, R. K., 1994, The intraction of cowpea maturity with degree of waterlogging in the post-rice environment, Field Crops Res, 39, 39-48.##