تاثیر دور آبیاری و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم طارم هاشمی در رشت

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 3، دوره 2، شماره 4 (تابستان 1387) 8، شهریور 1387، صفحه 353-364   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مریم تقی زاده^{* 1}؛ مسعود اصفهانی²؛ ناصر دواتگر³؛ حمید مدنی⁴

¹فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

²عضو هیات علمی دانشگاه گیلان

³عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

⁴عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

چکیده

به منظور مقایسه سطوح مختلف دور آبیاری و مقادیر نیتروژن برعملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایشی در سال 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. اثر سه سطح کود نیتروژن (صفر ، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) و چهار دور آبیاری (غرقاب دائم و  5 ، 10 و 15 روز پس از ناپدید شدن آب از سطح مزرعه) با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش مقدار کود نیتروژن وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه ها، درصد باروری پنجه ها، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه افزایش معنی داری داشتند. تاثیر دور های مختلف آبیاری برعملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه تاثیر معنی داری داشت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد بیشترین مقدار عملکرد دانه برنج از تیمار غرقاب دایم و مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که اختلاف معنی داری با تیمار 10 روز یک بار آبیاری و مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نداشت. بنابراین به نظر می رسد با اعمال آبیاری متناوب برنج به صورت ده روز یکبار و با مصرف کمتر کود نیتروژن تا60 کیلوگرم در هکتار می توان بدون کاهش معنی دار عملکرد، در مصرف آب و کود نیتروژن صرفه جویی به عمل آورد.

کلیدواژه‌ها

برنج؛ عملکرد دانه؛ نیتروژن؛ دور آبیاری

مراجع

1- اصفهانی، م.1377. مقدمه ای بر اکولوژی و فیزیولوژی برنج. (ترجمه)،  انتشارات دانشگاه گیلان.

2- رضایی، م. و نحوی، م. 1386. بررسی تاثیر دور آبیاری در خاک های رسی بر کارآیی مصرف آب و برخی از صفحات دو رقم برنج محلی در استان گیلان. پژوهشنامه علوم کشاورزی شماره 9. صفحه 16 تا 24.

3- صدرزاده، س. م. 1381. بررسی اثر کود ازت و پتاسیم بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص رشد برنج رقم خزر. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه گیلان

4- فلاح، الف. 1384. مطالعه خصوصیات مرفولوژیک، شاخص های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج. مجله علوم زراعی ایران جلد هفتم، شماره 4. صفحه 280 تا 298.

5- گیلانی، الف. و آبسالان، ش. 1383. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. بررسی اثر رژیم های آبیاری سطحی روی عملکرد و شاخص های رشد سه رقم برنج در استان خوزستان.  موسسه تحقیقات برنج کشور.

6- مصطفوی راد، م. و طهماسبی سروستانی، ز. 1382. ارزیابی اثرات کود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. سال دهم. شماره دوم. صفحات 31-21.

7- ملکوتی، م. ج. و نفیسی، م.1373. مصرف کود در اراضی فاریاب و دیم. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.

8- Belder , P., Bouman , B. A. M., Spiertz, J. H. J. and Guoan., Lu., 2006. Exploring options for water saving in lowland rice using a modeling approach.

9- Bienvenido, O. 1993. Rice in human food and nutrition. On.26,0,35.pp.

10-Carrers, R. C., Tome, R. G., Sendrea, J., Ballestors, R., Vallente, E. F., Quesada, A., Niera, M. and Leganes, F. 1996. Effect of nitrogen rates on rice growth and biological nitrogen fixation. Journal of Agricultural Science. Camb. 127: 295-302.

11-Grigg, B. C., Beyrouty, C. A., Norman, R. J., Gbur, E. E., Hanson, M. and Wells, B. R. 2000. Rice responses to changes in floodwater and N timing in southern USA. Field Crops Research. 66: 73-79.

12-Koutroubasa, S. D. and Ntanos, D. A. 2003. Genotypic differences for grain yield and nitrogen utilization in Indica and Japonica rice under Mediterranean conditions. Field Crops Res. 83: 251-260.

13-Lu, Z. and Neumann, P. M. 1998. water-stresses maize, barley and rice seedling show species diversity in mechanisms of leaf growth inhibition. Journal of Experimental Botany. 49( 329): 1945-1952.

14-Mohammad, I. and Ramjan, M. 2001. Response of rice to the graded levels of NPK fertilizers. Crop Research Hisar, 21: 120- 122.

15-Ohnishi, Horrio, T., Homma, K., Takano, H. and Yamamoto, S. 1999. Nitrogen management and culture effects on rice yield and nitrogen use efficiency in nothheast Thailand. Field Crops Research. 64: 109-120.

16-Rao, S. P. 1991. Influence of source and sink on the production of hirh-density grain and yield in rice. Indian Journal of plant Phsiology, 34: 339-348.

17-Sarwar, M. J., khanif, M. 2005. Techniques of Water Saving in Rice Prouduction in Malaysia .Asian Journal of Plant Sciences 4(1):83-84

18-Singh, A. K., Choudhury, B. U. and, Bouman, B. A. M. 2002. Effects of rice establishments methods on crop performance, water use, and mineral nitrogen.

19-Tabbal, D. F., Bouman, B. A. M., Bhuiyan, S. I., Sibayan, E. B. and Satter, M. A. 2002. On-farm strategies for reducing water input in irrigated rice, case studies in the philippines. Agric. Water Manage. 56, 93-112.

20-Talcukdar, A. S. M. H. M., Sufian, M. A., Meisner, C. A., Duxbury, J. M., Lauren, J. G. and Hossain A. B. S. 2002. Rice, wheat and mungbean yield in response ton levels and management under a bed planting system. WCSS, Thainland, 1256-1267.

21-Tuong, T. P. and Bouman, B. A. M. 2003. Rice production in water scarce environments. pp.53-67. In J.W. Kijne, R. Barker and D. Molden (eds) Water productivity in agriculture. limits and opportunities, for improvement. International water management Institute, Colombo. Sri Lanka.

22-Yoshida, S. 1983. Rice. In: Smith, W.H., Banta, S.J. (eds.) Potential productivity of Field Crops Under Different Environments. International Rice Research Institute, Los Banos Philippines, pp. 103-127.