بررسی کارایی روش رایج کنترل سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Col., Anobiidae با استفاده از فسفید آلومینیم در انبارهای توتون ایران

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 7، دوره 1، شماره 3، آذر 1388، صفحه 249-259   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عارف معروف^{* 1}؛ نورالدین شایسته²؛ سید احسان رستم کلایی مطلق³

¹موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

²گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی، ارومیه

³مرکز آموزش و تحقیقات توتون تیرتاش، بهشهر

چکیده

مهمترین آفت توتون‌های انباری، سوسک توتون Lasioderma serricorne  می‌باشد که تقریبا در تمام دنیا در صنایع دخانیات یکی از عوامل خسارت­زا به توتون از مرحله فرآوری تا مرحله سیگارت است. در ایران نیز این آفت در تمامی مناطقی که توتون‌های انباری وجود دارد حضور داشته و برنامه‌های کنترل هر ساله علیه این آفت انجام می‌شود که همراه با هزینه‌های سنگین و در مواردی مشکلات بهداشتی برای مجریان عملیات تدخین می‌باشد. در این بررسی چهار انبار توتون متعلق به شرکت دخانیات ایران در تیرتاش مازندران، گرگان و بندر ترکمن (2 انبار) در نظر گرفته شد و روش جاری تدخین در آن­ها اعمال گردید. روش جاری تدخین شامل استفاده از قرص 3 گرمی فسفید آلومینیم با نام تجاری فستوکسین به میزان یک و نیم قرص برای هر مترمکعب از عدل‌ها و کارتن‌های توتون بود. قرص‌ها داخل سینی‌های فلزی، زیر پوشش پلاستیکی و روی توتون‌های بسته بندی شده قرار داده می‌شدند. مدت زمان گازدهی چهار روز در نظر گرفته شد. برای بررسی میزان تاثیر روش جاری تدخین، از تله‌های فرمونی استفاده گردید. تله‌ها از اوایل تیر تا اواسط آبان هر هفته بازدید شده و تعداد حشره‌های شکار شده ثبت گردید. نتایج شکار تله‌ها نشان داد که در هیچ­یک از انبارها کنترل حشره به­طور کامل انجام نشده و از حداقل 7 روز بعد از عملیات تدخین سوسک توتون مجددا در تله‌ها شکار شده است، که این موضوع می‌تواند به­علت وجود نقص در روش جاری (دوز مورد استفاده و یا مدت زمان تدخین) و یا مقدمه­ای برای بروز مقاومت در سوسک توتون نسبت به گاز فسفین در این مناطق باشد.

کلیدواژه‌ها

سوسک توتون؛ Lasioderma serricorne؛ تدخین؛ تله فرمونی؛ ایران