جایگاه سرمایه اجتماعی در پدافند غیرعامل (نمونه موردی: استان سیستان و بلوچستان)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 7، شماره 21، اسفند 1391، صفحه 26-36   

نویسندگان

حسن کامران¹؛ زهرا موسوی²؛ حسن حسینی امینی^{* 3}

¹دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا سیاسی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران

چکیده

پدافند غیرعامل به مجموعه اقدام­ های بنیادی و زیربنایی غیرنظامی اطلاق می ­شود که منابع و امکانات زیرساختی و اساسی کشورها را به سمت بهره گیری مناسب دفاعی هدایت و به برقراری امنیت ملی کمک می­ نمایند. در این رابطه، در این پژوهش سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین منابع نهفته در ساختار اجتماعی در نظر گرفته شده است که با کنش­های هدفمند قابل دسترسی یا گردآوری است. بحث اعتماد که بن مایه سرمایه اجتماعی محسوب می ­شود باعث افزایش مشارکت­ های مدنی می­ گردد. بنابراین، سنت­ های قدرتمند مشارکت مدنی مانند شرکت در انتخابات به عنوان شاخص مهم سرمایه اجتماعی محسوب می ­شود. با توجه به مطالب فوق، این پژوهش به دنبال بررسی جایگاه سرمایه اجتماعی در پدافند غیرعامل است. در این رابطه، ما در این بررسی به روشی توصیفی- تحلیلی سرمایه اجتماعی را یکی از سازو کارهای مرتبط با پدافند غیرعامل شناختیم. سپس، در روشی آماری- تحلیلی شرکت در انتخابات را به عنوان شاخص مهم جهت ارزیابی سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شده است. استان سیستان و بلوچستان نمونه موردی در این پژوهش است. نتایج پژوهش نشان می ­دهد که نرخ پایین مشارکت مردمی در سیستان و بلوچستان در 9 دوره انتخابات ریاست جمهوری، حاکی از اعتماد پایین بین مردم و دولت مرکزی و در نتیجه وضعیت نامطلوب سرمایه اجتماعی در این منطقه است. تقویت سرمایه اجتماعی در این منطقه به منظور بهره گیری در پدافند غیرعامل جهت برقراری امنیت ملی، پیشنهاد می­ گردد.

کلیدواژه‌ها

پدافند غیرعامل؛ سرمایه اجتماعی؛ انتخابات ملی؛ سیستان و بلوچستان

مراجع

1. احمدی، حمید، 1378، قومیت و قوم گرایی درایران از افسانه تا واقعیت، نشرنی، تهران.

2. اسکندری، حمید، 1389، دانستنی­های پدافند غیرعامل، بوستان حمید، تهران.

3. پاتنام، رابرت، 1384، جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، در تاجبخش، کیان.

4. پاتنام، روبرت، 1380، دموکراسی و سنت­های مدنی، ترجمه محمدتقی دلفروز، دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور، تهران.

5. پیراهری، نیر، 1388، سرمایه اجتماعی در نظریات جدید، پژوهش­نامه علوم اجتماعی، سال سوم، شماره سوم، صص 109-131.

6. توسلی، غلام­عباس و موسوی، مرضیه،1384، مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه­های سرمایه اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، شماره 26، صص 1-32.

7. حافظ نیا، محمدرضا،1381، جغرافیای سیاسی ایران، انتشارات سمت، تهران.

8. عبدالهی، محمد، موسوی، میرطاهر، 1386، سرمایه اجتماعی در ایران؛ وضعیت موجود، دور نمای آینده و امکان شناسی گذار، فصل­نامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 25، صص195-232.

9. عطار، سعید، 1388، سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دولت: عناصر دستیابی به توسعه، فصل­نامه سیاست، دوره 39، شماره4، صص129-146.

10. غفوری، محمد، جعفری، روح­اله، 1387، سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دموکراسی؛ رابطه متقابل یا یک   سویه، پژوهش­نامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره 4، صص 209-238.

11. فردرو، محسن، 1389، دفاع غیرعامل و فرصت­های توسعه، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره35، صص 118-121.

12. کاویانی، مراد، 1386، ناحیه­گرایی سیاسی در ایران: مطالعه موردی بلوچستان، فصل­نامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره اول، شماره مسلسل 35، صص89-121.

13. موحدی­نیا، جعفر، 1386، اصول و مبانی پدافند غیرعامل، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک­اشتر، تهران.

14.  وزارت کشور، 1358، آمار  دوره نخست انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

15.  وزارت کشور،1360، آمار دوره دوم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

16. وزارت کشور،1360، آمار دوره سوم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

17. وزارت کشور،1364،آمار دوره چهارم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

18. وزارت کشور،1368،آمار دوره پنجم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

19. وزارت کشور،1372، آمار دوره ششم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

20. وزارت کشور،1376،آمار دوره هفتم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

21. وزارت کشور،1380، آمار دوره هشتم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

22. وزارت کشور،1384،آمار دوره نهم انتخابات ریاست جمهوری به تفکیک استان.

23. وزارت کشور، 1378، طرح جامع تقسیمات کشوری؛گزارش تلفیق، دفتر تقسیمات کشوری، تهران.

24.Axford, B, Gary K.Browning & etal., 1997, Politics: An Introduction, Routledge.

25. Brunie, A., 2009, Meaningful distinctions within a concept: Relational, collective, and generalized social capital, Social Science Research, Volume 38, Issue 2, Pages 251–265.

26.Brune, Nancy E., & Thomas B., 2009, Building socialcapital in post-conflict  communities: Evidence from Nicaragua, Social Science & Medicine, Volume 68, Issue 5, Pages 885–893.

27. Fukuyama, F., 2000, Social Capital and Civil Society, Published by International Monetary Fund.

28. Gupta, K.R., 2008, Social Capital, Published by ATLANTIC.

29. Halpern, D., 2005, Social Capital, Polity Press.

30. Lin, Nan, Karen Cook & Ronald S.Burt., 2008, Social Capital Theory and Research, Transaction Publishers, New Brun Swick, New Jersey.

31.Stout, Michael., 2008, Social Capital and Inequality in Political Participation, Published by UMI.