بررسی ژنوتیپ های برتر خارجی و داخلی گلرنگ از نظر عملکرد دانه و روغن و سایر خصوصیات مهم زراعی در شریط آبیاری محدود

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 3، دوره 8، شماره 4 (تابستان 1393) 32، شهریور 1393، صفحه 313-322   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محمد شریف مقدسی^{* 1}؛ امیر حسن امیدی²

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

²پژوهشگر موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

چکیده

       در این تحقیق  48 ژنوتیپ داخلی و خارجی گلرنگ به  همراه رقم جدید گلدشت  به عنوان شاهد در قالب یک طرح لاتیس ساده (7×7)، به منظور بررسی وضعیت عملکرد دانه و اجزای آن و همچنین تنوع موجود بین صفات در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه مورد مقایسه قرار گرفتند. بین ژنوتیپ ها از نظر تمامی صفات در سطح احتمال 1% تفاوت معنی داری  وجود داشت.  تجزیه واریانس ساده آزمایش برای صفات عملکرد دانه وروغن و سایر اجزای عملکرد  صورت پذیرفت و بعد از معنی دار بودن Fجدول، آزمون مقایسه میانگین های مربوطه به روش دانکن انجام شد. نتایج  نشان داد رقم گلدشتبا عمکرد 1700 کیلوگرم در هکتار  دانه و رقم پدیده با 433 کیلوگرم روغن در هکتاردر بالاترین و کمترین کلاس آماری قرار گرفتند. ضرایب تغییرات فنوتیپی برای اکثر صفات بالا بود  که نشان از تنوع بالای صفات مورد بررسی داشت. نتایج همبستگی های دو به دوی صفات مشخص نمود که بین عملکرد دانه با تعداد غوزه، عملکرد روغن، بیوماس و تعداد شاخه های فرعی همبستگی مثبت و معنی دار ی وجود دارد. نتایج تجزیه علیت بر روی عملکرد دانه نشان داد تعداد غوزه در بوته اثر مستقیم مثبت و بالا610/0 و پس از آن تعداد شاخه های فرعی و تعداد دانه در غوزه با ضرائب مسیر 48/0 و30/0 اثرا تی مثبت  و مستقیم بر عملکرد دانه داشتند.

کلیدواژه‌ها

گلرنگ داخلی و خارجی؛ عملکرد دانه؛ عملکرد روغن

مراجع

 

1- امیدی، ا. ح. 1384. بررسی ارقام خارجی گلرنگ. کارنامه نتایج طرح های تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر.

2- امیدی، ا. ح. 1379. بررسی خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپ های بهاره وپائیزه – گزارش نهائی طرح تحقیقاتی – بخش تحقیقات دانه های روغنی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر.

3- امیدی، ا. ح.،  احمدی، م.،  شهسواری، م.، وکریمی، س. 1379. بررسی پایدار عملکرد دانه و روغن در ارقام و لاینهای گلرنگ زمستانه نهال و بذر جلد شماره 2.

4-باقری، ا.، یزدی صمدی، ب.، تائب، م. و احمدی، م. ر.1380ب. بررسی تنوع ژنتیکی درجمعیت های بومی گلرنگ ایران.مجله علوم کشاورزی ایران.32(2). صفحه 447-456.

5- برادران،  ر. 1374. بررسی رابطه ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در مطالعه همبستگی صفات  مهم زراعی در گلرنگ از طریق تجزیه علیت. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

6- زاهدی، ح. 1383. بررسی اختلاف های مورفولوژیکی و عملکرد دانه و روغن ارقام گلرنگ بهاره در منطقه کرج.   پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

7- سرمدنیا، غ. ح. و کوچکی، ع. 1366. جنبه های فیزیولوژیکی گیاهان زراعی.(ترجمه).انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.424 ص.

8- صدری، ب. و سمیع زاده، ح. 1373. بررسی و مقایسه عملکرد و تعیین درجه سازگاری ارقام لوبیا چشم بلبلی. سومین کنگره معلوم زراعت واصلاح نباتات ایران – تبریز.

9-کشیری، م.، لطیفی، ن. و قاسمی، م.1380. تجزیه و تحلیل رشد ارقام گلرنگ با آرایش های مختلف کاشت در شرایط دیم. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.10(4):85-95.

10- هنرپروران، م. ع. 1373. بررسی و مقایسه عملکرد و تعیین سازگاری ارقام نخود سفید در زرقان فارس. نهال و بذر10 (4 و3).

11- هنرنژ اد، ر.، درستی، ح.، صالح، م. و ترنگ، ع.  ر.  1376. تعیین پایداری وسازگاری ارقام برنج در شرایط محیطی مختلف نهال و بذر 13(4).

12- Abel, G. H. 1976. Effect of irrigation regimes, Planting dates. Nitrogen Levels and row spacing on safflower cultivars.Agronomy Journal.68:448-451.

13- Camas, N., Kemal, A. and Cira, C. 2005. Relationship between seed yield and some characters of safflower under the middle black sea conditions. VI International Safflower Confrance Turkey.

14- Dehard, A. M., Rio, D., Lopez, J. C., Garica, A., Palmores, M. J. and Fernandez, J. l991. Evaluation of the world collection of safflower for oil quality and other seed characters. Sesame and Safflower 6  94-99.

15- Koutrobas, S. D., Papakosta, D. K. and Doitsinis, A. 2004. Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre-anthesis assimilates to safflower yield.Field Crops Res. 90: 263-274.

16- Lueble, R. E., Yermanson, D. M., Laag, A. E. and Burge, W. D. 1965. Effect of planting date of seed yield,oil content and water requirement of safflower.Agro.J.57:162-164.

17- Longqu, I. M. l993. The adaptation of  safflower to the natural condition in  Jin chugh area. Proceeding of third international safflower con. China. 553-3550.

18- Mahasi, M. J., Pathak, R. S.,.Wachira, F. N, Riungu, T.C. and Kamundia, J. W. 2005. Development and evaluation of safflower cultivars for the marginal rainfall areas of Keneya.VI International  Safflower Confrance Turkey.

19- Mrchions,V. C. l993. Yield and oil of safflower varieties in different environmental of souther, Italy. Proceeding of third International Safflower Conf. China. 529-572.

20- Nasr, H. G., Kathuda, N. and Tannir, L. 1978. Effects of N fertilization and population rate-spacing on safflower yield and other characteristices.Agron.J.70:638-385.

21- Wang, Z. and Da, L. 2001. Current situation and prospects of safflower productes development in China. Abstracts from the Fifth International Safflower Conference. http:// www. sidney. ars. usda. gov/state/safflon/.

22- Worzilla, W. W., Abu-Shakra, S. and Nasr, H. 1964. Varietal and cultural trials with small grains and oil crops in the Beqas Lebanon, 1958-1963.American Univ.of Beirut,Fac. Agric. Sci. Publ. No. 23.

23- Yoguoy, J., Dingming, K., Yunfen, J. and Jikeng, Z. 1993. The analysis of the growth of safflower.III. Int.Safflower Conf. Bijing. China. p. 481-488.