بررسی زیست شناسی و فعالیت های رفتاری کرم پیله‌خوار نخود (Heliothis viriplaca Hufn. (Lep., Noctuidae در شرایط آزمایشگاهی

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 5، دوره 1، شماره 4، اسفند 1388، صفحه 305-313   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مرتضی کهراریان^{* 1}؛ رحیم عبادی²؛ حسین سیدالاسلامی²؛ محمد‌تقی توحیدی³

¹دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه

²گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

چکیده

 کرم پیله‌خوار نخود Heliothis viriplaca Hufn.یکی از مهم­ترین آفات نخود در خاورمیانه است. در این تحقیق به­منظور تشخیص دقیق‌تر زیست­ شناسی، سنین مختلف لاروی و برخی از فعالیت­ های رفتاری آفت، شفیره‌های کرم پیله‌خوار از مزارع نخود جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاهی در دمای 2±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی پرورش داده شدند. نتایج نشان داد که پروانه پیله‌خوار نخود فقط دارای یک نسل در سال است به­ طوری­ که شفیره‌ها دارای دیاپوز اجباری بوده و با تغییرات دمایی دیاپوز در آن­ها شکسته نمی­شود. اندازه‌گیری قطر کپسول سر لاروها نشان داد که در شرایط آزمایشگاهی لاروها دارای پنج سن بوده و میانگین قطر سر سنین یک تا پنج به­ترتیب 423/0، 699/0، 29/1، 84/1 و64/2 میلی­متر می‌باشد. بررسی ­های  انجام­ شده نشان داد لاروهای غیر هم­ سن در شرایط نامساعد دارای خاصیت هم­ خواری بالایی هستند به­ طوری­ که در بعضی موارد لاروهای سنین آخر از لاروهای در حال شفیره شدن تغذیه می ­نمایند. از سوی دیگر تاثیر تغییرات دمایی بر میزان خروج پروانه­ها نشان داد که گرچه شفیره­ هایی که به­مدت سی روز در دمای 1±2 درجه سلسیوس قرار داده شدند، همگی به حشره ­بالغ تبدیل شدند، اما در چنین شرایطی تخم ­گذاری پروانه به میزان چشم­گیری کاهش یافت و اکثر تخم ­ها تفریخ نشدند.

کلیدواژه‌ها

کرم پیله‌خوار نخود؛ Heliothis viriplaca؛ زیست شناسی؛ فعالیت های رفتاری؛ قطر کپسول سر؛ دیاپوز