بررسى تأثیر کودهاى بیولوژیک و شیمیایى نیتروژن و فسفر بر عملکرد و میزان اسانس سرشاخه گلدار نعناع فلفلى در شرایط آب و هوایى اراک

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 8، دوره 8، شماره 3 (بهار 1393) 31، اردیبهشت 1393، صفحه 275-290   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

امیررضا یونسی^{* 1}؛ سید یعقوب صادقیان مطهر²؛ نورعلی ساجدی³؛ غلامرضا نادری بروجردی³

¹دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی اراک

²استاد مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر کرج

³عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک

چکیده

      این آزمایش به صورت فاکتوریل بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و دو تیمار نیتروژن در سه سطح شامل کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس (حاویباکتریهایAzospirillum، کنترلکنندهعواملبیماریزایخاکزی(Bacillus subtilis) و باکتریمحرکرشد (Pseudomonas fluorescens)، کود بیولوژیک نیتروکسین (حاویغلظتهایمختلفازباکتریهای Azospirillum/ Azotobacter) و کود شیمیایی اوره (kg/ha300) و نیز فسفر در سه سطح کود بیولوزیک بارور-2(حاوی باکتری های آزاد کننده فسفر) به همراه فسفات آمونیوم (kg/ha 125)، کود بیولوژیک فسفر و کودشیمیایی فسفات آمونیوم(kg/ha 250) طی سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد که کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس و سپس نیتروکسین سبب افزایش قابل توجه وزن تر و خشک سرشاخه و نیز درصد وعملکرد اسانس سرشاخه گردید. تیمار تلفیقی کود بیولوژیک فسفر و فسفات آمونیوم بر مقدار صفت عملکرد اسانس سرشاخه و تیمار فسفر صفت میزان اسانس سرشاخه را تحت تأثیر معنی دار قرار دادند. تیمار تلفیقی سوپرنیتروپلاس و فسفر صفت وزن تر سرشاخه، را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد. به­طور کلی کودهای بیولوژیک حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن را می توان جانشین کودهای شیمیایی نمود و خصوصیات رشدی و عملکرد اسانس گیاه نعناع فلفلی را افزایش داد. در ضمن با مصرف باکتری های آزاد کننده فسفر می توان مصرف کود فسفر را تا 50 % کاهش داد بدون اینکه در خصوصیات رشدی و عملکرد اسانس کاهش معنی داری ایجاد شود. به نظر می رسد که یک برنامه زراعی دراز مدت که عوامل خاکی، کودی، محیطی و آبی را مورد توجه قرار می دهد در یک تناوب زراعی اصولی بتواند تأثیر بیشتری در افزایش عملکرد ماده مؤثره گیاهان دارویی از جمله نعناع فلفلی وجود داشته باشد.
 

کلیدواژه‌ها

باکتری های آزاد کننده فسفر؛ باکتری های تثبیت کننده نیتروژن؛ عملکرد اسانس؛ نعناع فلفلی

مراجع

 

1-اسدی رحمانی، ه. و فلاح، ع. 1380. ضرورت تولید و ترویج کودها بیولوژیک محرک رشد گیاه. مجموعه مقالات ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولوژیک

2-امیدبیگی،ر.،1374. رهیافتهای تولید وفرآوری گیاهان دارویی. جلد اول، انتشارات فکرروز،215 صفحه.

3- ایراننژاد،ح.  ورسام، ق. ۱۳۸۱. بررسی تاثیر مقادیر مختلف ازت و فسفر برعملکرد و میزان اسانس دانه گیاه انسیون. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال.۹۳- نهم شماره اول صفحه ۱۰۱

4- بهادری، س،1385. معرفی مواد گزینشگر برای انتقال به گیاه دارویی نعناع فلفلی(Mentha piperita L.)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی

5- خسروی، ه. 1380. کاربرد کودهای بیولوژیک در زراعت غلات (مجموعه مقالات) نشر آموزش کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی. ص 194-178.

6- خواجه پور، م. 1371. اصول و مبانی زراعت، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان. ص 107، 108، 112-114.

7- درزی، م. ت.، قلاوند، ا. و سفید کن، ف. 1385. بررسی کاربرد کودهای زیستی بر عملکرد و اجزا عملکرد گیاه دارویی رازیانه، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، سال بیست و دوم، شماره 4(پیاپی 34)، صفحه 276.

8- صالحراستین،ن.1377. کودهای بیولوژیک .مجله خاک و آب ،ویژه نامه کود های بیولوژیک،جلد 12 ،شماره 3ص 36-1 موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.

9 - فلاحی، ج.، کوچکی ،ع. و رضوانی مقدم، پ . 1388. بررسی تاثیر کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla). مجله پژوهش های زراعی ایران، جلد 7 ،شماره 1.

10- کوچکی، ع.، تبریزی، ل. و  قربانی، ر. 1387. ارزیابی اثر کودهای بیولوژیکی بر ویژگی های رشد، عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه زوفا. مجله پژوهش های زراعی ایران، جلد6، شماره 1

11-ملکوتی،م. ج.1379. اثرات مصرف متعادل کودها نقش عناصر ریز مغذی در بهبود کمی و کیفی محصولات کشاورزی و محیط زیست.  خلاصه مقالات دومین همایش ملی استفاده بهینه از کود وسم در کشاورزی، 26-25 خرداد:52-48.

12- نیاکان،م.،خاورینژاد،ر.ورضایی،م. ب.1383. اثر نسبتهای مختلف سه کود  K  و P ،N  بر صفات رویشی نعناع.  تحقیقات گیاهان دارویی ومعطر ایران، 20:148-131.

13- Aflatuni, A. 2005. The yield and essential oil content of mint (Mentha spp.) in Northern Ostrobothnia. Academic dissertation to be presented with the assent of the faculty of science, University of Oulu,  150 page.

14- Baser K. H. C. 1993. Essential oils of Anatolian labiatae. Acta Hort., No. 333, pp: 217

15- Cabello, M., Irrazabal, G., Bucsinszky, A. M., Saparrat, M. and Schalamuk, S. 2005.  Effect of an arbuscular mycorrhizal fungus, Glomus mosseae, and a rock-phosphate-solubilizing fungus, Penicillium thomii, on Mentha piperita growth in a soilless medium. Journal of Basic Microbiology, Volume 45 Issue 3, Pages 182 – 189, Published Online: 18 May 2005.

16- Cohen, E., Okon, Y., Kigel, J., Nur, I. and Henis, Y, 1980. Increase in dry weight and total nitrogen content in Zea mays and Setaria italica associated with nitrogen-fixing Azospirillum. Plant Physiol. 66: 746-749.

17- De Freitaas, J. R. and Germida, J. J. 1992. Growth promotion of winter wheat by fluorescent Psedomonads under field condition. Soil Biol. Biochem. 24: 1137-1146.

18- Fatma, E. M., El-Zamik, I., Tomader, T., El-Hadidy, H. I. Abd El-Fattah, L. and Seham Salem, H. 2006. Efficiency of biofertilizers, organic and in organic amendments app.lication on growth and essential oil pf marjoram (Majorana hortensis L.) plants grown in sandy and calcareous .Agric. Microbiology Dept., Faculty of Agric., Zagazig University and Soil Fertility and Microbiology Dept., Desert Research Center, Cairo, Egypt

19- Franz, Ch. 1983. Nutrient and water management for medicinal and aromatic plants. Acta Horticulturae, 132: 203-216.

20- Fulchieri, M. and  Frioni, L. 1994. Azospirillum inoculation on maize: effect on yield in a field experiment hn central Argentina. Soil Biol. Biochem. 26: 921-923.

21- Gupta, M. L., Arun Prasad, Muni, R. and Sushil, K.2002. Effect of the vesicular–arbuscular mycorrhizal (VAM) fungus Glomus fasciculatum on the essential oil yield related characters and nutrient acquisition in the crops of different cultivars of menthol mint (Mentha arvensis) under field conditions, Bioresource Technology Volume 81, Issue 1, January 2002, Pages 77-79

22- Mahshwari, S. K., Sharma, R. K. and Gangrade, S. K. 2000. Performance of isabgol or blond psyllium (Plantago ovata) under different levels of nitrogen, phosphorus and biofertilizers in shallow black soil. Indian Journal of Agronomy. 45:443-446.

23- Quispel, A. 1988. Hellrigel and Wilfarth s discovery of nitrogen fixation hundred years ago. P 3-40 In Bothe, H. Nitrogen fixation: Hundreds years after .Proc.of .7th internat. Cong .N.Fix. Gustav Fischer , New York.

24- Reynders, L. and Vlassak, K. 1982. Use of Asospirillum brasilense as biofertilizer. Plant and Soil. 66: 217-223.

25- Rovira, A. D. and Davey, C. B. 1974. Biology of the rhizosphere. P. 152-204. In: Carson, E.W. (ed.). The plant root and its environment . Univ. Press of Virginia. Charlottesville.

26- Rupam Kapoor , Bhoopander Giri and Krishan G. Mukerji, 2002. Glomus macrocarpum: a potential bioinoculant to improve essential oil quality and concentration in Dill (Anethum graveolens L.) and Carum (Trachyspermum ammi (Linn.) Sprague) World Journal of Microbiology and Biotechnology Volume 18, Number 5 / July, 2002.

27- Sanches Govin, E., Rodrigues Gonzales, H. and Carballo Guerra, C. 2005. Ifluencia de los abonos organicos y biofertilizantes en la calidad de las especies medicinales calendula officinalis l.y Matricaria recutita L. Revista Cubana de Plantas Medicinales. 10(1):1.

28- Sell, C. S. 2003. A Fragrant Introduction to Terpenoid Chemistry. The Royal Society of Chemistry, Thomas Graham House, SciencePark, Milton Road, Cambridge, UK. 410 p.

29- Wu, S. C., Cao, Z. H., Li, Z. G., Cheung, K. C. and Wong, M. H. 2005. Effects of biofertilizers containing N-fixer, P and K solubilizer and AM fungi on maize growth: a greenhouse trail. Geoderma. 125:155-166.