ارزیابی تاثیرآب پاشی در کنترل ارگانیک جمعیت کنه گردآلود خرما (Oligonychus afrasiaticus (McGregor) (Acari: Tetranychidae در نخلستان های جنوبی ایران

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 1، دوره 1، شماره 4، اسفند 1388، صفحه 269-277   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مسعود اربابی^{* 1}؛ مجید عسگری²؛ محمد تقی فصیحی³؛ نادر گل محمدزاده خیابان⁴؛ محمد رضا دامغانی⁵؛ مسعود لطیفیان⁶؛ محمد بابائی⁷

¹موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

²مرکز تحقیقات کشاورزی استان هرمزگان

³مرکز تحقیقات کشاورزی استان بوشهر

⁴مرکز تحقیقات کشاورزی استان سیستان و بلوچستان

⁵مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان

⁶مرکز تحقیقات کشاورزی استان خوزستان

⁷موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج

چکیده

کنه گردآلود مهمترین آفت نخلستان­ های خرمای ایران و جهان می­ باشد. تغذیه و شدت خسارت این کنه از حبه خرما باعث نابودی کامل میوه در ارقام صادراتی خرما مانند مضافتی، برهی و کبکاب می­ شود. از دهه 1340 از سموم کنه­ کش آلی مانند تترادیفون (تدیوم) برای کنترل خسارت این کنه در جنوب کشور استفاده و مبارزه شیمیایی در سطح گسترده­ ای افزایش یافته است. تاثیر آب­پاشی علیه این کنه روی ارقام خرمای مردار سنگ، کبکاب، برهی، مضافتی و هلیله به­ ترتیب درنخلستان­ های استان­ های هرمزگان،‌ بوشهر، خوزستان،‌ کرمان و سیستان و بلوچستان طی سال­ های 1380 و 1381 مطالعه شد. طرح آماری بلوک­ های کامل تصادفی با چهار تکرار و هر تکرار شامل یک نفر نخل خرما انتخاب شد. زمان آبپاشی با مشاهده اولین علایم تنیده شدن تار روی حبه خرما و به مقدار 8 الی 10 لیتر روی هر نخل توسط سم­پاش صد لیتری یا پشت تراکتوری تا نیمه روز انجام شد. فاصله زمانی بین مشاهده اولین و آخرین آلودگی نخل­ ها به کنه در بین مناطق بیش از سه ماه به­ طول انجامید. برای تعیین درصد تلفات تاثیر آب­پاشی بر جمعیت مراحل فعال کنه نمونه­ برداری تصادفی از تعداد 20 حبه خرما از خوشچه­ های هر تکرار  به­ ترتیب یک روز قبل و 3، 7، 14 و 25 روز بعد از تیمار انجام و جمعیت زنده توسط استریومیکروسکوپ شمارش شد. مقایسه میانگین جمعیت دو ساله، تراکم بیشتری از جمعیت کنه را در سال دوم بررسی نشان داد. بیشترین و کمترین میانگین جمعیت کنه در سال نخست روی ارقام کبکاب و برهی به ترتیب به تعداد 9/14 و 08/2 کنه در بوشهر و خوزستان و بیشترین جمعیت در سال دوم با میانگین 75/42 کنه روی رقم هلیله در سیستان و بلوچستان به ثبت رسید. نتایج تجزیه آماری تاثیر آب­پاشی در نوبت­ های نمونه­ برداری در سطح پنج درصد معنی­ دار و بالاترین تاثیر در نوبت هفت روز و پایدارترین کنترل به­ مدت 25 روز در منطقه کرمان به ثبت رسید. تجزیه مرکب جمعیت کنه در سال نخست بیش از90 درصد تلفات در استان­ های هرمزگان و خوزستان و در سال دوم این مقدار تلفات در استان کرمان ملاحظه گردید. استفاده از آب­پاشی در زمانی­ که میانگین جمعیت کمتر از 3 کنه فعال روی یک حبه خرما مشاهده شود و با تکرار حداقل سه نوبت آب­پاشی در فواصل زمانی 7 الی 10 روز در ساعات قبل از نیم­ روز کنترل مناسبی برای تولید خرمای ارگانیک و جلوگیری از آلودگی­ های زیست­ محیطی، افزایش مقاومت کنه گردآلود خرما به سموم می­ تواند ایجاد نماید.

کلیدواژه‌ها

کنه گردآلود؛ ارقام خرما؛ آب پاشی؛ کنترل؛ نخلستان های جنوب؛ ایران