بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و پتاسیم بر خصوصیات مورفولوژی وشیمیایی گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 3، دوره 7، شماره 2 (زمستان 1391) 26، اسفند 1391، صفحه 127-135   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

فاطمه صابرهمیشگی^{* 1}؛ علیرضا ترنگ²؛ مرتضی مبلغی³؛ عباسعلی دهپوری⁴؛ زینب صابرهمیشگی¹

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد قائمشهر

²مدیریت پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال کشور(رشت)

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس، گروه زراعت، چالوس، ایران

⁴دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، گروه زراعت، قائمشهر، ایران

چکیده

      به منظور بررسی اثرسطوح مختلف نیتروژن و پتاسیم بر خصوصیات مورفولوژیکی و شیمیایی گیاه دارویی استویا تحت شرایط گلخانه، آزمایشی در سال زراعی 1389 در پژوهشکده بیوتکنولوژی شمال کشور به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد که در آن نیتروژن در چهار سطح (صفر،20،40،60) کیلوگرم در هکتار و پتاسیم در چهار سطح (40،30،20 و صفر) کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته شد. صفات مورد اندازه گیری شامل طول ساقه، طول میانگره، وزن تر­ریشه، وزن خشک ریشه، و میزان کربوهیدرات بود. بیشترین طول ساقه با 90/90 سانتی­متر و بیشترین طول میانگره با 31/4 سانتی­متر و بیشترین وزن تر ریشه به میزان 5/15 گرم در بوته و بیشترین وزن خشک ریشه با 9/2 گرم در تیمار ₄N یا کاربرد کود 60 کیلوگرم نیتروژن درهکتار مشاهده شد. بیشترین طول ساقه با01/77 سانتی­متر در تیمار ₄K یا کاربرد کود پتاسیم 40 کیلوگرم درهکتار به­دست آمد. بیشترین میزان کربوهیدرات با 057/0 در تیمار (₂K₄N) یا کاربرد کود نیتروژن 60 کیلوگرم ­درهکتار و کود پتاسیم20 کیلوگرم­درهکتار مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

استویا؛ نیتروژن؛ پتاسیم؛ کربوهیدرات

مراجع

- خواجه پور، م. 1382. اصول ومبانی زراعت،جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان

2- سالاردینی، ع. 1362.حاصلخیزی خاک چاپ دوم،انتشارات دانشگاه تهران.442

3- مظاهری، د. و مجنون حسینی، ن. 1381. مبانی زراعت عمومی.چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران،320

4- ملکوتی، م. ع. و ریاضی­همدانی، س. ع.1370. کودها و حاصلخیزی خاک ،مرکز نشردانشگاهی، 800

5- Anbazhagan, M., Kalpana, M., Rajendran, R., Natarajan, V. and Dhanavel, D. 2010. In vitro production of  Stevia rebaudiana Bertoni. Food Agric; 22 (3): 216-222.

6- Boana, A. and Goenadi, D. J. 1985. A study of growth patterns of stevia cutting. Menaraperkebunan, Horticulture Abstracts; 56 : 3732.

7- Bridel , M., Lavieille, R. and Le, B. 1931. principe sucré du Kaà-hê-é. (Stevia rebaudiana Bertoni). II. L’hydrolyse diastasique du stévioside. III. Le stéviol de l’hydrolyse diastasique et l’isostéviol de l’hydrolyse acide. Bull. Soc. Chim. Biol. 13: 781-796.

8-Chalapathi, M. V., Shivaraj, B. and  Ramakrishna, P. 1997. utrient uptake and yield of  (Stevia rebaudiana Bertoni) as influenced by methods of plantingand fertilizer levels. Crop Res;  14: 205-208.

9- Chalapathi, M. V., Thimmegowda, S., Deva Kumar, N., Gangadhar, E., Rao, G. and Chandraprakash, J. 1999. Influence of fertilizer levels on growth, yield and nutrientuptake of ratoon crop of . Crop Res; 21: 947-949.

10- Geuns, J. 2003. Molecules of interest stevioside  Phytochemistry; 6: 913 – 921.

11- Humphrey, T.V., Richman, A. S., Menassa, R. and Jim, E. 2006. Spatial organisation of four enzymes from Stevia rebaudiana Bertoni that are involved in steviol glycoside synthesis. Plant Molecular Biology;61:47–62.

12- Hwang, S. J. 2006. Rapid in VitroPropagation and Enhanced Stevioside Accumulation in Stevia rebaudiana Bertoni.Journal of Plant Biology; 49(4) : 267-270.

13- Ibrahim, A., Mahmoud, I., Nasr Berlanti, R. and Mohammed, M. 2008. Plant growth regulators affecting in vitrocultivation of  Stevia rebaudiana Bertoni. Sugar Tech; 10(3) : 254-259

14- Kalpana, M., Anbazhagan, M., Natarajan, V. and Dhanavel, D. 2010. Improved micropropagation method for the emhancement of biomass in Stevia rebaudiana Bertoni.Science and Technology  ;2(1):008–013.

15- Karuppusamy, S. 2009. A review on trends in production of secondary metabolites from higher plants by in vitrotissue, organ and cell cultures. Journal of Medicinal Plants; 3(13): 1222-1239.

16- Katayama, O., Sumida,  T., Hayashi, H. and Mitsuhashi, H. 1976. The practical application of  and research and development data (English translation). I.S.U. Company. Japan; pp 747.

17- Liu, J. and Li, S. F. Y. 1995. Separation and determination of stevia sweeteners by capillary electrophoresis and high performance liquid chromatography. J. Liquid Chromatography; 18 (9): 1703-1719.

18- Narayanagowda, J. V. 1985. Investigations on horticultural practices in the production of china aster (Callistephus chinensis Nees.) cv. Vick’s Branching. Ph. D. Thesis,University of Agricultural Sciences. Bangalore.

19- Ojha, A., Sharma, V. N. and Sharma,V. 2010. An efficient protocol for in vitroclonal propagation of natural sweetener plant (Stevia rebaudiana Bertoni). African Journal of Plant Science; 4(8):319-321

20- Pramanik, K. and Singh,  R. K. 2003. Effect of levels and mode of phosphorusapplication with and without biofertilizer on yield and nutrient uptakeby chickpea (Cicer arietinum). Ann. Agric. Res. New Sciences; 24(4):768.

21- Raghuraja,  H. 1992.  Studies on the effect of split nitrogen and phosphorus on growth an     flower production of gaillardia (Gaillardia pulchella) cv. Kanaburgi local. M. Sc (Agri.) Thesis, University of Agricultural Sciences, Dharwad.

22- Robinson, B. L. 1930.  Contributions from the Gray Herbarium of Harvard University. The Gray Herbarium of Harvard University, Cambridge.

23- Sairkar, P., Chandravanshi, M. K. ,Shukla, N. P. and Mehrotra, N. N. 2009. Mass production of an economically important medicinal plant Stevia rebaudianausing in vitropropagation techniques. Journal of Medicinal Plants; 3(4): 266-270.

24- Sheelavanta,  M. N. 1973. Response of safflower (Carthemus tinctorius L.) varieties tonitrogen levels under rainfed condition. M. Sc. (Agri.) Thesis, University ofAgricultural Sciences Bangalore.

25- Shivaraj, B., Chalapathi,  M. V . And parma,  V. R. R. 1997. Nutrient uptake and yield of  Stevia rebaudiana Bertoni as influenced by methods of planting and fertilizerlevels. Crop Research Hisar; 14(2) : 205-208.

26- Thompson , L. and Troeh, F. R. 1982. Soil and soil fertility ,Mc Grow Hill publishing; pp516.

27- Uddin,  M. S., Chowdhury,  M. Sh. H., MahfuzulHaque Khan , M. M., Uddin, M. B., Ahmed, R. and  Azizul Baten, M. D. 2006. In vitro propagation of  Stevia rebaudiana Bertoni  in Bangladesh. African Journal of Biotechnology; 5 (13): 1238-1240.

28- Venugopal, C. K. 1991. Studies on the effect of plant density and nitrogen on growth and flower production in everlasting flower (Helichrysum bracteatum Andr.) cv. Fall double ixed. M. Sc. (Agri.) Thesis, University of Agricultural Sciences,Dharwad

29- Watson. 1952. The physiological basis of variation in yield. Advances Agronomy; 4 :  101-145.