بررسی میزان تأثیر شرکت عمران در تحقق اهداف کالبدی طرح جامع شهر جدید گلبهار

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 5، دوره 7، شماره 21، اسفند 1391، صفحه 48-62   

نویسندگان

علی اکبر عنابستانی^{* 1}؛ مهدی وطن پرست²؛ زهرا عنابستانی³

¹دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد،گروه جغرافیا، مشهد، ایران

²استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، گروه جغرافیا، شیروان، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، شیروان، ایران

چکیده

شهر مشهد به عنوان یک مادر شهر در شمال شرق ایران، دارای حوزه نفوذ وسیعی در ابعاد منطقه‌ای و در زمینه‌های گوناگون علمی، صنعتی، درمانی و نظامی می‌باشد. این شهر با مشکلات زیادی در زمینه‌های زاغه‌نشینی، آلودگی هوا و جواب ندادن بافت قدیمی این شهر با نیازهای مدرن جوامع امروزی مواجه است. بنابراین برنامه‌ریزی برای  ایجاد شهرهای جدیدی مانند گلبهار و بینالود جهت هدایت سرریز جمعیتی آن ضروری خواهد بود. در این پژوهش تلاش می‌شود ضمن بررسی رابطه، میزان اثرگذاری عملکرد شرکت عمران شهرهای جدید در زمینه‌ی فراهم نمودن شرایط برای سکونت شهروندان در شهرهای جدید بر تحقق‌پذیری کاربرهای پیشنهادی بر اساس طرح جامع شهری از نگاه شهروندان مورد مطالعه قرار گیرد. روش تحقیق در این مطالعه تجربی و در بخش‌هایی توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات با استفاده از روش‌های میدانی (پرسش­نامه) از 250 خانوار شهری نمونه، پرسش­گری به عمل آمده است. نتایج نشان می‌دهد رابطه‌ی معناداری بین ارزیابی عملکرد شرکت عمران شهرهای جدید با تحقق‌پذیری کاربری‌های پیشنهادی طرح جامع از دیدگاه شهروندان با ضریب همبستگی 753/0 وجود دارد. تلاش شرکت عمران شهرهای جدید در زمینه‌ی فراهم نمودن خدمات شهری 53 درصد تغییرات مربوط به تحقق‌پذیری کاربری‌های پیشنهادی را تبیین می‌کند و فراهم نمودن تأسیسات و تجهیزات شهری توسط شرکت عمران فقط 3/16 درصد از تغییرات متغیر وابسته را به دنبال خواهد داشت. با توجه به یافته‌های پژوهش، راهکارهایی از قبیل همکاری کلیه دستگاه‌های مسؤول در ایجاد زیرساخت‌ها وتجهیزات شهری، ایجاد فرصت‌های اشتغال، همکاری و هماهنگی داخلی وزارت راه و شهرسازی در تأمین اهداف شهر جدید، تدارک بسترهای مناسب جهت حمل و نقل عمومی، ارائه خدمات مختلف در شهر جدید گلبهار و غیره پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

مسکن؛ تأسیسات و تجهیزات شهری؛ شبکه‌ی معابر؛ خدمات شهری؛ مدیریت شهری

مراجع

1. اعتماد، گیتی، 1376، تفاوتاهدافاولیهونتایجحاصلهازاحداثشهرهایجدیدوعللآن، مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار شهرهای جدید، شرکت عمران شهرهای جدید، صص 23-19، اصفهان.

2. بخشداری گلبهار، 1390، آخرین تقسیمات کشوری بخش گلبهار.

3. زیاری، کرامت ا ...،1376، ارزیابینظریهوکارکردشهرهایجدیددرایران، شهرهای جدید فرهنگی جدید در شهرنشینی، شرکت عمران شهرهای جدید، صص 114-97. اصفهان.

4. طلاچیان، مرتضی، 1384، نگاهیبهشهرهایجدیدایران، شرکت عمران شهرهای جدید،تهران.

5. قدیری‌معصوم، مجتبی، مهدوی، مسعود، مطیعی‌لنگرودی، سیدحسن و ریاحی، وحید، 1386، تحلیل رابطه نوشهر گلبهار با روستاهای پیرامونی، مجله‌ی جغرافیا و توسعه، شماره‌ی 10، صص 144-129.

6. قرخلو، مهدی و عابدینی، اصغر، 1388، ارزیابی چالش­ها و مشکلات شهرهای جدید و میزان موفقیت آنها در ایران (شهر جدید سهند)، مجله‌ی مدرس علوم انسانی، دوره‌ی 13، شماره‌ی 1، صص191-165.

7. کلانتری، خلیل،1382، سنجش سطح توسعه­ روستایی در شهرستان تربت حیدریه، 79- 1365، پژوهش­های جغرافیایی، شماره‌ی4، صص 41- 54.

8. محمدی، جمال، 1372، نگاهیبهابعادتئوریکایجادشهرهایجدید، مجموعه مقالات ارائه شده در کنفرانس بین‌المللی توسعه شهری و شهرهای جدید، شرکت عمران شهرهای جدید، صص 44-37. اصفهان.

9. مرکز بهداشت و درمان شهرستان چناران، 1390، اطلاعات جمعیتی شهر جدید گلبهار در سال‌های 1380 تا 1390.

10. مرکز آمار ایران، 1385، شناسنامه آباد‌ی‌های کشور، شهرستان چناران در سال‌های 1375 و 1385.

11. مهندسین مشاور مهرازان، 1377، طرح تفصیلی شهر جدید گلبهار، مرحله اول و دوم.

12. نوریان، فرشاد و شایسته پایدار، علیرضا، 1386، ارزیابی عملکرد شهر جدید گلبهار با استفاده از روش ارزیابی  فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی AHP، ماهنامه‌ شهرنگار، شماره‌ 44، صص 33-25.

13. وارثی، حمیدرضا، عامل بافنده، مهدی و محمدزاده، محمد، 1389، در بررسی و تحلیل مؤلفه‌های هویت شهری و رابطه آن با میزان تعلق مکانی ساکنین شهرهای جدید (مطالعه‌ی موردی: شهر گلبهار)، مجله‌ی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شماره‌ی 2، صص 36-17.

14. وزارت مسکن و شهرسازی، 1367، برنامه­ریزیشهریدرپروژه­هایآمادهسازیزمین، تهران.                                                                     

 15. Atash, Farhad and Y. S. Shirazi beheshtiha., 1998, New towns and their practical challenges: The experience of Poulad Shahr in Iran, Habitat International, Vol. 22, No. 1.

16. Sudarskis, M., 2005, In defense of new towns, International conference on new towns, Ministry of Housing and Urban Development.

17. Ziari, K., 2006, The planning and functioning of new towns in Iran, Cities, Vol. 23, No. 6.

18.Firman, T., 2004, New Town Development in Jakarta Metropolitan Region: a perspective of spatial segregation, Habitat International, Vol.28.

19.Chery. M, Kelly,et al., 2006, Promoting physical activity in communities: Approaches for successful evaluation of programs and policies, Evaluation and program planning 29.