اثر سطوح کود نیتروژن و فواصل کشت بر عملکرد دانه و خصوصیات مرفولوژیکی کشت دوم کلزا بعد از برنج

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 28، مهر 1391، صفحه 22-33   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمد ربیعی^* ؛ مهرداد جیلانی

پژوهشگر مؤسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

این تحقیق به‎‌منظور بررسی اثر سطوح کود نیتروژن و فواصل کشت بر عملکرد دانه و خصوصیات مرفولوژیکی کلزا (Brassica napus L.) رقم هایولا 308 در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور به مدت دو سال زراعی به مرحله اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول، سطوح نیتروژن از منبع کود اوره در چهار سطح، شامل: 98، 140، 182 و 224 کیلوگرم در هکتار بود. فاکتور دوم، فاصله خطوط کاشت در سه سطح، شامل: 20، 25 و 30 سانتی‎متر بود. در این آزمایش صفات مهم زراعی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، عملکرد دانه، عملکرد روغن، زمان شروع گل‎دهی و طول دوره رویش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب بین تیمارها بیانگرآن بود که بین سال های مورد آزمایش، از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی‎داری وجود نداشت. بین سطوح نیتروژن، تیمار مصرف 224 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین عملکرد دانه (2189 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (1001 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (7142 کیلوگرم در هکتار)، ارتفاع بوته (9/111 سانتی‎متر) و ارتفاع پایین‎ترین شاخه خورجین دار از سطح زمین را با میانگین 4/34 سانتی‎متر دارا بود. از میان فواصل ردیف‎های کاشت، فاصله 20 سانتی‎متر با 1947، 4/887 و 6652 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه، عملکرد روغن و عملکرد بیولوژیکی و ارتفاع بوته (9/109 سانتی‎متر) را دارا بود. اگرچه تیمار مصرف 224 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در فاصله کشت 20 سانتی‎متر بیشترین عملکرد دانه و روغن را به همراه داشت، ولی اثر متقابل بین سطوح نیتروژن و فواصل کشت معنی‎دار نبود.

کلیدواژه‌ها

اوره؛ تراکم کاشت؛ عملکرد روغن؛ کلزا؛ کشت دوم

مراجع

Abadian H, Latifi N, Kamkar B, Bagheri B (2008) Effect of late sowing date and plant density on quantitative and qualitative characteristics of canola (RGS-003) in Gorgan. Journal of Agricultural and Natural Resources Science 15(5): 78-87. [In Persian with English Abstract].

Andrade FH, Calvino PA, Ciriloc A, Barbieria P (2002) Yield responses to narrow rows depend on increased radiation interception. Agronomy Journal 94: 975-980.

Basalma D (2008) The correlation and path analysis of yield and yield components of different winter rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 4(2): 120-125.

Biljili U, Sincik, M, Uzan A, Acikgoz E (2003) The influence of row spacing and seeding rate on seed yield and yield component of forage turnip (Brassica napus L.). Journal of Agronomy and Crop Science 189(4): 250-254.

Bilsborrow PE, Evans EJ, Zhoa FD (1993) The influence of spring nitrogen on yield components and glucosinat content of autumn sown oilseed rape (B.napus L.). Journal of  Agricultural Science Cambridge 120: 219-224.

Cheema MA, Malik MS (2001) Effect of row spacing and nitrogen management of agronomic traits and oil quality of canola (Brassica napus L.) Pakistan Journal of Agricultural Science 38(3-4): 15-18.

Diepen Brock W (2000) Yield analysis of winter oil seed rape: A review. Field Crops Research 67: 35-49.

Doroodi MS, Malakooti MJ, Kavosi M, Balai MR, Shahabian M, Khademi Z, Majidi A, Kafi M (2000) Optimum recommendation of fertilizer for orchard and cultural crops of Guilan province. Technical Pub. No. 195. Jihad -e- Agriculture Ministry of Iran. 85 pp.

Faraji A (2004) Effects of row spacing and seed rate on yield and yield components of rapeseed. (Quontum Cultivar) in Gonbad. Seed and Plant Journal 20: 297- 314. [In Persian with English Abstract].

Fathi G, Bani-Saeedi A, Siadat A, Ebrahimpour Noorabadi F (2002) Effect of different levels of nitrogen and plant density on grain yield of canola (PF7045 cultivar) in Khuzestan climate. Journal of Agricultural Sciences 25 (1): 43-58. . [In Persian with English Abstract].

Hassanzadeh Gorttapeh, AA, Fathollahzadeh A, Nasrollahzadeh Asl A, Akhondi N (2008) Agronomic nitrogen efficiency in different wheat genotypes in Azerbijan-e- gharbi province. Electronical Journal of Crop Production 1 (1): 82-100. [In Persian with English Abstract].

Hocking PJ, Stapper M (1993) Effect of sowing time and nitrogen fertilizer rate on growth, yield and nitrogen accumulation of canola, mustard and wheat. In: Wratten N, Mailer RJ (Eds), Proceeding of 9th Australian Research Assembly on Brassicas, New South Wales, pp. 33-46.

Ibrahim AF, Abusteit E, Metwall EM  (1989) Response of rape seed growth, yield, oil content and its fatty acids to nitrogen rates and application times. Journal of Agronomy and Crop Science, Egypt, 162: 107-112.

Jackson GD (2000) Effects of nitrogen and sulfur on canola yield and nutrient uptake. Agronomy Journal 92: 644-649

Jan, MT, Khan S (2000) Responses of wheat yield components to type of N-fertilizer levels and application time. Pakistan Journal of Biological  Science 3: 1227-1230 .

Jasinska Z, Malarz W, Budzynski W, Majkowski K (1991) Effect of row spacing and sowing rate on development and yield of winter rape. Field Crop Abstracts 44(4): 41-53.

Javidfar F, Roody D, Rahmanpour S (2001) Canola production. Oilseed Research Dept, Seed and Plant Improvement Institute Press, Karaj, Iran. 53 pp.

Johnson BL, Hanson BK (2003) Row-spacing interception on spring canola performance in the northern great plains. Agronomy Journal 95: 703-708.

Khademi, Z, Rezaei H, Malakooti MJ, Mohajer-e-Milani P (1999) Optimal nutrition and fertilizer recommendation for rapeseed growers in soils of Iran. Agricultural Research and Education Organization, Ministry of Jihad-e-Agriculture, Iran. 33 pp.

Khan S, Moundel A (1999) Effects of row spacing on weed control and seed yield on rapeseed (Brassica napus). Sarhad Journal of Agriculture (Pakistan) 15(1): 1-30.

Leach, JE, Stevenson HJ, Rainbow AJ (1999) Effects of high plant populations on growth and yield of winter oilseed rape. Journal of Agricultural Science 132(2): 173-180 .

Malek Ahmadi, H, Alizade H, Majnoun Hosseini N, Shirani Rad AH (2009)  Effects of planting density and nitrogen application rate on yield and some morphological traits of winter colza (Brassica napus L.). Iranian Journal of Field Crop Science 40(4): 173-182. [In Persian with English Abstract].

Marjanovic-Jeromela, A, Marinkovic R, Mijic A, Jankulovska M, Zdunic Z (2007) Inter-relationship between oil yield and other quantitative traits in rapeseed (Brassica napus L.). Journal of Central European Agriculture 8(2): 165-170.

May WE, Hume DJ, Hale BA (1993) Effect of agronomic practices on free acid levels in the oil of Ontario-grown spring canola. Canadian Journal of Plant Sciences 74: 267-274.

Moradi Telavat MR, Siadat SA, Nadian H, Fathi G (2007) Response of canola grain and oil yields, oil and protein contents to different levels of nitrogen and boron fertilizers in Ahwaz region. Iranian Journal of Crop Sciences 9(3): 213-224. [In Persian with English Abstract].

Morrison, MJ, McVetty PB, Scrath R (1990) Effect of altering plant density on growth characteristics of summer rape. Canadian Journal of Plant Sciences 70:139-149.

Omidi, H, Tahmasbi Sarvestani Z, Ghalavand A, Modarres Sanavi AM (2005) Evaluation of tillage systems and row distances on grain yield and oil content in two canola (Brassica napus L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences 7(2): 97-111. [In Persian with English Abstract].

Ozer, H (2003) The effect of plant population densities on growth, yield and yield components of two spring rapeseed cultivars. Plant and Soil Environment 49(9): 422-426.

Porter, PM (1993) Canola response to boron and nitrogen grown on the south eastern coastol plain. Journal of Plant Nutrition 16: 2371-2381.

Soleimanzadeh HN, Latifi A, Soltani A (2007) Investigating relationship of phenological and morphological traits with grain yield in rapeseed (Brassica napus L.). Journal of Sciences and Technology of Agriculture and Natural Resources 14(5): 28-37. [In Persian with English Abstract].

Wojnowska T, Panak H, Siekiewiez (1995) Reaction of winter oilseed rape to increasing level of  nitrogen fertilizer  application  under condition of Ketrzyn  Chernozem. Rosliny Oleiste 16: 173-180.