مدیریت علف های هرز آفتابگردان با استفاده از گیاهان پوششی

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 19، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 30، اردیبهشت 1392، صفحه 69-77   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علیرضا یوسفی^{* 1}؛ محمد انجیل الی²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه زنجان

چکیده

این مطالعه با هدف ارزیابی امکان استفاده از گیاهان پوششی به عنوان یک روش جایگزین کنترل شیمیایی در مدیریت­های علف­های ­هرز آفتابگردان به اجرا درآمد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول، سه نوع گیاه پوششی شامل ماشک گل­خوشه­ای، گندم­سیاه و ارزن­ مرواریدی و فاکتور دوم تراکم گیاه پوششی شامل صفر، 33 درصد، 66 درصد و 100 درصد تراکم توصیه شده در تک­کشتی بود.متوسط تعداد بوته مستقر شده در تراکم­های 33، 66 و 100 درصد در گندم سیاه به‎ترتیب 36، 78  و 100 بوته در متر مربع، در ماشک گل خوشه­ای به‏ترتیب 50، 98 و 134 و در ارزن مرواریدی به ترتیب 19، 46 و 64 بوته در مترمربع بود. نتایج نشان داد که استفاده از گیاهان پوششی اثر معنی‎داری در کنترل علف­های­هرز داشت. هم‎چنین یک رابطه عکس بین تراکم گیاه پوششی و زیست توده علف­های­هرز نیز مشاهده شد. زیست توده علف­های­هرز در تراکم حداکثر گندم­سیاه، ماشک گل خوشه ای و ارزن مرواریدی به‎ترتیب 91، 80  و 86 درصد نسبت به تیمار تداخل تمام فصل کاهش یافت. با این حال عملکرد آفتابگردان نیز با افزایش تراکم گیاهان پوششی از 33 به 100 درصد، کاهش یافت. در میان گیاهان مورد بررسی، گندم­سیاه در تراکم 36 بوته در مترمربع بدون اثر منفی بر عملکرد دانه، کاهش معنی‎داری در زیست توده علف‎های ­هرز ایجاد نمود. بنابراین استفاده از این گیاه به عنوان گیاه پوششی در تراکم 36 بوته از لحاظ صرفه اقتصادی و کاهش آسیب­های زیست محیطی نسبت به کنترل شیمیایی علف­های­هرز در آفتابگردان قابل توصیه می­باشد.

کلیدواژه‌ها

گیاه پوششی؛ مدیریت علف هرز؛ کشاورزی ارگانیک؛ کشاورزی پایدار

مراجع

Auskarniene O, Psibisauskiene G, Auskalnis A, Kadzys A )2010) Cultivar and plant density influence on weediness in spring barely crops. Zemdirbyste Agriculture 97: 53- 60.

Bjorkman TR, Bellinder R, Shail JW (2008) Buckwheat cover crop handbook. Cornell University. Available online at: http://www.nysaes.cornell.edu/.

Cherr CM, Scholberg JMS, McSorley R (2006) Green manure approaches to crop production: a synthesis. Agronomy Journal 98: 302-319.

Creamer NG (1992) Cover crop mixtures in vegetable production systems. Horticulture Science 27: 176- 178.

Dyck E, Liebman M, Erich M (1995) Crop–weed interference as influenced by a leguminous or synthetic fertilizer nitrogen source, 1. double cropping experiments with crimson clover, sweet corn, and lambsquarters. Agriculture Ecosystem and Environment 56: 93–108.

Evans PS, Knezevic Z, Lindquist J, Shapiro L, Blankenship EE (2003) Nitrogen application influences on the critical period for weed control in corn. Weed Science 51:402-408.

Hiltbrunner J, Jeanneret P, Liedgens M, Stamp P, Streit B (2007) Response of weed communities to legume living mulches in winter wheat. Journal of Agronomy and Crop Science 193: 93–102.

Hunsberger L, Ryan MR (2010) Impacts of rolled cereal rye seeding rates and fertility effects on weed suppression and community composition. Proceedings of the 64^th Annual Meeting of the Northeastern Weed Science Society, Cambridge, MA, 6 January 2010 p. 118.

Isik D, Kaya E, Ngouajio M, Mennan H (2009) Weed suppression in organic pepper (Capsicum annuum L.) with winter cover crops. Crop Protection 28: 356–363.

Kebede Z (2004) Allelopathic chemicals: Their potential uses for weed control in agroecosystems. Department of Weed Biology and Weed Science. Fort Collins, Colorado.

Khajepour MR (2008) Industrial plants. Jahad Daneshgahi, Esfahan Industrial Branch. 571 pp.

Mennan H, Ngouajio M, Isık D, Kaya E (2006) Effects of alternative management systems on weed populations in hazelnut (Corylus avellana L.). Crop Protection 25: 835–841.

Mohammadi GR (2010) Weed control in corn (Zea mays L.) by hairy vetch (Vicia villosa L.) interseeded at different rates and times. Weed Biology and Management 10: 25-32.

Mohler CL (2001) Enhancing the competitive ability of crops. In: Liebman M, Mohler CL, Staver CP (Eds). Ecological management of agricultural weeds. Cambridge University Press, Cambridge, UK.

Norsvorthy JK (2004) Broadleaved weed control in wide - row soybean using conventional and glyphosate herbicide programs. Crop Protection 23: 1229-1235.

Ni H, Moody K, Robles RP, Paller JCE, Lales JS (2000) Oryza sativa plant traits conferring competitive ability against weeds. WeedScience 48: 200- 204.

Olsen J, Kristensen L, Weiner J, Griepentrog HW (2005) Increased density and spatial uniformity increase weed suppression by spring wheat. Weed Research 45: 316–321.

Samarajeewa, KBDP, Takatsugu H, Shinyo O (2006) The effect of finger millet (Eleucine corocanal L.)as a cover crop on weed control, growth and yield of soybean under different tillage systems. Soil and Tillage Research 90: 93-99.

Sheaffer CC, Gunsolus JL, Grimsbo Jewet J, Lee SH (2002) Annual medicagoas a smother crop in soybean. Journal ofAgronomy and Crop Science188: 408 - 416.

Siddique, KHM, Regan KL, Tennant D, Thomason BD (2001) Water use and water use efficiency of cool season grain legumes in low rainfall Mediterranean-type environments. European Journal of Agronomy 15: 267-280.

Wilson BJ, Wright KJ, Brain P, Clements M, Stephens E (1995) Predicting the competitive effects of weed and crop density on weed biomass, weed seed production and crop yield in wheat. Weed Research 35: 265-278.