بررسی تغییرات جمعیت شکارگرهای شته‏های سورگوم جارویی در منطقه میانه

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 5، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 11، شهریور 1387، صفحه 43-50   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

شهرام شاهرخی خانقاه^{* 1}؛ حبیب ‏اله خدابنده²؛ کورش صیامی³؛ جابر داودی⁴

¹دکتری تخصصی حشره‏شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

²کارشناس ارشد حشره‏شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

³کارشناس ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

⁴دکتری تخصصی دام‏پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

چکیده

   شته‌ها مهم‏ترین آفات سورگوم جارویی  Sorghum cerenuumدر منطقه میانه بوده و کشاورزان بدون توجه به فعالیت حشرات مفید، برای حفظ محصول بارها از آفت کش‌های شیمیایی استفاده می‏کنند. در این تحقیق با توجه به اهمیت حفاظت و حمایت از دشمنان طبیعی در برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات، شکارگرهای اختصاصی شته‌ها شامل کفشدوزک‌ها، مگس‏های گل Syrphidae  و بالتوری‌ها جمع‏آوری و شناسایی شده و تغییرات جمعیت آن‌ها در مقایسه با شته‌های میزبان مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور شکارگرها هنگام بازدید از کلنی شته‌ها و نیز با استفاده از تور حشره‏گیری جمع‏آوری شدند. در این تحقیق از مگس‌های گل، گونه Sphaerophoria scripta،
از بالتوری‌ها، بالتوری سبزChrysoperla carnea  و از کفشدوزک‌ها، کفشدوزک هفت نقطه‌ای Coccinella septempunctata، کفشدوزک یازده نقطه‌ای C. undecimpunctata ،Hippodamia variegata،Scymnus cf. frontalis  و Propylea quatuordecimpunctata از کلنی دو گونه شته معمولی گندمSchizaphis graminum (Rondani) و شته برگ ذرت Rhopalosiphum maidis (Fitch)  جمع‏آوری و شناسایی شدند. در بین شکارگرها، تطابق زمانی فعالیت و همبستگی مثبت جمعیت مگس‌های گل با شته‏ معمولی گندم و کفشدوزک‏ها با شته برگ ذرت کاملاً مشهود بود. در بین کفشدوزک‏ها گونه Scymnus cf. frontalis به‏دلیل تخم‏گذاری در مزارع سورگوم مهم‏ترین و فراوان‏ترین گونه کفشدوزک‌ها بوده و حشرات کامل بالتوری سبز با توجه تغذیه از مواد قندی و عدم تخم‏گذاری در مزرعه، در کنترل جمعیت شته‌های سورگوم جارویی اهمیتی نداشتند.

کلیدواژه‌ها

تغییرات جمعیت؛ شکارگر؛ شته معمولی گندم؛ شته برگ ذرت؛ سورگوم جارویی

مراجع

1- امیر نظری، م. 1379. بررسی فونستیک شته‌های مزارع گندم و دشمنان طبیعی آن‌ها در منطقه کرج. پایان‏نامه کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، 71 صفحه.

2- احمدی، ع. ا. و ع. سر افرازی. 1372. انتشار و دشمنان طبیعی شته روسی گندم  Diuraphis noxia (Mordvilko) در استان فارس. یازدهمین کنگره گیاه‏پزشکی ایران، دانشگاه گیلان، صفحه 1.

3- حیدری، ح. 1374. لیستی از خانواده Chrysopidae ایران. دوازدهمین کنگره گیاه‏پزشکی ایران، آموزشکده کشاورزی کرج، صفحه 329.

4- دولتی، ل. 1373. بررسی بیولوژی شته روسی گندم و پراکندگی آن در استان تهران. پایان‏نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 180 صفحه.

5- عالیچی، م.، غ. اسدی، و ب. قرالی، 1379. مگس‌های شته خوار خانواده Syrphidae در استان فارس. چهاردهمین کنگره گیاه‏پزشکی ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، صفحه 181.

6. Barbulescu, A. 1977. The role of ladybirds (Coccinella septempunctata L.) on the development of cereal green aphid (Schizaphis graminum Rond.) on sorghum. Analele Institutului de Cercetari Pentru Cereale si Plante Tehnice, Fundulea 42: 369-374.

7. Chambers, R. J. 1988. Syrphidae. In: Minks, A. K. and Harrewijn, P. (eds.), Aphids , Their biology, Natural enemies and Control, Vol. B. Amsterdam, Elsevier, Pp. 259-270.

8. Chambers, R. J., K. D. Sunderland, I. J. Wyattand and G. P. Vickerman. 1983. The effects of predator exclution and caging on cereal aphids in winter wheat. Journal of Applied Ecology 20: 209- 224.

9. Chen, K. and K. R. Hopper. 1990. Diuraphis noxia Population dynamics and impact of natural enemies in the Montpellier region of southern France. Environmental Entomology 26 (4): 866-875.

10. Dixon, A. F. G. 1987. Cereal aphids as an applied problem. Agricultural Zoology Review 2: 1-57.

11. Elliott, N. C. and R. W. Kieckhefer. 1990. Dynamics of aphidophagous coccinellid assemblages in small grain fields in eastern south Dakota. Environmental Entomology 19 (5): 1320-1329.

12. Frazer, B. D. 1989. Predators. In: Minks, A. K. and Harrewijn, P. (eds.), Aphids , Their biology, Natural enemies and Control, Vol. 2 B., Amsterdam, Elsevier, Pp. 217-228.

13. Honek, A. 1982. Factors which determine the composition of the field communities of adult aphidophagous Coccinellidae. Zeitschrift fur Angerwandt Entomologie 94: 157-168.

14. Jervis, M. and N. Kidd. 1996. Insect natural enemies, practical approaches to their study and evaluation. Chapman and Hall, 491 Pp.

15. Kring, T. J., F. E. Gilstrap, and G. J. Michels. 1985. Role of indigenous coccinellids in regulating greenbugs (Hom.: Aphididae) on texas grain Sorghum. Journal of Economic Entomology 78(1): 269-273.

16. Krober, T. and K. Carl. 1991. Cereal aphids and their natural enemies in Europe: a literature review. Biocontrol News and Information 12 (4): 357-371.

17. Lapchin, L., A. Ferran, G. Iperti, J. M. Rabasse and J. P. Lyon. 1987. Coccinellids (Col., Coccinellidae) and syrphids (Diptera, Syrphidae ) as Predators of aphids in cereal crops: a comparison of sampling methods. Canadian Entomologist 119: 815-822.

18. Lopez, E. G. and G. L. Teetes. 1976. Selected predators of aphids in grain Sorghum and their relation to cotton. Journal of Economic Entomology 69(2): 198-204.

19. Pimental, D. and A. G. Jr. Wheeler. 1973. Species and diversity of arthropods in the alfalfa community. Environmental Entomology 2: 659-668.

20. Smith, B. C. 1960. A technique for rearing coccinellid beetles on dry foods and influence of various pollens on the development of Coleomegilla maculata Lengi.Canadian Journal of Zoology 38: 1047-1049.

21. Stechmann, D. H. 1990. Getreidenblattlause und aphidophage insekten-zur tierokologischen funktion von hecken in der kulturlandschaft. Habil thesis, University of Bayreuth, Germany, 225 Pp.

22. Susidko, P. I. and V. I. Skylar. 1974. Factors regulating the numbers of aphids on Sorghum. Zashchita Rastenii 10: 26.