بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ریحان (Ocimum basilicum L.)، تحت تأثیر کاربرد کودهای زیستی سوپر نیترو پلاس و بیو سوپر فسفات

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 2، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 31، شهریور 1392، صفحه 7-15   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

علیرضا رهی^*

مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

چکیده

به منظور بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ریحان (Ocimum basilicumL.) تحت تاثیر کودهای بیولوژیک  بیو سوپر فسفات و سوپر نیترو پلاس، آزمایشی به صورت گلخانه­ای در پاییز 1390 در شهرستان دماوند در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مصرف نیترو پلاس به میزان چهار لیتر در هکتار، بیو سوپر فسفات به مقدار دو لیتر در هکتار، مصرف همزمان چهار لیتر نیترو پلاس و دو لیتر بیو سوپر فسفات و شاهد (عدم مصرف نیترو پلاس و بیو سوپر فسفات) بودند که مقادیر مورد نیاز برای هر گلدان محاسبه شد.  صفات مورد بررسی عبارت بودند از ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن‎تر و خشک برگ، ریشه، ساقه، وزن‎تر و خشک بخش هوایی، قطر یقه، سطح برگ، کلروفیل­های a، b وکل و کاروتنوئید. بر اساس نتایج همبستگی، وزن‎تر اندام هوایی با ارتفاع بوته، قطر یقه، وزن‎تر صفات برگ و ساقه رابطه مثبت و معنی­داری داشت. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام، صفات میزان کلروفیل a، وزن‎تر برگ و ساقه موجب افزایش وزن‎تر بخش هوایی ­شدند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثر مثبت و مستقیم بر وزن‎تر بخش هوایی مربوط به وزن‎تر برگ بود. در مورد اثرات غیر مستقیم، ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن‎تر ساقه از طریق وزن‎تر برگ اثرات مثبتی بر وزن‎تر بخش هوایی نشان دادند. کلروفیل a از طریق وزن‎تر برگ  اثر منفی بر وزن‎تر بخش هوایی گیاه داشت. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که خصوصیات وزن‎تر برگ و ساقه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و کلروفیل a موجب افزایش وزن‎تر اندام هوایی گیاه ریحان شده و می‎توانند در برنامه‎های اصلاحی برای افزایش وزن‎تر اندام هوایی گیاه ریحان مفید واقع شوند.

کلیدواژه‌ها

ریحان؛ تجزیه علیت؛ رگرسیون؛ صفات مورفولوژیک

مراجع

Ahmadi Aghtape A, Ghanbari A, Sirousmehr A, Siahsar  B, Asgharipour M (2013) Effect of treated wastewater, with complete fertilizer sprayed on some forage quatity and quality criteria of foxtail millet (Setaria italica). Iranian Journal of Field Crops Research 26(3): 660-671. [In Persian with English Abstract].   

Alexandra S (2005) German chamomile (Matricaria chamomilla L.) population morphological and chemical diversity. Budapest Doktorin Thesis. Budapest University, Department of Horticulture.

Allahdadi A, Dadaresan M, Zarabi M, Akbari GH (2010) Correlation between maize yield and its morphological traits under different biological treatments, chemical phosphorus fertilizer application and drought stress condition. The First Regional Conference on Crop Eco-physiology. 19 May 2010, Shooshtar Branch, Islamic Azad University, Iran. [In Persian with English Abstract].

Arabaci D, Bayram E (2004) Effect of nitrogen fertilization and different plant densities on some agronomic and technologic characteristic of Ocimum basilicum L. (Basil). Journal ofAgronomy 3 (4): 255-262.

Azizi  M, Lakzian  A,  Bagani  M (2007) Effect of different amounts of vermicompost and vermivash on morphological factors and essential oil content of basil. Agricultural Sciences 2: 5-8.

Bakhshandeh AA, Rahnema AA (2005) Effects of seeding rates and planting dates on tiller number, yield and yield components of six wheat cultivars. Agricultural Sciences and Technology Journal 3: 154- 187. [In Persian with English Abstract].

Dadvande Sarab M, Naghdi Badi H, Nasiri M, Malekizadeh M, Omidi H (2008) Changes in the performance of essential oils and herbs of basil (Ocimum basilicum L.) under the influence of density and nitrogen. Journal of Medicinal Plants 27: 60-70. [In Persian with English Abstract].

Farahi Ashtiyani  S, Parvizian S (1988) Experiments in plant physiology. Tehran University Press.

Marotti M, Piccaglia R, Giovanelli E (1996) Differences in essential oil composition of basil (Ocimum basilicum L.) in Italian cultivars related to morphological characteristics. Journal of Agriculture, Food and Chemistry 44: 3926 -3929.

Mirzaie-Nodoshan H, Mehrpur S, Sefidkon F (2004) Path analysis of characters influencing essential oil in Thymus species. Pajouhesh & Sazandegi. 70: 88-94. [In Persian with English Abstract].

Monje AO, Bugbee B (1992) Inherent limitations of nondestructive chlorophyll meters: a comparison of two types of meters. Hort Science 27: 69-71.

Moradi A, Sarajogh M, Nakhjavan S, Safarighalee S (2011) Biological effects of nitrogen and phosphorous fertilizers on yield, yield components and associated traits of maize. The first National Conference on Solutions to Access Sustainable Development in Agriculture, Natural Resources and Environment. 6-7 Mars 2011, Tehran, Iran.

Omidbeygi R (1995) MC application of improved hygiene in the cosmetics industry. Proceedings of First International Seminar on Hygienic Beauty. pp. 38-39.

Parizadeh M, Kashi A, Hasandokht M (2009) Genetic diversity of Iranian basil landraces using morphological and molecular markers (RAPD). M.Sc. Thesis, Tehran University. [In Persian with English Abstract].

Rezaei A, Soltani A (2003) An introduction to applied regression analysis. Esfehan University 227 pp. [In Persian with English Abstract].

Rezaei M, Maali A, Naghavi M, Mohammadi R, Kaboli M (2010) Evaluation of diversity in Iranian ecotypes of alfalfa. Iranian Journal of Field Crop Science 14(1): 123-131. [In Persian with English Abstract].   

Rezaei Nejad V, Afyuni M (2000) The effect of organic matter on soil chemical properties, nutrient uptake by corn and its yield. Journal of Sciences and Technology in Agriculture and Natural Resources 4(4):19-28. [In Persian with English Abstract].   

Rodriguez IR, Grady LM (2000) Using a chlorophyll meter to determine the chlorophyll concentration, nitrogen concentration and visual quality of Austinne grass. Hort Science 35: 751-754.

Saki Nejad S, Seyedmohammadi A (2011) Advanced statistical methods in agricultural sciences. Behta Pajoohesh press. 98 pp. [In Persian with English Abstract].

Sharifi M, Mohtashamian M, Riyahi H, Aghaee A, Alavi M (2011( The effects of vesicular-arbuscular mycorrhizal (VAM) fungus, Glomus etunicatum, on growth and some physiological parameters of basil. Journal of Medicinal Plants 38: 85-95. [In Persian with English Abstract].

Tabaei-Aghdaei  R, Rezaei M, Najafi Ashtiani A (2003)Variation in genotypes of three species of mint, Mentha piperita L., M. aquatica L. and M. spicata L. in response to salinity. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants 19(4): 349-357. [In Persian with English Abstract].   

Taham SMK, Rezvani Moghaddam P, Jahan M (2012) The effect of organic and chemical fertilizers on yield and essential oil percentage of basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Agroecology 2(1): 63-74. [In Persian with English Abstract].

Weisany V, Rahimzadeh  S, Sohrabi  Y (2011) Effect of biofertilizers on morphological and physiological characteristic and essential oil content in basil (Ocimum basilicum L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 28(1): 73-87. [In Persian with English Abstract].

Yazdani Bookie R, Rezvani Moghaddam P ,KHozaee H, Astaraee A (2010) Evaluation of quantitative and qualitative traits of Silybum marianum L. in response to organic, biological and chemical fertilizers. Journal of Agroecology 2(4): 548-555. [In Persian with English Abstract].

Yazdani M, Pirdashti H, EsmailiMA, BahmaniarMA (2010) Effect of phosphate solubilization microorganisms (PSM) and plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on yield and yield components of corn (Zea mays L.). Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi) 86: 58-64. [In Persian with English Abstract].