مطالعه تاثیر زمان قطع آبیاری بر صفات زراعی ارقام پاییزه کلزا

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 3، دوره 3، شماره 3 (بهار 1388) 11، خرداد 1388، صفحه 263-274   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

شهناز سلیمانپور^{* 1}؛ امیر حسین شیرانی راد²؛ حمید مدنی³؛ عباس رضایی زاد⁴؛ شراره فارغی⁴

¹کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

²عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر

³دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

⁴عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

چکیده

      به منظور بررسی تاثیر زمان قطع آبیاری بر صفات زراعی و شاخص های رشد ارقام پاییزه کلزا در منطقه کرمانشاه، آزمایشی با استفاده از کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد کرمانشاه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی (D) به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول یا آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر از تشتک، (D1)، قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد (D2) و رقم (V) به عنوان عامل فرعی در 9 سطح شامل ارقام پاییزه Opera (V1)، ARC-5 (V2)، Dexter (V3)، SLM046  (V4)، Zarfam (V5)، Okapi (V6)، Talaye (V7)، Licord (V8) و Modena (V9) بودند. نتایج حاصل نشان داد قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد، تاثیر نامطلوبی بر فعالیت های رشد، عملکرد، اجزای عملکرد و صفات زراعی مورد بررسی داشت و اختلاف حاصل در سطوح آماری 1 و 5 درصد معنی دار بود .اثر ساده رقم بر صفات مورد بررسی معنی دار گردید ولی اثر متقابل آبیاری و رقم فقط بر تعداد دانه در خورجین ساقه اصلی معنی دار شد و بر سایر صفات از لحاظ آماری معنی دار نگردید. رقم SLM046از نظر عملکرد روغن، عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص تحمل به تنش در گروه برتر و ارقام Talaye،Zarfam،Licord،Opera، ARC-5، Dexter، Okapi و Modena به ترتیب در گروه های بعدی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل مراحل رشد گیاهان نشان داد با افزایش تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری، وزن خشک کل گیاه و شاخص سطح برگ کاهش یافت، میزان این کاهش در رقم SLM046کمتر از سایر ارقام بود.

کلیدواژه‌ها

کلزا؛ تنش خشکی؛ قطع آبیاری؛ عملکرد روغن؛ عملکرد دانه و اجزای عملکرد

مراجع

1- اهدایی، ب. 1372.  انتخاب برای مقاومت به خشکی، اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات.

2 - جاهد، س. 1383. تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات کمی و کیفی کلزا. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی  واحد کرج.

3 - دانشمند، ع. ر.،  شیرانی راد، ا. ح.، درویش، ف.  و اردکانی، م.  ر. 1381. بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک ارقام کلزا، هشتمین کنگره زرا عت و اصلاح نباتات ایران، 1382. دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه ایران

4 - دامئه، و. 1383. تجزیه ژنتیکی میزان گلوکو زینولات، روغن، پروتئین، و دیگر صفات مرتبط با عملکرد در ارقام و لاین های اصلاح شده کلزا. پایان نامه دکترای زراعت، دانشگاه اصفهان.

5 - دهشیری، ع.، احمدی، م. ر. و طهماسبی، ز. ا. 1379. عکس العمل ارقام کلزا به تنش آب، مجله علوم  کشاورزی ایران، جلد 32. شماره 2.

6- دهشیری، ع. 1377. عکس العمل ارقام کلزا به تنش آب. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه تربیت مدرس تهران.

7- شیرانی راد، ا. ح. 1380.  نتایج تحقیقات به زراعی کلزا. بخش تحقیقات دانه های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر.

8- عزیزی، م.، سلطانی، ا. و خاوری خراسانی، س. 1378. کلزا، فیزیولوژی، زراعت، به نژادی و تکنولوژی زیستی(ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

9- کافی، م. و مهدوی دامغانی، ع. 1379.  مکانیسم های مقاومت گیاهان به تنش های محیطی(ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

10-  ناصری،  ف.  1375.  دانه های روغنی (ترجمه). انتشارات آستان قدس رضوی.

11- Boonjung, H. and Fukai, S. 1996.  Effects of soil water deficit at different growth stages on rice growth and yield under upland conditions.1. Growth during drought field crops. Res., 48:37-45.

12- Day, A. D. and  Intalap, S. 1970. Some effects of soil moisture on the growth of wheat. Agron. J. 62:27-29.

13- Grant, R. F.,  Jaksen, B. S.  and  Arkin, G. F. 1989. Water deficit timing effect on yield components in maize. Agron. J.,  81:61-65.

14- Gregorie, T. 2007.  Canola- High Temperature and Drought. http://www. ag.ndsu. edu. Accessed April.15.2007.

15- Gupta, U. S. 1984. Crop improvement for drought resistance. Curr. agric. 8:100-115.

16- Mailer, R. J. and Cornish, P. S. 1987. Effects of water stress on glucosinolate and oil concenteration in the seeds of rape (Brassica napus L.) and turnip rape (Brassica rapa L. var. Silvestris). Can. J. Plant Sci., 70:399-407.

17- Minguez, M. 1974. Comportment du colza de printemps a la sechere.sse. Inf. Tech. Cetiom., 36:1-11.

18- Nielsen, D. C. 1996. Potential of canola as a dryland crop in northeastern Colorado.    http://www. hort. purdue. edu/new crop/proceeding. 1996/V3-281. html. Accessed May15. 2007.

19- Salter, P. J. 1962. Some response of peas to irrigation at different growth stages. J. Hort. Sci., 37:161-169.

20- Scarisbrick, D. H.  and Daniels, R. W. 1986. Oil seed rape. First published in Great Britain by collins professional and technical books.

21- Singh, P. 1991. Influence of water deficit on phenology, growth and dry matter allocation in chickpea (Cicer arietinum L.). Field Crops Res., 28:1-15.