اثر دور آبیاری و زمان‎های مختلف برداشت بر صفات آگرومورفولوژیک گیاه دارویی آنیسون (Pimpinella anisum L.)

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 4، دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 29، بهمن 1391، صفحه 31-39   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مجید پوریوسف^{* 1}؛ سید علی رزاقی فرد²؛ خلیل جمشیدی¹

¹استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

     به منظور بررسی تأثیر دور آبیاری و زمان برداشت بر صفات اگرومورفولوژیک آنیسون(Pimpinella anisum L.)  آزمایشی در سال ١٣٨٩ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فواصل آبیاری در سه سطح شامل ٧، ١٢ و ١٧ روز در کرت‎های اصلی و زمان برداشت در سه سطح شامل برداشت در مرحله خمیری نرم (مومی شدن)، خمیری سفت و رسیدگی کامل در کرت‎های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اثر فواصل آبیاری بر اکثر صفات مورد بررسی شامل تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چترک شاخه اصلی، تعداد دانه در چترک شاخه فرعی، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد چترک در چتر شاخه اصلی، ارتفاع بوته، زیست توده و عملکرد دانه آنیسون معنی‎دار بود. با افزایش فاصله آبیاری از ٧ روز به ١٧ روز اکثر صفات مورد بررسی به طور معنی‎دار کاهش یافتند، به طوری‎که بیشترین عملکرد دانه (٠٧/٦٣٦ کیلوگرم در هکتار) و زیست توده (89/1845 کیلوگرم در هکتار) آنیسون از فاصله آبیاری ٧ روز و کمترین میزان صفت مذکور از فاصله آبیاری ١٧ روز بدست آمد. زمان برداشت نیز اثر معنی‎داری فقط بر صفات تعداد دانه در چترک شاخه فرعی، عملکرد دانه و زیست توده داشت. با تأخیر در برداشت از مرحله خمیری سفت تا رسیدگی کامل، تعداد دانه در چترک شاخه فرعی، عملکرد دانه و زیست توده بطور معنی‎داری کاهش یافتند، به طوری که بیشترین عملکرد دانه (15/474 کیلوگرم در هکتار) و زیست توده (33/1474 کیلوگرم در هکتار) آنیسون از برداشت در مرحله خمیری سفت و کمترین میزان صفات مذکور از برداشت در مرحله خمیری نرم حاصل شد. در مجموع برای تولید عملکرد قابل قبول در آنیسون، فاصله آبیاری ٧ روز و برداشت در مرحله خمیری سفت به عنوان بهترین ترکیب تیماری برای شرایط آب و هوایی زنجان پیشنهاد می‎شود.

کلیدواژه‌ها

آنیسون؛ فواصل آبیاری؛ زمان برداشت؛ صفات مورفولوژیک

مراجع

Akbarinia A, Khosravi Fard M, Sharifi Ashorabadi A Babakhanlo P (2005) The effect of irrigation intervals on yield and agronomic traits of Nigella sativa. Journal of Medicinal and Aromatic Plants Researches (1) 21: 65-73. 

Bannayan M, Nadjafi F, Azizi M, Tabrizi L, Rastgoo M (2008) Yield and seed quality of Plantago ovata and Nigella sativa under different irrigation treatments. Industrial Crops and Products 27: 11-16.

El-Mesiry TA, Azza AMM (2000) Response of Pimpinella anisum L. to gamma irradiation and irrigation intervals. Annals of Agricultural Science (38) 2: 795- 811.

Farahza Kazemi S, Farahi Ashtiani S, Sharifi Ashorabadi A (2002) Effect of water stress on yield components of cumin (Cuminum cyminum L.). Pajohesh va Sazandegi 15(54): 42-45. [In Persian with English Abstract].

Fenwick Kelly A, George RAT (1998) Encyclopedia of seed production of world crops. John Wiley and Sons, England. 832 pp.

Fischer RA, Maurer R (1987) Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research 29: 897 – 912.                                                                                                                                

Ganpat S, Ishwar S, Bhati DS (1992) Response of blond psyllium (Plantago ovata) to irrigation and split application of nitrogen. Indian Journal of Agronomy 37: 880-881.

Haidari N (2010) Effects of water stress and harvesting time on some ecophysiological traits and essence of anise. M. Sc Thesis. University of Zanjan, Zanjan, Iran. [In Persian with English Abstract].

Heidari N, Pouryousef M, Tavakkoli A, Saba J (2012) Effect of drought stress and harvesting date on yield and essential oil production of anise (Pimpinella anisum L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants (28) 1: 121-130.

Hsiao TC (1973) Plant responses to water stress. Annual Review of Plant Physiology 24: 519–570.

Kordvani P (1988) Arid region. Tehran University Press. 552 pp.

Mahasi MJ, Pathak RS, Wachiva FN, Riungu TC, kinyaa MG, Kamundia JW (2006) Correlation and path coefficient analysis in exotic safflower genotype tested in the arid and semi arid land of Kenya. Journal of Experimental Botany 46: 65-73. 

Manivannan P, Abdul Jaleel C, Sankar B, Kishorekumar A, somasunda-ram R, Lakshmanan GMA, Panneerselvam R (2007) Growth, biochemical modification and prolin metabolism in Helianthus annus as induced by drought stress. Colloids and Surfaces B: Biointrfeces 59: 141-149.   

Nurhan TD, Vazquez RS (2005) Effect of water stress on plant growth and thymol  and carvacrol concentrations in Mexican oregano grown under controlled conditions. Journal of Applied Horticulture 7(1): 20-22.                                        

Omidbaigi R (2007) Production and processing of medicinal plants. Vol 3. Astane Ghods Razavi Press. 378 pp.

 Ozel A (2009) Anise (Pimpinella anisum): changes in yields and component composition on harvesting at different stages of plant maturity. Experimental Agriculture 45: 117-126.

Randhawa GS, Gill BS, Raychaudhuri SP (1992) Optimizing agronomic reguirements of anise (pimpinella anisum L.) in the Punjab. Recent Advances in Medicinal, Aromatic and Spice Crops 2: 413-416.

Rezaei M, Jaimand K, Majd A, Madah M (2001). Effect of harvesting time on quality and quantity of essential oil from different organs of fennel. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 11: 11-23. [In Persian with English Abstract].

Zehtab-Salmasi S, Ghasemi-Golezani K, Moghbeli S (2006) Effect of sowing date and limited irrigation on the seed yield and quality of dill (Anethum graveolens L.). Turk Agricultural Foresty Journal 30: 1-6.