تأثیر آللوپاتی پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis L.) بر جوانه‌زنی و رشد گندم(Triticum aestivum L)

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 9، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 11، شهریور 1387، صفحه 83-99   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهرداد یارنیا^{* 1}؛ الناز فرج‌زاده²؛ وحید احمدزاده³؛ نیما نوبری³

¹استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان و باشگاه پژوهشگران جوان

³دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت

چکیده

این بررسی به منظور ارزیابی اثرات آللوپاتی عصاره‌ حاصل از اندام‌‌های مختلف در غلظت‌های متفاوت علف‌ هرز پیچک صحرایی بر جوانه‌زنی، رشد و عملکرد گندم به‏صورت آزمایش فاکتوریل در سه تکرار در سال 1386 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره‌ حاصل از اندام‌های مختلف پیچک صحرایی در پنج سطح عصاره‌ عاری از علف هرز (شاهد)، عصاره‌ برگ،  عصاره ساقه ، عصاره‌ ریشه و عصاره‌ کل گیاه، و غلظت‌های مختلف عصاره‌ حاصل از اندام‌های علف هرز در چهار سطح عصاره با غلظت 1 به5،  عصاره با غلظت 1 به10، عصاره با غلظت 1 به15 و عصاره با غلظت 1 به20 بود. ارزیابی صفات در مرحله جوانه‌زنی در آزمایشگاه نشان داد که اثر فاکتورهای اصلی و متقابل آزمایش بر تمام صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. تیمارهای عصاره منجر به کاهش جوانه‌زنی و مؤلفه‌های آن نسبت به شاهد شد. بیشترین اثر کاهشی بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی را عصاره‌ ریشه داشت. عصاره‌ ریشه و کل اندام‌ها با غلظت 1به5 کاملاً از جوانه‏زنی بذور ممانعت کردند. عصاره‌ برگ نیز صفات طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی را به ترتیب41/99، 98/96، 100، 64/98 و 74/62 درصد کاهش داد. در شرایط گلخانه‌ای نیز اثر معنی‌دار در غلظت‌های پایین عصاره‌ برگ و در غلظت‌های بالا عصاره‌ ریشه بیشترین تأثیر را برصفات بررسی شده نشان دادند. افزایش غلظت عصاره نیز از 20/1 تا 5/1 کاهش معنی‌داری را در کلیه صفات باعث شد. میزان کاهش ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد برگ، طول پدانکل، تعداد دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه نسبت به شرایط شاهد در تیمار با غلظت‌های 5 به1 به‌ترتیب 99/56 و 44/50 ، 86/70 ، 4/62 ، 17/76 ، 66/94  و 01/99 درصد بود. بر اساس نتایج این تحقیق، علف هرز پیچک صحرایی می‌تواند جوانه‌زنی و رشد و عملکرد گندم را شدیداً تحت تأثیر قرار داده و منجر به کاهش جوانه‌زنی، رشد نامطلوب و تولید محصول بسیار اندک گردد.

کلیدواژه‌ها

آللوپاتی؛ پیچک صحرایی؛ جوانه زنی؛ رشد؛ گندم؛ عملکرد

مراجع

1. Adair, E. C. 1999. Allelopathic inhibition of the nitrogen cycle by monoterpens. Colorado State University, Fort collins. Colorado.

2. Alam, S. M., S. A. Ala, A. R. Azmi, M. A. Khan and R. Ansari. 2001a. Allelopathy and it's role in agriculture. Journal of Biological Sciences 1(5):308-315.

3. Alam, S. M., S. A. Ansari., and M. A. Khan. 2001b. Influence of leaf extract of bermudagrass (Cynodon dactylon L.) on the germination and Seedling growth of wheat. Wheat information Service 92:17-19.

4. An, M., J. Pratly and  T. Haig. 2006. Allelopathy: from concept to reality. 1. Environment and analytical laboratories, and 2 Farrer Centre for Conservation Farming. Charles Sturf University. Wagga, NSW 2650.

5. Bogatek, R., A. Gniazdowka, J. Stepien and E. Kupidlowska. 2005. Sunflower allelochemicals mode of  action in germinating mustard seeds. Alelopathy Congress.

6. Bond, W. and R. Turner. 2001. Element stewardship abstract for Convulvulus arvensis L. 4245 North Fairfax Drive, Arlington, Virginia. 22203-1606 [phone].

7. Ciarka, D., H. Gawronska, M. Malecka and S. W. Gawronski. 2003. Genotypical diffrences in allelopathic potential of amaranthus spp. Department of Pomology and Basic Natural Sciences in Horticulture, Faculty of Horticulture and Landscape Architecture, Warsaw Agricultural University, Nowoursynowska. 166, 02- 787 Warsaw, Poland.

8. Clarka, D. 2006. The role of allelopathy in agricultural ecosystems. Department of Pomology and Basic Natural Sciences in Horticulture, Warsaw Agricultural University.

9. Colpas, F. T., E. O. Ohno, J. D. Rodrigues and S. Pass. 2003. Effects of some phenolic compounds on soybean seed germination and on seed- borne fungi. Brazilian Arch. Biology and Technology 46(2).

10. Costea, M., S. E. Weaver and F. J. Tardif. 2003. The biology of Canadian weeds. Canadian Journal of Plant Science 84:631-668.

11. De Neergard, A., and J. Porter. 2000. Allelopathy. Department of Plant Pathology, Physiology and Weed Science. http://www.kursus.kvl.dk/shares/ea/ 03Projects/32gamle/ _Project%20files/ aleopathy.

12. Dos Santos, C. C., D. F. De Oliviera, L. W. R. Alves and D. A. S. Furtado. 2003. Effect of organic extracts associated with surfactant tween 80 on seed germination. Cienc, Agrotec, Lavras. 28 (2): 296-299.

13. El-Khatib, A., A. A. K. Hegazy and H. K. Gala. 2004. Does allelopathy have a role in the ecology of Chenopodium murale?. Annuals of Botany Fennici 41:37-45.

14. El-Khawas, S. A., and M. M. Shehala. 2005. The allelopathic potentialities of Acacia nilotica and Eucalyptus prostrate on monocot (Zea mays L.) and dicot (Phaseolus vulgaris L.) plants. Biotechnology 4(1):23-34.

15. Escudero, A., M. J. Albert, J. M. Pita and F. P. Garcia. 2000. Inhibitory effects of Artemisia herba alba on the germination of the gypsophyte Helianthemum squamatum. Plant Ecology 148:71-80.

16. Gawroski, S. W. 2003. The effect of  Convolvulus arvensis L. Allelopatics on germination and seedling vigor of winter wheat. Acta Physiology Plantarum 27(4): 21-27.

17. Kadiolu, I. and Y. Yanar. 2004. Alelopathic effect of plant extracts against seed germination of some weeds. Asian Journal of Plant Sciences 3(4):472-475.

18. Kefeli, V. I., M. V. Kaleviteh and B. Borsari. 2003. Phenolic cycle in plants and environment. Journal of Cell and Molecular Biology 2:13-18.

19. Kohli, R. K., H. P. Singh and D. R. Batish. 2001. Allelopathy in agroecosystem. Journal of Crop Production. Volume 4. ISSUE 2.

20. Kruse, M., M. Strandberg and B. Strandberg. 2000. Ecological effect of allelopathic plants- a review. NERI Technical Report, No. 315

21. Labrada, R. 1997. Problems related to the development of weed management in the developing world. FAO, Rome.

22. Lyons, K. E. 2007.  Convolvulus arvensis L. Http://hncweeds.Ucdavus/esadocs /convarae .htm.

23. Narwal, S. S., R. Palaniraj and S. C. Sati. 2005. Role of allelopathy in crop production. Herbologia. Vol. 6, No. 2.

24. Orcutt, D. M., and E. T. Nilsen. 2000. The physiology of plant's under stress. New yourk. John Wiley and Sons, INC.

25. Preston, C. A., H. Betts and I. T. Baldwin. 2002.Methyl jasmonate as an allelopathic agent: sagerbrush inhibits germination of a neighbouring tobacco. Nicotiana Attenata. Chemical Ecology. Vol 28. No 11.

26. Pushak, S., D. Peterson and P. W. Stahlman .1999. Field bindweed control in field crops. Florida State University.

27. Singh, H. P., D. R. Batish and R. K. Kohi. 2006. Handbook of sustainable weed management. Food Products Press.

28. Strom , C. 2006. Agriculture history. ISSN:0002-1482, Vol 80.

29. Wuweaver, S. and W. R. Riley. 2004. Field bindweed. OMAFRA Factsheet order.No:83-002.

30. Yang, C. M., C. N. Lee and C. H. Chou. 2002. Effect of three allelopathic phenolics on chlorphyll accumulation of rice (oryza setiva) seedling: I. Inhibition of Supply Orientation. Institute of Botany. Academic Sinica. Nankang, Taipei, Taiwan.