بررسی روابط صفات زراعی با شاخص GMP عملکرد کلزا از طریق تجزیه علیت متوالی

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، مهر 1385، صفحه 37-52   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حامد بالسینی^{* 1}؛ جلال صبا²؛ سلیمان جمشیدی³؛ محمد صالحی⁴

¹دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²عضو هیئت علمی و استادیار اصلاح نباتات دانشگاه زنجان

³دانشجوی دکتری رشته بیماری شناسی گیاهی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

⁴دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

    اصلاح  غیر مستقیم GMP عملکرد  روغن  در شرایط  فاقد  تنش از طریق افزایش  تعداد  ساقه های فرعی و تعداد  کل خورجین و کاهش  وزن  هزار  دانه  و در محیط  واجد  تنش  نیزاز  طریق  افزایش  تعداد  دانه  در خورجین، تعداد کل خورجین  و  درصد روغن  به منظور  بررسی  روابط  علت  و  معلولی صفات  زراعی  در  شرایط  فاقد  و  واجد  تنش کمبود  آب باشاخص GMP،  آزمایشی  در  سال  زراعی  82- 1381  در  مزرعه  تحقیقاتی  دانشکده زنجان انجام  گردید. طرح  آزمایشی  مورد   استفاده طرح   بلوکهای خرد  شده  با  طرح   پایه  بلوکهای کامل تصادفی با  سه تکرار بود که آبیاری با دو سطح  عدم  آبیاری (وجود تنش) و آبیاری کافی (فقدان تنش) و رقم کلزا در 16 سطح ، فاکتورهای آزمایش بودند. نتایج  تجزیه علیت متوالی نشان  داد که در گزینش  تحت  شرایط فاقد  تنش  در جهت  اصلاح  برای شاخص GMP عملکرد دانه باید به دنبال تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین بیشتر  و وزن  هزار دانه کمتر بود. البته به علت روابط و همبستگی بین این سه صفت با همدیگر لازم است آنها را در تعادل با  هم مورد نظر قرار داد. هم چنین در جهت اصلاح  برای شاخص      GMPعملکرد دانه  در شرایط واجد تنش نیز باید به دنبال تعداد دانه  در خورجین و تعداد کل خورجین  بیشترو تعداد  روز تا  گلدهی کمتر بودامکان پذیر است

کلیدواژه‌ها

تجزیه علیت متوالی؛ کلزا؛ گزینش؛ مقاومت به خشکی؛ شاخصGMP

مراجع

1- تاری نژاد،  الف . 1377 . ارزیابی  واکنش  لاینهای  حاصل از  توده های بومی گندم  پاییزه  به  شرایط  آبی و تنش خشکی. پایان نامه  کارشناسی  ارشد  اصلاح  نباتات. دانشکده کشاورزی ، دانشگاه تبریز .

2- سنجری، الف ، ق .1377 . ارزیابی تحمل به تنش خشکی و پایداری عملکرد  ارقام  و لاین های گندم در منطقه  نیمه خشک کشور. چکیده  مقالات  پنجمین  کنگره  زراعت  و  اصلاح نباتات ایران. 243- 244 .  

3- شهیدی، الف . و ک .  فروزان  . 1375 . زراعت کلزای  پاییزه  . شرکت توسعه  وکشت دانه های روغنی.

4- فرشاد فر،  ع . 1379 . انتخاب  برای  مقاومت  به  خشکی  در  لاینهای  گندم   نان . مجله  علمی- پژوهشی  علوم  و صنایع کشاورزی : جلد 14.  شماره 2. صفحات 160 – 170.

5- قاجار  سپانلو، م . سیادت  ،  ح .  میر  لطیفی، م . و  س . خ . میر  نیا .  1379 .  اثرقطع  آبیاری در مراحل  مختلف  رشد  بر عملکرد  وکارایی  مصرف آب  و  مقایسه چند شاخص مقاومت به خشکی در چهار رقم گندم . مجله خاک و آب . جلد 12 .  شماره 10.  صفحه 64-75 .

6- نورمند  موید، ف. م ، ع . رستمی و م ، ر قنادها . 1377 . تعیین  بهترین  شاخص مقاومت  به خشکی درگندم  نان. چکیده  مقالات پنجمین  کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. صفحه 242 – 243.

 

7-Arthamwar, D.N., V.B. Shelke and B.S. Ekshinge.1995.Correlation and regression studies  in  mustard. Journal  of  Maharashtra  Agricultural Universities. 20 : 2,237 – 239.

8-Fernandez,  G. C. I.1992.Effective selection  criteria for assessing plant stress tolerance.IN :   C.G.  Kuo  (eds), Adaptation  of  food  crops  to  temperature  and  water  stress. Proc. of  an    Internat. Symp. Taiwan.13-18.Aug.Asian  Veget. Res. And  Develop  Center.

9-Habir  Singh,  K.P.  Sing  S.D.  Jarwal   T. Sigh   T.S. Tonk   A. S.  Faroda   and   H.  Singh .1989.Water  production  function  for  Indian  Rape. Journal  of  Oilseeds  Research.6:2 , 316 –321.

10-Karamanos, A. j. and  A.Y. Papatheohari.1999.Assessment  of  Drought resistance of crop  genotype by  means  of  the  water  potential Index.Crop Sci. 39:1792–1797.

11-Khehra, M.K.  and  P. Singh.1988.Sensitivity  and  performance  of  Some Brassica napus   genotypes  in stress and  non-stress  environments.Crop  Improvement,15:2, 209 – 211.

12- Li,  C.C . 1965.The  concept at  Path – Coefficient and its impact On  population  genetics . Biometrics . 12 : 190 -210 .

13-Lebowitz, R.J.1988. The  heritability  of  seedling  stage  drought  Resistance  in  rape  and   its  relationship  to seedling  root  morphology.Dissertation Abstracts International B Sciences  and  Engineering,48: 8,2148B–2149B;63 PP.

14-Mingeau, M.1974.Performance  of spring  rape during drought Information Technique No.

36 , 1 – 11 .

15-Mohammadi,  S. A.,  B.M.  Prassana  and  N.N.  Singh .2003. Sequential  path  model  for

determining  interrelationship  among   grain  Yield  and   related  characters  in  maize. Crop  Sci .43:1690–1697.

16-Ozer, H., E. Oral  and  U. Dogru.1999.Relationships between  yield  and  yield component

on  currently  improved   spring   rapeseed   cultivars. Turkish   Journal   of  Agriculture  and    Forestry. 23:6, 603–607.

17-Pannu, R.K.,  D.P  Singh  P.  Singh  V.P.  Sangwan  and  B.D.  Chaudhary.1992. Effect  of   Moisture stress  on  growth,partitioning  of  biomass and  harvest  index  of  oilseed  brassicas .Crop  Research  Hisar, 5 : Supplement, 31–43.

18-Zajac, T., J. Bieniek  R. Witkowicz  and  M. Gierdziewicz.1998. Individual  share of  yield   components  in  winter  oilseed  rape  yield formation. Rosliny  Oleiste ,19: 2,413 – 422.