تأثیر آرایش کاشت و کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره در منطقه اقلید استان فارس

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 1، دوره 5، شماره 4 (تابستان 1390) 20، شهریور 1390، صفحه 341-354   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

زهره امینی^{* 1}؛ سید ماشالله حسینی²؛ صدیقه زارعی¹؛ حمید مدنی³؛ محمدرضا محمدرضا خانی،⁴

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اقلید، باشگاه پژوهشگران جوان، اقلید، ایران

²استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران

⁴دکتری زراعت، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان

چکیده

به منظور بررسی اثرات آرایش کاشت و کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن و همکنش آن­ها بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره رقم IL111  آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با پانزده تیمار و سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اقلید به اجرا درآمد. کرت های اصلی شامل سه آرایش کاشت با  فاصله ردیف 30، 45 و60 سانتی متر و کرت های فرعی شامل پنج سطح نیتروژن صفر، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره بود. نتایج نشان داد بالاترین میزان عملکرد دانه به میزان 2229 کیلوگرم در هکتار و بالاترین میزان عملکرد روغن با 691 کیلوگرم در هکتار از آرایش کاشت با فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد که به ترتیب نسبت به تیمار شاهد 54 و 2/59% افزایش نشان دادند. بالاترین تعداد دانه در طبق با 7/88 عدد به عنوان مهم­ترین جزء عملکرد از فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد. بالاترین درصد روغن دانه به میزان 7/31% از فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و بالاترین درصد پروتئین دانه 62/14% از فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 160 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد. با توجه به نتایج به دست آمده فاصله ردیف 60    سانتی متر و کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن برای جهت این رقم گلرنگ تحت شرایط اقلیمی مشابه محل آزمایش مناسب می باشد.

کلیدواژه‌ها

آرایش کاشت؛ اجزای عملکرد؛ سطوح نیتروژن؛ گلرنگ بهاره

مراجع

1- آذری، آ. 1380. تعیین آرایش کاشت مناسب گلرنگ توده محلی کوسه در دو تاریخ کاشت به موقع و دیر در منطقه اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه صنعتی اصفهان.

2- باقری، م. 1374. اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.

3- باقری پور، م. ع. 1377. بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژنه و تراکم بوته بر روند رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (295 بی خار ورامین ) در منطقه بم. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.

4- پارسای، ب. 1385. بررسی تأثیر آرایش کاشت، فواصل ردیف، تراکم و تاریخ کاشت بر خصوصیات رویشی، مورفوفیزیولوژیکی و زراعی گلرنگ در سیستم دو کشتی در منطقه سنندج، پایان نامه دکتری اکولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.

5- چاکرالحسینی، م. ر. 1385. اثرات نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی گلرنگ در شرایط دیم نیمه گرمسیری. مجله علوم خاک و آب. شماره 1، (2): 24 -17

6- خواجه پور، م. ر. 1375. نقش طول روز و دما در انتخاب تاریخ کاشت محصولات زراعی. مجموعه مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج. شهریور1377.

7- خواجه پور، م. ر. 1383. گیاهان صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان. 564 صفحه.

8- صادقی پور، ا.، هاشمی دزفولی، ا. و سیادت، ع. 1377. بررسی رشد و عملکرد کلزا در سطوح مختلف کاربرد نیتروژن و تراکم بوته. پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. انتشارات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج. صفحه 445.

9- طهماسبی زاده، ح.، خدابنده، ن. مدنی، ح و فراهانی، ا. 1387. تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته و سطوح کود نیتروژنه بر عملکرد واجزای عملکرد گلرنگ بهاره در اراک. مجله یافته های نوین کشاورزی. سال دوم. شماره 4. 388-  399.

10- قاسمی، ش. و بحرانی، م. ج.1382. تأثیر فاصله ردیف و بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گلرنگ بهاره. هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان.

11- قلاوند، ا. 1377. بررسی تاثیر فاصله خطوط کاشت و میزان های مختلف بذر بر عملکرد دانه سویا رقم ویلیامز. مجله علوم زراعی ایران. (1): 52-48.

12- قنواتی، ن. ع. 1384. آزمایش دانسیته کاشت گلرنگ . گزارش سالیانه واحد تحقیات دانه های روغنی مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین.

13- مروتی، ع. م.، سحری، ع. و برزگر، م. 1389. خواص فیزیکوشیمیایی بذر و روغن گلرنگ ارقام/لاین های ایرانی به عنوان منبع غنی از امگا 6. فصل نامه گیاهان دارویی سال نهم. (4):154-.145.

14- معادیخواه، ع.، اردکانی، م. ر.، نورمحمدی، ق. و امیدی تبریزی، ا. 1383. بررسی تأثیر روش ها و تراکم های مختلف کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی سه رقم گلرنگ پاییزه.  پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

15- میرزاخانی، م. 1380. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و آنالیز رشد ارقام بهاره گلرنگ در استان مرکزی، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).

16- میرنیا، خ.، محمدیان، م. و فلاح، م. 1379. مدیریت ازت در اراضی فاریاب .بابلسر. دانشگاه مازندران. 400 صفحه.

17- ناصری، ف. 1370. دانه های روغنی. انتشارات معاونت آستان قدس رضوی. 823 صفحه.

18- نژاد شاملو، ر. ع. 1375. بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام بهاره در اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).

19- Bassil, E. S., Kaffa, S. R. and Hutmacher R. A. 2002. Response of safflower (Carthamus tinctorius L.) to residual soil N following cotton in rotation in the San Joaquin valley of califernia. J. Agri. 138: 395-402.

20- Bohra, G., 2000. Effect of  levels of Nitrogen and row spacing in safflower. 63. Pp: 652.

21- Donald, C. M., and Hamblim, J. 1983. The Convergewnt evolution of annual seed crops in agriculture. Adv. Agron. 36: 97-143.

22- GiLbert, N. W., and Tucker, T. c.1967.Growth,yield and yield components of safflower as effected by source, rate.and time of application of nitrogen. Agron. J. 49: 54-56.

23- Gubbles, G. H., and Dedio, W. 2004. Effect of plant density and soil fertility and oil seed safflower genotypes. Canadian J. Plant Sci. 66: 521-527.

24- Koutroubas, S. D., Papkosta, D. K. and Doitsinis, A. 2004. Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre anthesis assimilates to safflower yield. Field Crop Research. Pp: 1-12.

25- Nasr, H. G., Katkhoda, N. and Tannir, L. 2003. Effect of N fertilization and papulation rate spacing on safflower yield and other characteristics. Agron. J. 72: 683-684.

26- Oekle, E. A., opliner, E. S. and Teynorm, T. M. 1992. Safflower. University of Minnesita. 148 Pp.

27- Rajput, R. L., and Pverma, O. 1992. Relative Performance of safflower Varieties With different levels of nitrogen under rainfed condition. Indian. J. Agron. 37: 290-292.

28- Ridley, A. O. 1973. Effect of Nitrogen and sulfur fertilizers on yield and quality of rape seed presented at the 16^th  Annual Manioba soil science meeting. University of Manitoba. Canada. Pp149-155.

29- Sharma, K. and Verma, A. 2002. Effect of plant population and row spacing on sunflower agronomy. Can. J. plant Sci. 75. 491-499

30- Smith, J. 2005. Safflower oil. Baileys Industrial Oil and Fat Products. (6^th ed). John Wiley. New York. Pp: 491 - 536.

31- Strasil, Z., and Vorlicek, A. 2002. The effect of Nitrogen fertilization, sowing rates and site on yield and yield components of selected varieties of safflower (carthamus tinctorius L). Rostlinna ryroba. (7): p 307 -311.

32- Taiping, Z., shaomian, Y.  and xingtao, Z. 1993. Study on mathematical. Model of relation between floral yield of safflower and sowing date, fertilization rate and density. 3^th International safflower conference. 14-18 June. china. Pp: 772-777.