اثر اکسین و شرایط محیطی بر ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه‌خشبی شیشه‌شور (Callistemon viminalis Sol).

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 18، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 30، اردیبهشت 1392، صفحه 59-67   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

علیرضا مطهری^*

عضو هیأت علمی گروه کشاورزی و صنایع غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه.

چکیده

    به منظور بررسی اثر تیمار‌های مختلف اکسین و شرایط محیطی بر ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه‌خشبی شیشه‌شور، قلمه‌های نیمه‌خشبی و برگ‎دار شیشه‌شور از پایه‌های مادری تهیه شدند. این قلمه‌ها توسط ایندول بوتیریک اسید و نفتالین استیک اسید با غلظت‌های صفر (شاهد)، 2000، 3000 و 4000 میلی‌گرم در لیتر تیمار شدند. سپس قلمه‌ها در بستر کشت ماسه، تحت شرایط مه‌افشان و یا تونل پلاستیک قرار داده شدند. برای اجرای این پژوهش از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح  بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار و 15 قلمه در هر تکرار استفاده گردید. محیط ریشه‌زایی قلمه‌ها در دو سطح شامل مه‌افشان و تونل پلاستیک و تیمارهای مختلف اکسین در هفت سطح شامل محلول‌های صفر (شاهد)، 2000، 3000 و4000 میلی‌گرم در لیتر اکسین‌های ایندول بوتیریک اسید و نفتالین استیک اسید بودند.  قلمه‌های شیشه‌شور که توسط ایندول بوتیریک اسید با غلظت 4000 میلی‌گرم در لیتر تیمار شده بودند، در شرایط مه‌افشان، درصد ریشه‌زایی بیشتری داشتند (62%). بیشترین تعداد ریشه در قلمه‌هایی که توسط ایندول بوتیریک اسید و یا نفتالین استیک اسید با غلظت 4000 میلی‌گرم در لیتر تیمار شده بودند، حاصل گردید. طول ریشه و وزن خشک ریشه قلمه‌های شیشه‌شور در تیمارایندول بوتیریک اسید با غلظت 4000 میلی‌گرم در لیتر و در محیط تونل پلاستیک، بیشتر بود. درصد ریشه‌زایی قلمه‌ها، تعداد ریشه، تعداد برگ‌ و طول رشد اندام هوایی قلمه‌های شیشه‌شور در شرایط مه‌افشان نسبت به تونل پلاستیک به طور معنی‌داری بیشتر بود. هم‎چنین طول ریشه و وزن خشک ریشه در قلمه‌هایی که در زیر تونل پلاستیک قرار داده شده بودند، بطور معنی‌داری نسبت به شاهد افزایش یافت. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که تیمار قلمه‌های نیمه‌خشبی شیشه‌شور توسط ایندول بوتیریک اسید و یا نفتالین استیک اسید با غلظت 4000 میلی‌گرم در لیتر و قرار دادن قلمه‌ها در محیط مه‌افشان در افزایش ریشه‌زایی آن‎ها کاملاً موثر  بوده است.  

کلیدواژه‌ها

اکسین؛ ریشه‌زایی؛ شیشه‌شور؛ مه‌افشان

مراجع

Al-Sagri F, Alderson, PG (1996) Effect of IBA, cutting type and rooting media on rooting of Rosa centifolia. Journal of Horticultural Science 71(5): 729-737.

Anonymous (1993) Tropical trees and ornamental shrubs. Moaref Khoozestan Inc. Ahvaz. Iran. [In Persian with English Abstract].

Bhattacharjee SK, Balakrishna M (1986) Standardization of propagation of Hibiscus rosasinensis L. from stem cuttings. South Indian Horticulture 34(3): 158-166.

Brophy J, Doran J (1996) Essential oils of tropical Asteromyrtus, Callistemon and Melaleuca species in search of interesting oils with comercial potentials. ACIAR Monograph 40: 1-143.

Carpenter WJ, Cornell JA (1992) Auxin application duration and concentration govern rooting of Hibiscus stem cuttings.  Journal of American Society of Horticultural Science 117(1): 68-74.

Faghihi K, Piri Pyrayvatlo S, Imani A (2013) Effects of indole butyric acid (IBA), indole acetic acid (IAA) and naphthalene acetic acid (NAA) on woody cuttings rooting of apple M­9, MM 106 and MM 111 rootstocks. Journal of Basic and Applid Science Research 3(15): 570-576.

Gupta VN (1989) Effect of intermittent mist and auxins on the rooting potential of Hibiscus rosasinensis L. cv. Snow flake by semi-hardwood cuttings. South Indian Horticulture 37(4): 250-251.

Hartmann HT, Kester DE, Davies FT, Geneve RL (1997) Plant propagation, principles and practices. Sixth edition. International edition. New Jersey. U.S.A.

Ji X, Pu Q, Garraffo H, Pannell L (1991) The essential oil of the leaves of Callistemon rigidus. Journal of Essential Oil Research 3(6): 465-466.

Jules J (1987) Plant growth regulators in Rosa plants. Horticulture reviews. van Nostrand, Reinhold Company, New York, U.S.A.

Kochhar S, Singh SP, Kochhar VK (2008) Effect of auxins and associated biochemical changes during clonal propagation of the biofuel Plant Jatropha curcas. Biomass and Bioenergy 10: 1003-1016.

Karakurt H, Aslantas R, Ozkan G, Guleryuz, M (2009) Effect of indol-3-butyric acid (IBA), plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) and carbohydrates on rooting of hardwood cuttings of MM­106 apple rootstock. African Journal of Agriculture 4 (2): 60-64.

Moss GI, Dalgleish R (1985) High humidity propagation. Acta Horticulturae 166: 67-73.

Mozzaffarian V (1996) A dictionary of Iranian plant names. Farhange Moaaser Inc.Tehran, 745 pp. [In Persian with English Abstract].

Mudge KW, Mwaja VN, Itulya FM, Ochieng J (1995) Comparison of four moisture management systems for cutting propagation of Bougainvillea, Hibiscus and Keiapple. Journal of  American Society of  Horticultural Sciences 120(3): 336-373.

Newton AC, Jones AC (1993) The water status of leafy cuttings of four tropical tree species in mist and non-mist propagation systems. Journal of Horticultural Science 68(5): 653-663.

Rajput C, Singh G, Singh R, Achal S (1979) Effect of certain plant growth regulators on the rooting of stem cuttings in bottle brush (Callistemon lanceolatus Sweet). Indian Agriculturist 23(3): 161-164.

Saffari M, Saffari VR (2012) Effects of media and indole butyric acid (IBA) concentrations on hopbush (Dodonea viscosa L.) cuttings in greenhouse. Annals of Forest Research 55(1): 61-68.

Sharma J, Bandyopadhyay A, Sen SK (1989) Effect of auxinic and non-auxinic chemicals on rooting of rose apple (Syzygium jambos Alston) stem cuttings. South Indian Horticulture 37(2): 108-111.

Singh S (1992) Influence of auxins and planting time on carbohydrate and nitrogen fractions in semi-hardwood cuttings of Callistemon lanceolatus at root emergence. II. Advences in Horticulture and Foretery 2: 165-171.

Singh S (1993) Performance of mist rooted cuttings of Callistemon lonceolatus on survival and plant growth. Advances in Horticulture and Foretery  3: 201-206.

Singh S, Motial V (1982) Regeneration response of Callistemon lanceolatus cuttings to auxins and time of planting under intermitent mist. Bangladesh Journal of Scientific and Industrial Research 17(1-2): 15-25.

Stead TY, Butler G (1983) Your Australian garden, no.5. Callistemons and other bottle brushes. D.G. Steadmemorial Wild Life Research Foundation. Melbourn. Australia.

Wrigley J, Fagg  M (1993) Bottle brushes, paperbarks and teatress. Angus and Robertson, Australia.