تاثیر اندازه و کیفیت بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم در اراضی شور گرگان

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 5، دوره 6، شماره 1 (پاییز 1390) 21، آبان 1390، صفحه 53-61   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حسین عجم نوروزی¹؛ آرش صادق نژاد^{* 2}؛ غلامعلی گزانچیان³

¹استادیار دانشگاه آزاد واحد گرگان، گرگان، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاداسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران

³استادیار دانشگاه آزاد آزاداسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران

چکیده

بهمنظوربررسیتاثیر اندازه بذر و زوال آن بر عملکردواجزایعملکرد گندم دیمدرشرایط شور گرگان  مطالعهایبر روی 3 سطح اندازه بذر درشت (با وزن هزار دانه 46 گرم)، متوسط (با وزن هزار دانه 36 گرم) و ریز (با وزن هزار دانه 29 گرم) رقم گندم کوهدشت و فرسودگی بذر با روش تسریع پیری در دمای40 درجه سانتی گراد و رطوبت اشباع، در آزمایشگاه شامل 5 سطح (شاهد)، 2، 4، 6 و 8 روز انجام شد. سپس آزمایشی بصورت فاکتوریل (5×3) با استفاده از تیمارهای مذکور، در قالب طرح بلوک کاملاٌ تصادفی در 4 تکرار در ایستگاه شوری مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان واقع در انبارالوم 35 کیلومتری شمال شهر گرگان درفصل زراعی 86-87 اجراء گردید. نتایج نشان داد که زوال بذر باعث کاهش کلیه پارامترهای زراعی اندازه گیری شده شامل ارتفاع بوته، طول ساقه و سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، میانگین تعداد دانه در سنبلچه، عملکرد کل، وزن هزار دانه، وزن کاه و کلش، عملکرد بیولوژیک، اقتصادی و شاخص برداشت محصول گردید. همچنین با افزایش دوره زوال این کاهش بیشتر شد بطوریکه تراکم بوته در واحد سطح، بیوماس تولیدی و مقاومت گیاهان زوال یافته نسبت به تنش های محیطی مانند شوری و خشکی کاهش می یابد. همچنین بذور درشت و متوسط در اغلب خصوصیات بر بذور ریز برتری داشتند.

کلیدواژه‌ها

اندازه بذر؛ زوال بذر؛ عملکرد؛ شوری؛ گندم

مراجع

1. اسدی، م.، حیدری، ن. و عباسی، ف. 1375. تعیین ضرایب راندمان آبشویی خاکهای شور و    سدیمی منطقه گرگان. مجموعه مقالات اولین کنگره ملی مسائل آب و خاک کشور، 238-250.

2. بخشنده، ع. و پاکیزه، ع. 1384. بررسی اثرات شوری بر مراحل نموی و عملکرد سه رقم جو تیپ بهاره. مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی سال یازدهم، شماره یک. صفحات 162-164.

3. جلیل فر، ع. (1368). تهیه منحنی شوری زدایی خاکهای شور و قلیایی گرگان. گزارش موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، صفحه 34.

4. قاسمی گلعذانی، ک.، محمدیان، ر.، مقدم، م. و صادقیان، ی. 1375. تاثیر فرسودگی بذر  بر جوانه زنی و رشد گیاهچه هفت توده اصلاحی چغندر قند تحت تنش شوری. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال سوم شماره 4: 39-49.

5. کاپلند، ل. مک دونالد، م. 1378. علوم و تکنولوژی بذر. چاپ اول. ترجمه اکرم قادری، ف. سلطانی، ا. کامکار، ب. جهاد دانشگاهی مشهد. صفحه 224-262.

 6. کافی، م.، جعفرنژاد، ا. و جامی الحمدی، م. 1384. گندم (اکولوژی، فیزیولوژی و برآورد عملکرد). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 478 صفحه.

7. هلملامپتر،و.1383. (تکنولوژی بذر ترجمه حجازی، ا.) انتشارات دانشگاه تهران 442 صفحه.

8. Agraval, R. 2005. Seed technology. Oxford and IBH Publishing Co, 829p.

9. Aparicio, N.,Villegas, D., Apaus, J. L., Blanco, R. and Royo, C. 2002. Seedling development and biomass as affected by seed size and morphology in durum wheat, J. of Agric. Sci. 139:143-150.

10. Basra, S. M. A., Ahmad, N., Khan, M. M., Iqbal, N. and Cheema, M. A. 2003. Assessment of cotton seed deterioration  during accelerated ageing. Seed Sci. Technol. 31: 531-540.11.

11- De figueiredo, E., Albuquerque, M. C. and carvalho, N. M. 2003.  Effect of  the type of environmental stress on the emergence of sunflower (helianthus annua L.), soy-bean (Glycine max L.) and maize (Zea mays L.)  seeds with different levels of vigor. seed sci.  Technol. 31:531-540.

12. Ellis, R. H. and Roberts, E. H. 1981. The quantification of aging and survival in orthodox seeds. Seed Sci. Technol. 9: 373-409.

13. Forcella, F., Benech Arnold, R. L., Sanchez, R. and Ghersa, C. M. 2000. Modeling seedling emergence. Field. Crops. Res. 67: 123-139.                       

14. Grieve, C. M. and  Francoise, L. E. 1992. The importance of initial seed size in wheat response to salinity. Plant and Soil. 147:197-205.

15. Hofmann, P., Aschermann-Koch, C. and Steiner, A. M. 1992. Persowing  tretment for imporving seed quality in cereals. II. Field emergence and yield. Seed Sci. Tech. 20:441-446.

16. Krishnan, P., Nagarajan, S., Dadlani, M. and Moharir, A. V. 2003.  Characterization of wheat (Triticum aestivum) and soybean (Glycine  max) seeds under accelerated ageing conditions by proton nuclear magnetic spectroscopy. Seed. Sci. Technol. 31: 541-550.          

17. Krishnan, P., Nagarajan, S. and Moharir, A. V. 2004. Thermodynamic  characterisation of seed deterioration during storage under accelerated ageing conditions. Biosys. Eng. 89: 425-433.              

18. Main, M. R. and    Nafziger, E. D. 1994. Seed size and water potential, effects on germination and seedling growth of winter wheat. Crop Sci. 34:169-171.

19. McDonald, M. B. 1999. Seed deterioration: physiology, repair and assessment. Seed Sci. Technol. 27: 177-237.

20. Mass, E. V. and Poss, J. A. 1989. Salt sensitivity of wheat at various growth stages. Irrig. Sci. 10:29-40.

21. Soltani, A., Galashi, S.,  Zeinali, E.  and  Latifi, N. 2001. Genetic variation   for and interrelationships among seed vigor traits in wheat from the Caspian Sea Coast of iran. Seed Sci. Technol. 29:653-662.

22. Tonin, G. A., Carvalho, N. M., Kronka, S. N. and Ferraudo. A. S. 2000. Seed vigor and genotype influence on the germinative performance of corn seed under conditions of hydria stress. Revista Brasileira de Sementes. 22: 276-279.